مهروماه

چه چیزی در پیرامون ستارگان معروف کمربند جبار وجود دارد؟ یک نگاه دقیق همه چیز را از سحابی تاریک تا خوشه های ستاره ای نشان می دهد. همگی آنها در دستۀ گسترده ای از حلقه های گازی در مجموعه بزرگترِ ابر مولکولی جبار جای گرفته اند. سه عدد از درخشان ترین ستاره ها که در سمت چپ تصویر ظاهر شده اند در واقع سه ستارۀ معروفی هستند که کمربند جبار را تشکیل داده اند. درست در پایین نطاق که پایین ترین ستاره از میان این سه ستاره است سحابی شعله قرار دارد؛ این سحابی با گاز هیدروژنِ برانگیخته می درخشد و مملو از رشته های گرد و غبار قهوه ای تیره است. درست در سمت راستِ ستاره نطاق سحابی سر اسب قرار دارد که یک تورفتگی تاریک شامل گرد و غبار متراکم است و شاید قابل تشخیص ترین شکل سحابی در آسمان باشد. ابر مولکولی تیره که تقریبأ ۱۵۰۰ سال نوری فاصله دارد تحت عنوان بارنارد ۳۳ فهرست بندی شده و در ابتدا رصد می شود زیرا دارای نور پس زمینه یک ستارۀ پرجرمِ مجاور به نام سیگما جبار است. سحابی سر اسب در طول چند میلیون سال بعدی شکل خود را به آرامی تغییر خواهد داد و در نهایت در اثر نور ستاره پر انرژی اش نابود می شود.

تصمیم می گیرید به صحرای کالاهاری در بوتسوانای آفریقا بروید. با چادر بیرون می روید، دوربینتان را تنظیم می کنید و به مدت طولانی در معرض زمین و آسمان قرار می گیرید. چه چیزی می بینید؟ علاوه بر مقدار زیادی گرد و غبار و درخت اقاقیا، ممکن است شگفتی های زیادی را در آسمان ببینید. این عکس از آسمان شب که در سپتامبر سال ۲۰۱۵ گرفته شده شامل کمان مرکزی ستارگان کهکشان راه شیری، خوشۀ ستارگان پروین، حلقۀ بارنارد و ابرهای ماژلانی بزرگ و کوچک است. اگرچه بیشتر اینها در آسمان صبح محو می شوند، اما به سرعت با یک خورشید گرفتگی ظاهر می شوند.

در حین شکار دنباله دارها در قرن هجدهم، شارل مسیه ستاره شناس فرانسوی فهرستی از چیزهایی تهیه کرد که دنباله دار نبودند. شماره ۲۷ یکی از موارد فهرست شده در این لیست معروف است. در حقیقت، ستاره شناسان قرن بیست و یکم آن را سحابی سیاره نما می نامند، اما سیاره هم نیست، اگرچه در یک تلسکوپ کوچک ظاهری گرد و شبیه به سیاره دارد. مسیه ۲۷ (M27) یک مثال عالی از سحابی نشری گازی است که یک ستارۀ خورشید مانند ایجاد کرده است. این نوع سحابی توسط سوخت هسته ای تمام شدۀ یک ستاره در حال مرگ ساخته می شود. اشکال سحابی حاصل پخش شدن لایه های خارجی ستاره در فضاست، درخشش مرئی نیز ناشی از اتم های برانگیختۀ ستاره در حال مرگ و نور فرابنفش نامرئی می باشد. این ابر گازی بین ستاره ای متقارن و زیبا که به سحابی دمبل معروف است بیش از ۲۵ سال نوری گستردگی دارد و حدود ۱۲۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد که در صورت فلکی روباهک واقع شده. این عکس رنگی چشم نواز با استفاده از تلسکوپ ۸٫۲ متری سوبارو ثبت شده است.