بر اساس تحقیق جدید، یک سیاره فرا خورشیدی عظیم و سرکش بنام HD 106906b با توجه به مدل شکل گیری سیارات اصلا نباید وجود داشته باشد، گویی این سیارۀ دوردست واقعأ در عمق فضا به دور از ستارۀ میزبانش و مادۀ کیهانیِ متولد کنندۀ سیارات، شکل گرفته است.
به گزارش بیگ بنگ، سیاره آنومالی که به HD 106906b معروف است یک سیارۀ جوان است و در فاصلۀ حدود ۳۰۰ سال نوری از زمین در صورت فلکی صلیب جنوبی واقع شده است. این سیاره که ۱۱ برابر جرم مشتری است در سال ۲۰۱۳ کشف شد و چیزی که آن را این چنین منحصربفرد کرده فاصلۀ چرخشش تا ستارۀ مادری در فاصلۀ ۶۵۰ واحد نجومی(au) یا ۶۵۰ برابرِ فاصلۀ زمین تا خورشید است. این سیاره همچنین بزرگترین مدار را به دور ِ یک ستارۀ خورشید مانند دارد؛ این امر باعث می شود تقریبأ ۱۵۰۰ سال طول بکشد تا این سیاره بطور کامل به دور ستاره اش بچرخد.
گیج کننده ترین چیز دربارۀ سرمایِ سیاره HD 106906b این است که مدارِ دوردستش آن را بخوبی در خارج از دیسکِ بقایای کیهانی در اطراف ستاره HD 106906 قرار داده است –یعنی گرد و غبار و گاز که سیارات معمولأ از آنها شکل می گیرند. در این نمونه، دیسکِ بقایا در مقایسه با سیارۀ HD 106906b ده برابر نزدیکتر به خورشید است که این سئوال را مطرح می کند که این سیارۀ عجیب و غریب از کجا آمده است؟
"اسمادار نائوز” متخصص اخترفیزیک از دانشگاه کالیفرنیا- لس آنجلس گفت: «نظریات فعلی مان از شکل گیری سیارات نمی توانند سیاره ای را در خارج از دیسکِ بقایایش توضیح دهد.» نائوز و تیمش اکنون مدلی را تکمیل کرده اند که می تواند مسیر چرخشِ این سیاره را ردیابی کند. از زمان کشف HD 106906b، دانشمندان سعی کردند توضیح دهند این سیاره چگونه به اینجا رسیده و از منظومه ستاره ای HD 106906 حذف شده است؛ زیرا تصور می شود که اکثر سیارات فراخورشیدی در داخل دیسک های بقایا، واقع شده اند.
تصویری از ستارۀ HD 106906 و دیسکِ بقایای آن در سمت چپ پایین و سیارۀ HD 106906b در سمت راست بالا، قابل مشاهده است.
و همین مسئله برای منظومۀ شمسی مان با تمام سیاراتی که به دور خورشید می گردند و در داخل کمربندکویپر واقع شده اند صدق می کند – قرص پیرا-ستاره‌ای که در خارج از نپتون گسترده شده و شامل سیارات کوتوله و چند بقایای کوچکترِ دیگر است که از زمان شکل گیری منظومۀ شمسی مان باقی مانده اند. تحقیق قبلی نشان داده که سیاره HD 106906b احتمالأ در داخل دیسکِ بقایا شکل گرفته، قبل از اینکه فعل و انفعالات گرانشی این سیاره را تبعید کند – اما تیمِ نائوز اینچنین تصور نمی کند.
یکی از محققان – اریکا نسولد از موسسۀ علمی کارنگی – یک مدل کامپیوتری به نام الگوریتم روش ابرذره، برای برخوردهای موجود در کمربندهای کویپر و دیسک های بقایا(SMACK) ساخته که نشان می دهد این سیاره در خارج از دیسکِ یقایا تشکیل شده است. دیسک های بقایا از داده های شناخته شده دربارۀ منظومه HD 106906 استفاده کرد و محاسبه کرد یک سیارۀ خارجی مثل HD 106906b چگونه می تواند بر ساختار دیسک بقایای ستاره، تأثیر بگذارد. مشخص نیست که آیا منظومه ستاره ای HD 106906 شامل سیارات دیگری باشد، اما این مدل نشان می دهد که شکل ِ فعلیِ دیسک بقایای بیضوی با تنها مدارِ سیاره HD 106906b انطباق دارد.
تصویری از موقعیت سیاره HD 106906b که در فاصلۀ ۶۵۰ واحد نجومی تا ستارۀ مادری اش است.
نسولد می گوید: «توانستیم شکلِ شناخته شده ی دیسکِ بقایای ستاره HD 106906 را بدون اضافه کردنِ سیاره ای دیگر به سیستم بسازیم؛ بعضی ها می گفتند که این کار برای دستیابی به معماریِ مشاهده شده ضروری بود.» این مدل همچنین نشان می دهد که سیاره HD 106906b به احتمال زیاد در خارج از دیسک شکل گرفته است – اگر در ابتدا در داخل شکل گرفته و سپس به سمت خارج حرکت می کرد، اثرات گرانشی باعث می شدند که این دیسک شکل متفاوتی به خود بگیرد.
در حالی که این امر نشان می دهد هنوز دقیقأ نمی توانیم توضیح دهیم سیارۀ HD 106906b چگونه دور از گرد و غبار و گاز منظومه خود شکل گرفته، حداقل داستانِ منشأ این سیاره را می توانیم به طور خلاصه توضیح دهیم. اگر بتوانیم چیزهای پرت تر و سرکش تری مثل سیاره HD 106906b را کشف کنیم، مدل دیسک های بقایا می تواند به ما کمک کند، اطلاعات بیشتری دربارۀ چگونگی شکل گیری این سیارات بدست آوریم. نسولد می گوید: «ممکن است دیسک های بقایای دیگری نیز وجود داشته باشد که بخاطر تاثیرات سیارات غول پیکرِ دوردست شکل گرفته اند.» «ابزار مدل سازی من می تواند ویژگی های مختلف این دیسک ها را بازسازی و تجسم کند و درک ما از تکامل کلی این منظومه های سیاره ای را ارتقا بخشد.» یافته های این تحقیق در نشریۀ اخترفیزیک منتشر شده است.
