مهروماه

شهاب سنگ غول پیکری که ۶۵ میلیون سال پیش با زمین برخورد کرد علاوه بر انقراض عظیم گونه های جانوری موجب پیچ و تاب برداشتن بخش هایی از پوسته خارجی زمین نیز شد، حال دانشمندان به سرنخ هایی دست یافته اند که نشان می دهد چطور این برخورد عظیم موجب موج دار شدن سنگ ها شده و همچنین چه ارتباطی میان این رویداد و پیدایش حیات اولیه وجود دارد.

 

محققان پس از سالها انتظار بالاخره موفق شدند از اوایل امسال به حفاری روی دهانه چیکسالوب در سواحل مکزیک بپردازند، و این اولین نتایج بدست آمده از این دهانه است. پس از بررسی عمق و جنس سنگ های دهانه چیکسالوب، محققان به شواهدی برای فرضیه ای زمین شناختی دست یافتند. این فرضیه توضیح می دهد که پس از برخورد، در مرکز این دهانه ها قله هایی به وجود می آید. همچنین نشان می دهد که در دورانی که زمین شرایط بسیار سختی برای زندگی گونه های حیات داشته، موجودات زنده ی اولیه به چه مناطقی از زمین پناه برده اند.

تاثیر برخورد در این مناطق بسیار شدید بوده است، به حدی که قسمت هایی از پوسته خارجی زمین پیچ خورده بود. این تیم که از دانشمندان کالج امپریال لندن با همکاری گروه هایی در سراسر جهان تشکیل شده بود، می گوید حین این برخورد ظرف چند دقیقه تا شعاع ۳۰ کیلومتری زمین، لایه های سنگی جابجا شده اند شده اند.

رهبر این تحقیقات، جوانا مورگان در سایت«دانشمند جدید» گفت: «اگرچه اطلاعات به دست آمده برای ما غافلگیر کننده بود، اما این داده ها توضیحی دقیق و کامل درباره تشکیل دهانه های این چنینی به ما می دهد.» دانشمندان از یک دکل دریایی برای بیرون آوردن نمونه هایی که عمدتا زیر ۵۰۶ تا ۱۳۳۵ متری کف اقیانوس بودند استفاده کردند، و به این وسیله سنگ های زیرزمینی باستانی ای کشف کردند که معمولا در این فاصله از سطح زمین یافت نمی شد.

 

آنها سپس به تهیه جدول زمانی از اتفاقات رخ داده در این ناحیه پرداختند،که نشان می دهد سنگ های پوسته زمین در ظرف کمتر از ۱۰ دقیقه تا شعاع ۲۵ کیلومتری پرتاب شده اند. بر اثر این واقعه رشته کوهی بلندتر از هیمالیا از زمین سر بر نهاده و در عرض ۳ دقیقه فروکش کرده و سپس حلقه ای عظیم در اطراف آن پدید آمده است. در مرکز دهانه بر اثر برخورد شهاب سنگ، انفجار دیگری رخ داده است که شباهت بسیاری به سطح مایع وقتی چیزی به درونش پرتاب می شود دارد. به چنین ساختار زمین شناختی که سنگ ها را مانند میخ به زیر زمین فرو میبرد «حلقه ی قله ای» (Peak Ring) می گویند.

 

مشکل اینجاست که زمین شناسان هنوز مطمئن نیستند که دقیقا چه فرایندی مسئول این حلقه های قله ای است. (سنگ ها ذوب شده و به درون زمین نفوذ کرده اند یا اینکه در همان حالت جامد و سرد به این عمق از زمین فرو رفته اند؟) نتایج نشان می دهد که احتمال اینکه سنگ ها در حالت سرد و جامد به درون سقوط  کرده باشند بیشتر از آن است که ابتدا ذوب شده و پس از نفوذ به زمین دوباره سرد شده باشند. حداقل در مورد چیکسالوب می توان گفت که حلقه ی قله ای به درون آن سقوط کرده است.

این تحقیقات نه تنها این موضوع باورنکردنی را بر ملا کرد، بلکه همچنین نشان داد سنگ های حلقه ی قله ای بیش از آنچه که قبلا تصور می شد موجبات نفوذ مواد مغذی به درون آب را فراهم کرده اند. این بدان معنی است که احتمالا به لطف نفوذ مواد مغذی و گرما به درون آب، موجودات زنده ساده ی اولیه در نزدیکی این سنگ ها پا به عرصه وجود گذاشته اند. (البته نه فقط در منطقه چیکسالوب، بلکه در بسیاری دیگر از مناطقی که شهاب سنگ ها در طول تاریخ با سیاره ما برخورد کرده اند.)

 

 

این یکی از توضیحاتی است که درباره شروع حیات در نزدیکی سنگ های عمق ِ زمین ارائه شده، البته دانشمندان هنوز در این باره مطمئن نیستند. یکی دیگر از امتیازاتی که تحقیق درباره دهانه چیکشلوب می تواند به ما بدهد، این است که ما میتوانیمبا تحقیقات این چنینی اطلاعاتی هم درباره ترکیب پوسته سیارات دیگر کسب کنیم. در واقع اگر این دهانه های برخوردی موجب انتقال و بالا آمدن سنگ های زیر زمینی شده باشند که تحقیقات تاکنون همین امر را نشان داده اند، آنگاه ما میتوانیم بدون اینکه نیازی به حفاری روی سیارات دیگر داشته باشیم فقط با مطالعه روی دهانه های برخوردی موجود روی سیارات درباره ساختار سنگهای پوسته آنها اطلاعات کسب کنیم.

حال دانشمندان می خواهند با بررسی بیشتر نمونه ها بفهمند که این سنگ ها چگونه بدون اینکه ذوب شده باشند به این بخش از زمین منتقل شده اند، و اینکه این پدیده چگونه موجب حفظ اشکال مختلف حیات شده است. مورگان اضافه کرد: «ما امیدواریم با کمک بررسی بیشتر نمونه هایی که در دست داریم پرده از راز وجود حیات در این محیط های زیر زمینی برداریم. به هر حال سخت است بپذیریم همان وقایعی که موجب انقراض دایناسورها شده اند، خیلی قبل از آن پناهگاهی برای ظهور حیات اولیه روی زمین به وجود آورده بودند.» جزئیات بیشتر این پژوهش در مجله ی Science منتشر شده است.

 

منبع: bigbangpage.com