مهروماه

تلسکوپ ها در طی ۲۰۰ سال اخیر توانسته اند کهکشان های موجود در خارج از کهکشان راه شیری را به تصویر بکشند. از میان کهکشان های بررسی شده تنها چند مورد انگشت شمار مُناسب کاوش بوده اند اما با قدرتمند تر شدن تلسکوپ ها زمینه برای کشف کهکشان های بیشتر هموار شد. همین عامل اخترشناسان را بر آن داشت تا راهی برای طبقه بندی انواع مختلف کهکشان ها پدید آورند.

 

علی رغم موفقیت هایی که این سیستم به ارمغان آورده است، معیاری که برای طرح هابل در نظر گرفته شده بر پایه های ذهنی استوار است و ارتباط غیر مستقیم با ویژگی های فیزیکی کهکشان ها دارد. به همین منظور، تلاش ها به منظور شناسایی مسیرهای تکامل و انواع مختلف کهکشان ها با دشواری جدی روبرو شده است، چرا که تغییر آنها کند بوده و میلیارها سال به طول می انجامد.

در سال ۱۹۲۶ میلادی، اخترشناس مشهور آمریکایی ادوین هابل سیستمی را طراحی کرد که بر طبق آن، کهکشان ها را در گروههای مارپیچی، بیضی شکل، عدسی شکل و نامنظم جای داد. این سیستم که به زنجیره هابل معروف است، متداول ترین راه برای طبقه بندی کهکشان ها تا به امروز میباشد. دکتر لوکا کورتس از دانشگاه غرب استرالیا و مسئول مرکز تحقیقات بین المللی اختر شناسی(ICRAR) خاطر نشان می کند که تجهیزات پیشرفته ستاره شناسی در دنیای امروزی قادر به انجام تحقیقات وسیع بر روی صدها هزار کهکشان هستند و این میزان بسیار بیشتر از تلسکوپ زمینی "ادوین هابل” است که قبلا در خدمت بشر بود.

وی در ادامه افزاید: « ما واقعاً نیازمند راهی برای طبقه‌بندی کهکشان ها با ابزارهایی هستیم که بتوانند ویژگی های فیزیکی را مورد اندازه گیری قرار دهند. روش های ذهنی و زمان بر دیگر به کار ما نمی آیند.» در پژوهشی به رهبری دکتر کورتس تیمی از محققان از روشی به نام طیف سنجی میدان یکپارچه برای بررسی نحوه حرکت گازها و ستارگان در کهکشان ها استفاده کردند، آنان سپس زنجیره هابل را به عنوان یک سیستم طبقه‌بندی دو بعدی فیزیکی تفسیر نمودند.

 

 

به پاس پیشرفت فناوری های نوین، امکان ترسیم نحوه توزیع و سرعت اجزای مختلف کهکشان ها بصورت جامع فراهم آمده است. بنابراین، ما می توانیم با استفاده از این اطلاعات به تعیین گشتاور زاویه‌ای کُلّی یک کهکشان بپردازیم که کمیت فیزیکی تأثیرگذاری در نحوه ی تکامل کهکشان در طول میلیاردها سال به شمار می رود. دکتر کورتس در ادامه گفته های خود این طور بیان می کند: «نکته جالب توجه این است که انواع کهکشان های توصیف شده توسط طرح جامع هابل ظاهراً با دو ویژگی اصلی تعیین می شوند، جرم و گشتاور زاویه‌ای. این دو ویژگی ما را در رسیدن به تفسیر فیزیکی از زنجیر معروف هابل یاری می کنند پس احتمال کنار گذاشتن روش های ذهنی رو به افزایش می گذارد.»

در این مطالعه، ۴۸۸ کهکشان توسط تلسکوپ ۳٫۹ متری استرالیا واقع در بخش جنوب ولز مورد بررسی قرار گرفتند. ابزاری به نام SAMI نیز به تلسکوپ وصل شده بود. پروژه ی SAMI تحت رهبری دانشگاه سیدنی و مرکز CAASTRO بر آن است تا یکی از نخستین مقیاس های بزرگ را جهت اندازه گیری سرعت و توزیع گازها و ستارگان با سن های مختلف ایجاد کند.

 

پروفسور واریک کوچ مدیر رصدخانه اخترشناسی استرالیا گفت: «استرالیا تبحر خاصی در زمینه این نوع از اخترشناسی دارد و توجهات را به سوی خود جلب کرده است. ما توانستیم به کمک ابزار SAMI در مجموع ۶۱ فیبر نوری را در فاصله ای کمتر از نصف عرض موی انسان قرار دهیم. این مقداری بسیار کوچک است که البته کار بزرگی به شمار می آید و توجه اخترشناس های متعددی را از سرتاسر جهان به خود جلب کرده است.»

برنامه ریزی هایی برای ارتقای ابزارها و تجهیزات در نظر گرفته شده است که امکان دستیابی به نقشه های دقیق تری را از کهکشان ها فراهم می کند. آنها نقش مهمی نیز در درک فرآیند های فیزیکی دخیل در زنجیره هابل ایفا خواهند نمود. دکتر کورتس در پایان خاطر نشان کرد:« همچنان که ما در انجام این فعالیت ها پیشرفت می کنیم و ابزارهای مورد استفاده ما ارتقا می یابند، باید به دنبال راه هایی برای درک نحوه تکامل یک کهکشان به کهکشانی دیگر باشیم. به نظر من چنین کاری بسیار هیجان انگیز میباشد.»