در حالی که زحل طی تمام ماه شهریور در آسمان شب قابل مشاهده بود، این سیاره حلقهدار در ۳۰ شهریور بیش از هر زمان دیگری خواهد درخشید. در ادامه نکاتی درباره موقعیت آن و بهترین زمان برای مشاهدهاش آورده شده است.
زمین در شامگاه ۳۰ شهریور، بین زحل و خورشید قرار خواهد گرفت. سیاره زحل که به ارباب حلقهها معروف است، در این روز در وضعیت مقابله(Opposition) قرار میگیرد و در نزدیکترین فاصله به زمین قرار خواهد داشت. وقتی این وضعیت «مقابله» رخ میدهد، زحل از دید ناظران زمینی در مقابل خورشید قرار میگیرد، ایدهآلترین شرایط رصد این سیاره در طول سال فراهم میشود و زحل بزرگتر و درخشانتر از همیشه دیده میشود.
در این حالت، زحل تقریباً ۱.۲۸ میلیارد کیلومتر از زمین فاصله خواهد داشت. این فاصلۀ حدود ۲۰۰ میلیون کیلومتر، نزدیکتر شدن نسبت به زمین باعث میشود که ما شانس داشته باشیم زحل را با جزئیات زیاد از پشت تلسکوپ تماشا کنیم. البته برای دیدن زحل به ابزار خاصی نیاز ندارید، اما با یک تلسکوپ کوچک میتوانید حلقههای آن را هم مشاهده کنید. همینطور از حدود یک هفته قبل از تاریخ ۳۰ شهریور و تا حدود یک هفته پس از آن، شرایط رصد سیاره زحل بسیار ایدهآل خواهد بود.
ستارهشناس “باب برمن” توضیح داد: «برای تماشای زحل به سمت جنوب-جنوبشرق نگاه کنید. حوالی نیمهشب، حدود یکسوم بالای آسمان را بررسی کنید. زحل در بالاترین نقطه خود تنها به حدود ۳۵ درجه بالای افق در بخش جنوبی میرسد، نزدیک به صورت فلکی دلو (Aquarius).» ماه نو هم به تاریک ماندن آسمان کمک خواهد کرد.»
در شرایط فعلی، حلقهها در راستای نزدیک به دید ناظر زمینی قرار دارند و پهنای حلقهها به خوبی قابل مشاهده نیست، اما این وضعیت از لبه دیده شدن حلقهها تا ۷ سال آینده تکرار نخواهد شد و از این نظر، منظره کنونی سیاره زحل بسیار ویژه و جالب است.
پس از ورود به مقابله، زحل تا فوریه ۲۰۲۶ در آسمان شب بهخوبی قابل مشاهده خواهد بود، بنابراین اگر این آخر هفته فرصت نکردید، جای نگرانی نیست. با این حال ارزش امتحان کردن را دارد. “کریس لینتات” اخترفیزیکدان دانشگاه آکسفورد، در گفتوگو با گاردین گفت: «به نظرم خوب است برای روح انسان، که یادمان بیاید ما روی سیارهای زندگی میکنیم که بخشی از یک منظومه خورشیدی در حرکت، و جزئی از کهکشانی بزرگتر است. برای من، با نگاه به ماه و سیارات، یک حس واقعی از چرخههای زندگی پیدا میکنم.»
اگر تلسکوپ دارید و شب ۳۰ شهریور به آسمان نگاه کنید، شاید بتوانید بزرگترین قمر زحل، یعنی تیتان را نیز در حال عبور از مقابل این سیاره ببینید. در این عبور تیتان سایهاش را بر سطح زحل خواهد انداخت. کل این رویداد بیش از دو ساعت طول میکشد. “اد بلومر” اخترشناس رصدخانه سلطنتی گرینویچ، به گاردین میگوید: «این کار چالشبرانگیز است؛ شما در واقع باید نقطه کوچکی را در حال حرکت روی یک نقطه بزرگتر دنبال کنید. اما … از نظر فنی ممکن است.»
عبور بعدی تیتان در تاریخ ۶ اکتبر رخ خواهد داد و پس از آن، باید ۱۵ سال دیگر صبر کنید تا دوباره شاهد چنین پدیدهای باشید. با این حال، فرصت دیدن درخشش زحل باز هم پیش خواهد آمد، چون این سیاره تقریباً هر سال یک بار وارد مقابله میشود.
