مهروماه

دانشمندان به تازگی کشف کرده‌اند یک ستاره کوتوله قهوه‌ای با سرعت حدودی دو میلیون کیلومتر بر ساعت در فضا سرگردان شده است.

دانشمندان به تازگی کشف کرده‌اند یک ستاره کوتوله قهوه‌ای با سرعت حدودی دو میلیون کیلومتر بر ساعت در فضا سرگردان شده است. دانشمندان تلاش می‌کنند تا بدانند چه چیزی باعث شده ستاره از مدار خود خارج شود و به چنین سرعت بالایی برسد؟ آیا این ستاره خطری برای حیات در زمین دارد؟

ستاره‌ای که به تازگی توجه دانشمندان را به خود جلب کرده است، «CWISE J۱۲۴۹+۳۶۲۱» نام دارد. جرم این جسم تقریبا ۸ درصد جرم خورشید یا ۸۰ برابر جرم مشتری است و همین سبب می‌شود تا در دسته ستارگانی به نام «کوتوله قهوه‌ای» قرار بگیرد. ستاره‌های کوتوله قهوه‌ای، جرمی در حدود چهار برابر جرم مشتری تا حدود هشتاد برابر آن دارند. کوتوله‌های قهوه‌ای آن دسته ستارگانی هستند که جرم آنها برای شروع فعالیت‌های همجوشی هسته‌ای کافی است. به این دسته ستارگان اصطلاحا «ستاره شکست خورده» نیز می‌گویند.

حالا دانشمندان کشف کرده‌اند این ستاره شکست خورده با سرعت حدودی دو میلیون کیلومتر بر ساعت در فضا سرگردان شده است. این سرعت تقریبا ۱۵۰۰ برابر سرعت صوت است! هرچند دانشمندان هنوز نمی‌دانند این کوتوله قهوه‌ای چطور از مدار خود خارج شده و به چنین سرعت بالایی رسیده است، اما باور دارند که جای نگرانی نیست و این ستاره با زمین برخورد نخواهد کرد. طبق محاسبات انجام شده، این جسم ۴۰۰ سال نوری با زمین فاصله دارد و مسیر حرکت آن به سمت مرکز کهکشان راه شیری است، نه زمین. با این‌حال، سرعت ستاره آنقدر بالا است که حتی می‌تواند از میدان گرانشی کهکشان راه شیری نیز بگریزد و به‌طور کامل از کهکشان ما فرار کند.

ستاره CWISE J۱۲۴۹+۳۶۲۱ به صورت اتفاقی و در مطالعات گروهی از منجمان که با استفاده از داده‌های کاوشگر «WISE» ناسا بر روی پروژه «سیاره نهم» کار می‌کردند، کشف شد. در این پروژه منجمان در تلاش بودند تا با استفاده از داده‌های WISE اجرام کوچک و متحرک نسبتا نزدیک به خورشید را پیدا کنند. در این میان، کوتوله قهوه‌ای CWISE J۱۲۴۹+۳۶۲۱ کشف شد و توجه منجمان را به خود جلب کرد. منجمان سپس این ستاره را با کمک تلسکوپ دوقلوی «Keck I» در هاوایی مورد بررسی قرار دادند. آنها دریافتند این ستاره ترکیب شیمیایی غیرعادی نیز دارد.

این کشف مسیر جدیدی را برای مطالعه کوتوله‌های قهوه‌ای که در مناطق دوردست کهکشان هستند، باز می‌کند. کوتوله‌های قهوه‌ای فرّار بسیار نادر هستند. شناسایی این ستاره‌ها به علت سرد بودن و کم‌نور بودن کار دشواری است. این ستاره‌ها تقریبا ده هزار بار کم‌نورتر از خورشید هستند و همین مسیٔله سبب می‌شود تا این کشف بسیار حایٔز اهمیت باشد.

دانشمندان در توضیح سرعت بالای جسم چندین نظریه مطرح کرده‌اند. احتمال دارد ستاره تحت تاثیر گرانش سیاهچاله مرکزی کهکشان راه شیری، «*Sagittarius A»، درحال شتاب گرفتن و به بیرون رانده شدن باشد. این محتمل‌ترین فرض برای توضیح سرعت بالای ستاره‌هایی از این دسته است. با این‌حال، از آنجایی که این ستاره به سمت مرکز کهکشان راه شیری حرکت می‌کند، نه بیرون از آن، دانشمندان باور دارند شاید CWISE J۱۲۴۹+۳۶۲۱ یکبار پیش از این به بیرون کهکشان پرتاب شده و حالا در مسیر بازگشت به داخل کهکشان است.

همچنین ممکن است ستاره درحال فرار از دست یک «خون‌آشام کیهانی» باشد. در این حالت، فرض می‌شود که CWISE J۱۲۴۹+۳۶۲۱ با ستاره دیگری از نوع «کوتوله سفید» در یک سیستم دوتایی گرفتار بوده است و زمانی که ستاره کوتوله سفید تحت یک انفجار ابرنواختری فوران کرده است، انرژی آزاد شده سبب سرعت گرفتن CWISE J۱۲۴۹+۳۶۲۱ و رها شدن آن در فضا شده باشد.

در فرض سوم، دانشمندان احتمال می‌دهند که این ستاره از طریق فعلو انفعالات دینامیکی با سیاهچاله‌ها در مرکز خوشه از یک خوشه کروی به بیرون پرتاب شده باشد. شبیه‌سازی‌های نشان می‌دهد که این اتفاق احتمالا چندین بار در کهکشان راه شیری رخ داده است. پس می‌توان CWISE J۱۲۴۹+۳۶۲۱ را یکی از بازمانده‌های این رخداد دانست. تلاش دانشمندان برای درک مبدا ستاره و منشا سرعت بالای آن ادامه دارد.