بلعیده شدن ستاره توسط سیاهچاله رویدادی نادر است؛ اما تلسکوپ فضایی هابل بهتازگی چنین رویداد خیرهکنندهای را ثبت کرده است.
با اینکه برخی ستارهها در یک انفجار عظیم ابرنواختر به عمر خود پایان میدهند، برخی دیگر با از دست دادن مواد به هستهای کوچک و سرد تبدیل میشوند؛ اما تعداد کمی از ستارهها هم از یک سرنوشت سختتر رنج میبرند. این ستارهها از هم میپاشند و توسط سیاهچالهای گرسنه بلعیده میشوند.
رویداد بلعیده شدن ستاره توسط یک سیاهچاله در کهکشانی که فقط دارای یک سیاهچالهی کلان جرم مرکزی است، شاید چند مرتبه در هر ۱۰۰ هزار سال رخ دهد اما بهتازگی تلسکوپ فضایی هابل چنین رویدادی را ثبت کرده است. به گزارش ورج، پژوهشگرها لحظات پایانی عمر یک ستاره و بلعیده شدن آن توسط سیاهچالهای در فاصلهی ۳۰۰ میلیون سال نوری را رصد کردند. این رویداد انفجاری نوری به نام AT2022dsb را از خود به جا گذاشت.
فروپاشی ستاره توسط یک سیاه چاله، رویداد فروپاشی کشندی نامیده میشود و بر اثر نیروهای گرانشی عظیم یک سیاهچالهی کلانجرم به وجود میآید. این سیاهچالههای عظیم در مرکز کهکشانها در کمیناند و میتوانند تمام لایههای گازی یک ستاره را به درون خود بکشند. در نهایت ستاره بهطور کامل بلعیده میشود و بقایای آن به قرص برافزایشی یا دیسک مادهی اطراف سیاهچاله که سیاهچاله از آن تغذیه میکند، وارد میشود. یکی از پژوهشگرها به نام امیلی انگلتالر از مرکز اخترفیزیک هاروارد و اسمیتسونین، در نشست انجمن نجوم آمریکا در تاریخ ۱۲ ژانویه گفت:
*سیاهچالهها تغذیهکنندگان بسیار آشفتهای هستند. آنها از قرص برافزایشی یا جرم دوناتمانند اطراف خود تغذیه میکنند و با تغذیهی هرچه بیشتر پرتوهایی را به بیرون منتشر میکنند بهاینترتیب این قرص برافزایشی به شکل یک دونات چاق و بزرگ درمیآید.
بخشی از پرتوهای این رویدادها به شکل فورانهای پرسرعت منتشر میشوند، اما پژوهش جدید بر تابشهایی که از خود قرص برافزایشی عبور میکنند، متمرکز بود. پژوهشگرها از هابل و تکنیکی به نام طیفسنجی برای بررسی نور فرابنفش ستارهی یادشده استفاده کردند. با این تکنیک میتوان نور را به طولموجهایی شکست و دید کدام یک جذب میشوند. بهاینترتیب پژوهشگرها میتوانند نوع عناصر موجود را محاسبه کنند و به سرنخهایی از اتفاقات داخل بینظمی داغ و درخشان اطراف سیاهچاله برسند.
چنین رویدادهایی کمتر در طول موج فرابنفش دیده میشوند زیرا این طول موج بهراحتی مسدود میشود و بنابراین جمعآوری دادهها روی آن دشوارتر است. برای این کار نیاز به تلسکوپی خارج از جو زمین است. انگلتالر میگوید: «فرابنفش بهسختی از داخل جو دریافت میشود که به سود انسان اما به ضرر رصدها است؛ بنابراین باید از تلسکوپی فضایی استفاده کنیم.»
پژوهشگرها میخواستند بدانند ستاره و سیاهچالهی یادشده چگونه در طول زمان تغییر کردند؛ ازاینرو مجموعهای از رصدهای چند ماهه را انجام دادند. آنها متوجه شدند دمای داخل قرص بهمرور زمان کاهش یافته و بادهای ستارهای با سرعت خیرهکنندهی ۳۲ میلیون کیلومتر در ساعت یا سه درصد سرعت نور به سمت ما حرکت کردند.
با اینحال طیفهایی که پژوهشگرها جمعآوری کردند پایدار نبودند و در طول زمان به شکل چشمگیری تغییر کردند. ممکن است دلیل این تغییرات دور بودن منبع بررسی باشد و سیگنال در میان نویز مخفی شده باشد یا شاید دونات مادهی اطراف سیاهچاله بهمرور باریکتر شده و مقدار مواد جذبشده در آن کاهش یافتند. پژوهشگرها هنوز برای تحلیل دقیق دادههای جمعآوریشده و رسیدن به پاسخ واقعی تلاش میکنند.