بیگ بنگ: دانشمندان سیاره‌ای را کشف کردند که به نظر می‌رسد جو آن در جریان یک برخورد کیهانی متلاشی شده است. این سیاره فقط ۹۵ سال نوری با زمین فاصله دارد و به دور ستاره‌ای به نام HD 172555 می‌چرخد.
ستارۀ مادری این سیاره فقط ۲۳ میلیون سال دارد و شواهدی از یک برخورد عظیم را نشان می‌دهد که در حوالی این ستاره رخ داده است. پژوهش محققان نشان می‌دهد که این برخورد احتمالا میان یک سیاره در اندازۀ زمین و یک جرم کوچک‌تر رخ داده است. این برخورد احتمالا دست‌کم ۲۰۰ هزار سال قبل و با سرعتی بیش از ۳۵ هزار کیلومتر بر ساعت رخ داده است.
دانشمندان گازی را کشف کردند که به نظر می‌رسد سر نخی از آنچه در این سامانه سیاره‌ای اتفاق افتاده است، به دست می‌دهد. به نظر می‌رسد که این برخورد با سرعت بالا احتمالا بخشی از اتمسفر سیاره بزرگ‌تر را جدا کرده است. این رخداد عظیم توضیح می‌دهد که چرا این ستاره، گاز و ابر غباری دارد که دانشمندان را از زمان کشف آن در گذشته گیج و کنجکاو کرده بود. این که نخستین آشکارسازی از این نوع است که توسط محققان دانشگاه ام‌آی‌تی، دانشگاه ملی ایرلند در گالوی، دانشگاه کمبریج کشف شده است.
“تجانا اشنایدرمن”، نویسنده اصلی این مقاله و دانشجوی تحصیلات تکمیلی در بخش علوم سیاره‌ای و اتمسفری و زمینی دانشگاه ام‌آی‌تی، می‌گوید: «این نخستین بار است که ما این پدیده را آشکارسازی کرده‌ایم. یک اتمسفر کنده شده از یک اتمسفر پیش‌سیاره‌ای در اثر یک برخورد عظیم. همه به مشاهده برخوردهای عظیم علاقه داریم زیرا انتظار داریم که متداول و رایج باشند، اما در بسیاری از سامانه‌ها ما شواهدی برای آن نداریم. اینک ما از این مکانیک حرکت درک بیشتری داریم.»
دانشمندان از مدت‌ها قبل، مسحور منظومۀ HD 172555 بودند، زیرا به طور خاص، غباری که پیرامون آن را احاطه کرده، درخور توجه است. این غبار حاوی مقادیر زیادی مواد معدنی غیرمعمول به شکل ذراتی است که به مراتب ریزتر از آن است که ستاره‌شناسان انتظار دارند.
“اشنایدرمن” می‌گوید: «تصور می‌شود که این منظومه به دلیل این دو عامل، سامانه‌ای غیرعادی باشد.» دانشمندان پس از بررسی حالت‌هایی که به چنین ترکیب‌های غیرمعمولی منجر می‌شود و با کنار زدن سایر توضیحاتِ ممکن دریافتند که فقط یک برخورد می‌تواند ترکیب‌های این غبار را توضیح دهد.
“اشنایدرمن” در پایان گفت: «از میان همه سناریوها، این تنها سناریویی است که می‌تواند همه ویژگی‌های داده‌ها را توضیح دهد. در منظومه‌هایی با این عمر، برخوردهایی از این دست محتمل است و ما انتظار داریم که برخوردهایی عظیم واقعا بسیار متداول باشند. مقیاس زمانی، قدمت، ریخت‌شناسی و محدودیت در ترکیب‌ها تشکیل دهنده جور در می‌آید. تنها فرایند موجه و محتمل که می‌تواند در این سامانه و در این شرایط، کربن مونوکسید تولید کند، یک برخورد عظیم است.» جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریۀ Nature منتشر شده است.
