مهروماه

بر اساس داده‌های جدید کاوشگر جونو، طوفان یا لکه سرخ بزرگ مشتری در عمق ۳۰۰ تا ۵۰۰ کیلومتری این سیاره متوقف می‌شود.
فضاپیمای جونوی ناسا ساختار عظیم لکه سرخ مشتری را آشکار کرد. لکه‌ی سرخ مشتری طوفانی عظیم است که قرن‌هاست روی این غول گازی قرار دارد. جونو با عبور از این طوفان مدور نشان داد لکه سرخ بزرگ طوفانی سطحی نیست بلکه تا صدها کیلومتر از اعماق مشتری ادامه دارد.
لکه سرخ بزرگ را مدت‌ها است که می‌شناسیم. قطر این طوفان بیش از ۱۶ هزار کیلومتر است. به‌طوری‌که سیاره‌ی زمین کاملا در آنجا می‌گیرد؛ اما دانشمندان هرگز به‌طور کامل عمق این طوفان را اندازه‌گیری نکرده بودند و این سؤال مطرح بود که آیا این لکه صرفا طوفانی سطحی است یا عمق آن به چندین کیلومتر می‌رسد؟
حالا پژوهشگرهای سیاره‌ای به لطف دو ابزار علمی جونو به محاسبه‌ی طیف یکپارچه‌ی طوفان پرداخته‌اند. آن‌ها عمق لکه‌‌ی سرخ بزرگ را بین ۳۰۰ و ۵۰۰ کیلومتر تخمین زدند. عمق لکه در مقایسه با قطر آن به نظر کم می‌رسد اما نشان می‌دهد این طوفان، رویداد آب و هوایی قوی‌ای است. به گفته‌ی یوهای کاسپی، یکی از پژوهشگران جونو:
لکه‌ی سرخ بزرگ، طوفانی غول‌آسا است. اگر این طوفان را روی زمین بگذارید مانند یک هیولا تا ایستگاه فضایی بین‌المللی را خواهد بلعید.


دانشمندان از تلسکوپ فضایی هابل در مدار زمین و دیگر تلسکوپ‌های مستقر در زمین برای بررسی لکه‌ی سرخ بزرگ استفاده کردند. این ابزارها به اندازه‌گیری عرض طوفان کمک کردند، اما دانشمندان ایده‌ای از ساختار کلی لکه نداشتند. به گفته‌ی مارزیا پاریسی، دانشمند تیم علمی جونو در آزمایشگاه پیش‌رانش جت ناسا:
بسیاری از دانشمندان تصور می‌کردند طوفان سرخ بزرگی بسیار سطحی باشد اما حالا با طوفانی با ده‌ها کیلومتر عمق روبه‌رو هستیم. از طرفی برخی دیگر تصور می‌کردند عمق لکه‌ی سرخ تا هسته‌ی مشتری می‌رسد.
ناسا در سال ۲۰۱۱ کاوشگر جونو را پرتاب کرد. کاوشگری که قرار بود بیش از هر فضاپیمای دیگری به مشتری نزدیک شود. جونو پس از پنج سال در سال ۲۰۱۶ به مشتری رسید و در مدار آن قرار گرفت. این کاوشگر هر ۵۳ روز یک بار به مشتری نزدیک می‌شد. جونو در طول این فازهای نزدیک به جمع‌آوری داده‌های مختلفی درباره‌ی مشتری و گازهای آن پرداخت.

شاید هیجان‌انگیزترین بخش مأموریت جونو را بتوان اولین عبور آن از قطب‌های مشتری به شمار آورد. قبلا هیچ کاوشگری از این نواحی بازدید نکرده بود. دانشمندان همچنین کاوشگر را دو مرتبه به سمت لکه سرخ بزرگ هدایت کردند تا به درک بهتری از عمق این طوفان برسند.
جونو در طول فازهای بازدید از لکه‌ی سرخ، به اندازه‌گیری میدان گرانشی آن پرداخت. لکه‌ی سرخ به قدری بزرگ است که کاوشگر جونو می‌توانست اختلال‌های گرانشی طوفان را احساس کند. در نهایت سیگنال گرانشی نشان داد عمق لکه‌ی سرخ بیشتر از ۵۰۰ کیلومتر نیست. در مرحله‌ی بعد دانشمندان این داده‌ها را با اندازه‌گیری‌های مایکروویوی جونو در سال ۲۰۱۷ ترکیب کردند که حداقل عمق طوفان را ۳۰۰ کیلومتر نشان می‌داد. این اندازه‌گیری‌ها حد حداکثر و حداقل عمق طوفان را به خوبی نشان می‌دهند.


اندازه‌گیری‌های جونو بهترین ارزیابی از ساختار لکه‌ی سرخ بزرگ هستند؛ اما پرسش‌هایی را هم به وجود می‌آورند. برای مثال طوفان عمیق است اما عمق آن به اندازه‌ی جریان‌های بادی اطراف نیست که تا ۳۰۰۰ کیلومتری عمق سیاره نفوذ می‌کنند. به گفته‌ی پاریسی:
عمق لکه‌ی سرخ شگفت‌انگیز است؛ اما نه به اندازه‌ی جت‌های سیاره. در عمق ۵۰۰ کیلومتری اتفاقی رخ می‌دهد که باعث از بین رفتن لکه سرخ می‌شود.
داده‌های فوق نشان می‌دهند هنوز نکات زیادی برای آموختن درباره‌ی مشتری وجود دارد؛ اما به لطف جونو دانشمندان به تصویر جامعی درباره‌ی سیاره و مشهورترین طوفان آن می‌رسند. به گفته‌ی کاسپی: «قبلا تنها نمایی دوبعدی و خارجی را از مشتری داشتیم اما حالا به چشم‌اندازی کامل و سه‌بعدی دست پیدا کردیم.»