مهروماه

بیگ بنگ: دانشمندان “امواج رادیویی” مرموزی کشف کردند که از مرکز کهکشان راه شیری منتشر می‌شود. این سیگنال با الگوی موجود برای منابع رادیویی در کیهان، تفاوت دارد و شاید مربوط به طبقه‌بندی جدیدی از اجرام ستاره‌ای باشد.
اخترشناسان استرالیایی نخستین‌بار این سیگنال را در سال ۲۰۲۰ رصد کردند. این سیگنال رادیویی به طرز عجیبی روشن و خاموش می‌شود و با گذشت زمان ۱۰۰ برابر روشن‌تر و سپس کم نورتر می‌شود. همچنین، این امواج رادیویی دارای “قطبش دایره‌ای” هستند، بدین معنی که امواج رادیویی با حرکت در فضا به دور خود می‌چرخند.
محققان ابتدا با یک آرایه تلسکوپ رادیویی در استرالیا(ASKAP) آن را بررسی کردند، سپس با تلسکوپ‌های دیگر از جمله تلسکوپ مرکات در آفریقای جنوبی آن را رصد کردند. براساس نتایج این پژوهش امواج رادیویی شناسایی شده ممکن است به یک جرم سماوی مربوط باشد که تاکنون از دید بشر پنهان مانده است.


به گفته این اخترشناس عجیب‌ترین ویژگی این جرم آن است که قدرت جاذبه بسیار بالایی دارد: «این به آن معناست که نور آن تنها در یک جهت نوسان دارد، اما این یک جهت خاص در طول زمان تغییر می‌کند.» محققان می‌گویند این شیء بسیار متغیر است، زیرا امواج رادیویی را تا چند هفته ساطع می‌کند و سپس ناگهان تا سه ماه ناپدید می‌شود.
پژوهشگران گمان می‌کردند که این جرم ناشناخته یک تپ اختر(نوعی ستاره نوترونی) است که به‌سرعت به دور خود می‌چرخد و امواج الکترومغناطیسی ساطع می‌کند. یک حدس دیگر این بود که امواج رادیویی عجیب از یک ستارۀ ناشناس می‌آیند که شراره‌های خورشیدی بزرگی ساطع می‌کند.
اما برخلاف فرضیه‌های پیشین، این جرم آسمانی شباهتی به اجرام شناخته شدۀ اخترشناسان نداشت. “تارا مورفی”، استاد موسسه اخترشناسی دانشگاه سیدنی و یکی از نویسندگان مقاله می‌‌گوید: «اوایل رصد این جرم نامرئی بود، سپس درخشان شد، محو شد و سپس دوباره ظاهر شد. این رفتار فوق‌العاده بود.»


نقطه‌ای که این سیگنال از آن منتشر شده است.
همینطور این منبع به طرز شگفت‌انگیزی گریزان است، زیرا در هیچ رصد پرتو ایکس و نزدیک به فروسرخ یا در بایگانی داده‌های رادیویی قدیمی که توسط محققان دانشگاه سیدنی بررسی شده، مشاهده نشده است. این بدان معناست که نمی‌تواند یک ابرنواختر، یک تپ‌اختر یا یک ستارۀ درخشان باشد. کاشفان این جرم اسرارآمیز با توجه به موقعیتش در فضا نامش را ASKAP J173608.2-321635 گذاشته‌اند.
امواج رادیویی این جرم سماوی ناشناس، پیش از این و در جریان مشاهدات اخترشناسان و به یاری رادیو تلسکوپ‌های مختلف در سه قاره دامنۀ رصد منبع این سیگنال رادیویی را گسترش دادند. تارا مورفی ابراز امیدواری کرد که با افزوده شدن تلسکوپ‌های بیشتر به این برنامه پژوهشی،‌ اخترشناسان بتوانند راز سر به مهر منشاء ناشناخته امواج عجیب در مرکز کهکشان راه شیری را شناسایی کنند. جزئیات بیشتر این پژوهش در Astrophysical Journal منتشر شده است.