مهروماه

بامداد امروز (پنجشنبه) اسپیس ایکس با به پرواز درآوردن موفقیت‌آمیز نسخه‌ی SN8 استارشیپ تا ارتفاع تقریبا ۱۲ کیلومتر، مسیر را برای رساندن این فضاپیما به مدار بیش‌ازپیش هموار کرد.

اسپیس ایکس در جریان تست پروازی که بامداد پنجشنبه (به وقت ایران) انجام داد، نسخه‌ی آزمایشی استارشیپ، فضاپیمای نسل بعدی خود را تا بالاترین ارتفاعی که این موشک تاکنون صعود کرده است، بر فراز تگزاس به پرواز درآورد. استارشیپ با وجود برخاستن موفقیت‌آمیز، فرودی ناکام داشت و هنگام به بازگشت به زمین منفجر شد. این نسخه که مجهز به سه موتور اصلی بود، پیش از فرود ناموفق روی زمین به ارتفاع تقریبا ۱۲٫۵ کیلومتر رسید.

تست پرواز تقریبا ۷ دقیقه‌ای در حوالی ساعت ۲:۱۵ بامداد پنجشنبه در تأسیسات اسپیس ایکس در بوکاچیکا تگزاس انجام شد. نسخه‌ی آزمایشی تا بالاترین ارتفاع ممکن صعود کرد؛ اما حین پرواز و وقتی اوج می‌گرفت، دو موتور اصلی آن خاموش شد. در نهایت هر سه موتور از کار افتاد و درحالی‌که موشک به‌طور افقی در حال بازگشت به زمین بود، اسپیس ایکس اقدام به انجام «مانور بلی‌فلاپ» کرد. در جریان این حرکت، موشک از بدنه و باله‌های منعطف خود بهره گرفت تا سرعتش را با کمک اصطکاک هوا کاهش دهد. استارشیپ درست پیش از رسیدن به زمین، سه موتور خود را روشن کرد؛ اما سرعت حرکتش بسیار زیاد بود و در اثر اصابت با زمین متلاشی شد.

پرواز امروز، بلندپروازانه‌ترین آزمایش استارشیپ تاکنون بود و با هدف آزمودن توانایی‌های پرتاب و فرود موشک در آینده انجام شد. موشک سیلوشکل اسپیس ایکس از آلیاژ فولاد ساخته شده و قرار است هم به‌عنوان فضاپیما، هم موشک و هم سطح‌نشین به‌کار رود و انسان و محموله را به مقاصدی در اعماق فضا حمل کند. اسپیس ایکس قصد دارد استارشیپ را بر فراز موشک غول‌پیکر دیگری به‌ نام سوپرهِوی به مدار برساند. استارشیپ به‌ محض رسیدن به فضا از موتورهای اصلی خود استفاده خواهد کرد تا به‌طور عمودی روی مقاصد دیگر از جمله ماه و مریخ فرود آید.

با وجود فرود انفجاری، اسپیس ایکس همچنان آزمایش امروز را موفقیت‌آمیز قلمداد می‌کند. این شرکت در پخش زنده‌ی رویداد، آزمایش را عالی توصیف کرد. ایلان ماسک، بنیان‌گذار و مدیرعامل اسپیس ایکس نیز با تبریک به تیم استارشیپ، اشتیاق خود از پرواز را ابراز و تأکید کرد که آزمایش در دستیابی به شماری از اهدافش موفق بود. پیش‌تر ماسک شانس موفقیت پرواز اخیر را یک‌سوم می‌دانست و اشاره می‌کرد که انجام آن مستلزم پیشرفت صحیح بسیاری از امور است.

حتی پیش از آنکه پرواز به‌وقوع بپیوندد، اسپیس ایکس در وب‌سایت خود اشاره کرده بود که انجام پروازی بی‌نقص به ‌معنای دستیابی به موفقیت نیست. به‌ نقل از شرکت، «در آزمایش‌هایی نظیر این، موفقیت با دستیابی به اهداف خاص تعیین نمی‌شود. درعوض اینکه چقدر می‌توانیم بیاموزیم، معیار است. درس‌های آموخته هم‌زمان با پیشرفت سریع ساخت استارشیپ، احتمال موفقیت در آینده را افزایش خواهند داد.»

اسپیس ایکس درطول چند سال گذشته، در حال ساخت سریع نسخه‌های آزمایشی استارشیپ در تأسیسات خود در بوکاچیکا بوده و با انجام آزمایش‌ها و پروازهای گام‌به‌گام، آمادگی فضاپیمایش برای رسیدن به مدار را به‌تدریج افزایش داده است. نسخه‌ای که امروز پرواز کرد، هشتمین نمونه‌ی آزمایشی اصلی با عنوان SN8 بود. اسپیس ایکس پیش‌تر چندین نمونه‌ی آزمایشی استارشیپ را به ‌پرواز درآورده؛ اما فضاپیما در تمام آن‌ها حداکثر تا ارتفاع ۱۵۰ مدار صعود کرده بود. آن نسخه‌های آزمایشی همچنین اندازه‌ای کوچک‌تر از طراحی نهایی استارشیپ داشتند و فاقد دماغه‌ی مخروطی بودند.

نسخه‌ی پرواز امروز، شباهت بسیار بیشتری به استارشیپ نهایی داشت و از دماغه‌ی مخروطی و همچنین برآافزا (Flap) در طرفین موشک به‌منظور کمک به هدایت حین فرود بهره می‌برد. SN8 از سه پیشرانه‌ی اختصاصی ساخته‌شده برای استارشیپ به ‌نام رپتور نیز نیرو می‌گرفت. استارشیپ نهایی قرار است مجهز به ۶ موتور اصلی رپتور باشد که سه نمونه از آن‌ها برای برای استفاده در سطح دریا و سه نمونه‌ی دیگر برای به‌کارگیری در فضای بیرونی بهینه خواهند شد.

اسپیس ایکس ‌اکنون دو نسخه‌ی آزمایشی دیگر به ‌نام‌های SN9 و SN10 ساخته است که از نظر اندازه و شکل به نسخه‌ی به‌کاررفته در پرواز امروز شباهت دارند. ازآنجا که نسخه‌ی هشتم از بین رفته است، احتمال می‌رود نسخه‌های یادشده در پرواز‌های آتی استفاده شوند. اسپیس ایکس امیدوار است از استارشیپ برای برآورده ‌ساختن رؤیای فرستادن انسان به مریخ بهره بگیرد. ناسا نیز در نظر دارد از استارشیپ به‌عنوان سطح‌نشین قمری در برنامه‌ی آرتمیس استفاده کند. احتمال دارد فضانوردان ناسا بتوانند به‌عنوان بخشی از برنامه‌ی این سازمان برای بازگشت به ماه، با استارشیپ اسپیس ایکس روی سطح قمری فرود آیند.

در همین‌ حال، اسپیس ایکس ساخت‌وساز قطعه‌ی مهم دیگری از سامانه‌ی استارشیپ را آغاز کرده است: بوستر سوپرهِوی که استارشیپ را به مدار زمین خواهد رساند. اما فعلا معلوم نیست این موشک چه زمانی نخستین پروازش را انجام خواهد داد. در سپتامبر ۲۰۱۹، ماسک پیش‌بینی کرد که اسپیس ایکس استارشیپ را ظرف مدت ۶ ماه به مدار خواهد فرستاد. با گذشت بیش از یک سال، این وعده هنوز تحقق نیافته است؛ اما پرواز امروز، اسپیس ایکس را یک گام دیگر به آن پرتاب مهم نزدیک‌تر کرد.