اپرانی که متابولیسم لاکتوز را کنترل می کند. اپران لک شامل بخش های زیر است:
بخش تنظیم کننده راه انداز و اپراتور، سه ژن ساختاری.
باكتری E.coli برای اینكه بتواند لاكتوز را جذب و آن را تجزیه كند به
سه آنزیم نیاز دارد. دانشمندان دریافتند كه وقتی لاكتوز ر محیط نیست غلظت
این سه آنزیم در باكتری اندك است (از قبیل مقدار كمی وجود دارد) اما پس از
حضور لاكتوز در محیط غلظت هر سه آنزیم هماهنگ با هم افزایش می یابد.
وقتی لاكتوز در محیط باكتری نباشد پروتئین مهار كننده به اپراتور متصل شده و جلوی حركت RNA پلی مراز را می گیرد.
وقتی لاكتوز در محیط باشد دردرون باكتری تبدیل به آلولاكتوز می شود و
آلولاكتوز به مهاركننده متصل شده وتغییراتی در شكل آن پدید می آورد و منجر
به جدا شدن مهار كننده ا ز اپراتور می شود.
آلولاكتوز را عامل تنظیم كننده گویند.
mRNA چندژنی:
چند ژن ساختاری كه تحت كنترل یك بخش تنظیم كننده هستند و همگی یك راه انداز
دارند mRNA ای كه تولید می كنند را mRNA چند ژنی گویند. مثل اپران لك كه
از سه ژن ساختاری ساخته شده و طی رونویسی یك mRNA ساخته می شود.
mRNA تك ژنی:
اگر اپران فقط از یك ژن ساختاری تشكیل شده باشد، به mRNA حاصل از آن تك ژنی گویند. mRNA حاصل از اپران ژن تنظیم كننده تك ژنی است.
ژن تنظیم كننده اپران لك را با i نشان می دهند كه یك مهار كننده را كد می
كند كه دارای ۳۶۰ آمینواسید است كه در حالت فعال یك تترامر (چهارتائی) است
كه حاوی چهار محصول متشابه ژن i است.
