خلیج فارس سومین خلیج بزرگ جهان به‌شمار می‌رود. زمین‌شناسان بیان کرده‌اند که این خلیج در گذشته دور بسیار پهناور بوده و در طی تاریخ تغییرات بسیاری داشته است. خلیج فارس از طریق تنگه هرمز و دریای عمان به آب‌های آزاد راه دارد و همین امر سبب اهمیت آن در منطقه شده است. این خلیج علاوه بر دارا بودن مسیرهای ارتباطی، منابع نفت و گاز بسیاری نیز دارد. فرصت‌های استراتژیکی، منابع انرژی، تاریخ و تمدن و دسترسی به راه‌های ارتباطی، سبب اهمیت ویژه آن شده است.
اصلی‌ترین نام برجای مانده این خلیج از منابع تاریخی، نام پارس و ایران است. در حالیکه در چند دهه اخیر برخی از کشورهای عرب در همسایگی این خلیج، به تحریف نام آن پرداخته‌اند. خلیج فارس بیشترین مرز ساحلی را با ایران دارد و اکثر جزایر این خلیج متعلق به ایران است. بیش از ۳۰ جزیره مسکونی و غیرمسکونی این خلیج جز جغرافیای سیاسی خاک ایران محسوب می‌شود. برخی از این جزیره‌ها اهمیت بسیاری دارند و برخی دیگر کمتر شناخته شده‌اند.
به دلیل استقرار برخی تجهیزات نفتی و نظامی ورود به برخی از این جزایر برای ایرانیان با صدور مجوز امکان‌پذیر است. این جزایر هرکدام شرایط طبیعی و جو متفاوتی دارند و همین امر سبب شکل‌گیری جاذبه‌های گوناگونی در این جزایر شده است. در قسمت اول این مقاله به بررسی جزایر مسکونی ایرانی در خلیج فارس پرداختیم. در قسمت دوم با ما همراه باشید تا جزایر غیرمسکونی ایرانی این خلیج را بشناسیم. چه زیبا خواهد بود اگر برای حفظ نام پارسی این خلیج، جزایر ایرانی آن را نیز بشناسیم.
شیدور
شیدور یا شتور از جزایر غیرمسکونی اما دیدنی استان هرمزگان در خلیج فارس است. این جزیره به جزیره ماران شهرت دارد، چراکه تعداد بسیاری مار سمی سیاه رنگ در این جزیره کوچک زندگی می‌کنند که عموما در زیر شن‌ها پنهان می‌شوند. برخی غیرمسکونی بودن این جزیره را حضور بسیار این مارهای خطرناک می‌دانند. از سال ۱۳۶۶ این جزیره تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفته است و از پناهگاه‌های مهم حیات وحش محسوب می‌شود. عقاب دریایی دم سفید، لاک‌پشت‌های دریایی، ماهی‌ها و دلفین‌ها از جمله حیوانات باارزش این جزیره هستند. آرامش زیستگاهی، بکر بودن و برخورداری از امنیت زیستی عامل اصلی مهاجرت پرندگان به این جزیره است. آلودگی‌های دریایی و شکارهای غیرمجاز از تهدیدات حیات وحش این جزیره است. شتور در فاصله حدود ۲ کیلومتری شرق جزیره لاوان قرار دارد. این جزیره صخره‌ای است و هیچگونه فعالیت انسانی در آن دیده نمی‌شود.
فرورگان
فرورگان یا فرور کوچک در قسمت شمال غربی جزیره ابوموسی و در جنوب جزیره فرور بزرگ واقع شده است. این جزیره به دلیل موقعیت اقلیمی خود در مسیر مهاجرت پرندگان دریایی واقع شده و زیستگاه گونه‌های متنوع پرندگان مهاجر و بومی است.
عباسک
عباسک جزیره‌ای کوچک و غیرمسکونی در نزدیکی بندر بوشهر و بندر شیف است. خاک این جزیره برای کشاورزی مناسب نیست و زمین آن ماسه‌ای است. در حال حاضر طرحی برای ایجاد یک دهکده گردشگری در این جزیره در دست احداث است و موزه بزرگ خلیج فارس به زودی در این جزیره ساخته خواهد شد.
ام‌الکرم
ام‌الکرم از جزایر غیرمسکونی همجوار سواحل استان بوشهر است. در بین بومیان این جزیره به دلیل وجود درختان حرا به «گُرم» شهرت دارد. گفته می‌شود نام اصلی جزیره «گُرم» بوده که توسط دریانوردان عربی ام‌الگرم و سپس ام‌الکرم نامیده شده است. شکل جزیره قوس نیم‌دایره است و ساحل سمت جنوب آن از ماسه‌های ریزدانه نرم با بقایای صدف پوشیده شده است. هم‌اکنون صیادان از این جزیره به‌عنوان پایگاهی برای صید ماهی استفاده می‌کنند. ام‌الکرم زیستگاه پرندگان بومی همچون کاکایی قار، حواصیل خاکستری، باکلان و سلیم خرچنگ‌خور و پرندگان مهاجر زمستانی است.
نخیلو
نخیلو جزیره‌ای خالی از سکنه است که در نزدیکی جزیره ام‌الکرم قرار دارد. ساحل این جزیره بیضی شکل، صدفی و مرجانی است. گیاهان شورپسند و جنگل‌های حرا پوشش گیاهی این جزیره را تشکیل می‌دهد. از لحاظ زادآوری پرندگان مهاجر دریایی، جزیره نخیلو از نادرترین جزایر جهان و بی‌نظیرترین جزیره خاورمیانه محسوب می‌شود.
تهمادون
تهمادون یا تهمادو از جزایر غیرمسکونی ایرانی خلیج فارس است. این جزیره مستطیل شکل است و در موازات سواحل استان بوشهر قرار دارد. تهمادون از جزایر مناسب برای تخمگذاری پرستوها و دیگر پرندگان است.
ام‌سیله
ام‌سیله یا خان جزیره‌ای رسوبی است که در ۸ کیلومتری روستای بردخون کهنه قرار دارد. پرستوهای دریایی، کاکلی، گیلانشاه معمولی، سلیم و فلامینگو در این جزیره یافت می‌شوند.
بونه
بونه همراه با دو جزیره کوچک دیگر به نام‌های دارا و قبر ناخدا در دهانه خور موسی در استان خوزستان قرار دارد. سلیم خرچنگ‌خور از پرندگان این جزیره است.
دارا
دارا از جزایر غیرمسکونی ایرانی خلیج فارس است که محل تخمگذاری پرستوهای دریایی است. این جزیره آب شیرین ندارد.
قبر ناخدا
قبر ناخدا جزیره‌ای کوچک در دهانه خور موسی است که به دلیل وجود آرامگاه یک ناخدای هندی در آن، قبر ناخدا نامیده می‌شود.
خرو
خرو از مناطق بسیار مهم و ویژه جهانی به‌عنوان زیستگاه مرجان‌های دریایی، محل تخمگذاری پرستوهای دریایی و لاک پشت‌ها محسوب می‌شود.
مولیات
مولیات نیز از دیگر جزایر غیرمسکونی ایران است.
سه دندون
سه دندون از جزایر غیرمسکونی استان بوشهر است.
مطاف
مطاف هنگام مد به زیر آب می‌رود و هنگام جزر از آن بیرون می‌آید. عمق کم اطراف جزیره سبب موج‌های بسیاری شده است و قایق‌های بسیاری به دلیل طوفان و آشنا نبودن به این ناحیه بر گل نشسته‌اند. «موج مطاف نخوردی، خرما به گربه میدی» از ضرب‌المثل‌های رایج میان بومیان است که کنایه از اسراف و قدر ندانستن زحمت فراوان دارد.
مرغی
مرغی زیستگاه مناسبی برای تخمگذاری لاک پشت‌های پوزه عقابی و پرستوهای مهاجر است. این جزیره غیرمسکونی همراه با جزایر مطاف، تهمادون، چراخی در ناحیه بردخون واقع شده است.
میرمهنا
میر مهنا در جوار سواحل جنوبی بندر ریگ قرار دارد و به نام یکی از سرداران محلی که به کریم خان زند و هلندیان حمله کرد، میرمهنا نامیده شده است. انگور و انجیر این جزیره از دیرباز شهرت دارد. گنبدی نیز در این جزیره وجود دارد که موسوم به قدمگاه حضرت علی (ع) است. طرح‌هایی برای توسعه طرح گردشگری این جزیره در دست احداث است.
چراغی
چراغی از دیگر جزایر غیرمسکونی ایران است که در مقابل ناحیه بردخون قرار دارد. این جزیره در فاصله ۲ کیلومتری جنوب شرقی جزیره تهمادون واقع شده است.
ارسال مطلب به ایمیل دوستاتون:
