مهروماه

ارتفاع آن از سطح دریا ۱۵۷۵ متر است. شهرستان خرم دره در قسمت جنوبی استان زنجان قرار گرفته، که از شمال به استان قزوین و از شرق و غرب به شهرستان ابهر و از جنوب به شهرستان خدابنده میرسد. منطقهٔ خرم‌دره، منطقه‌ای کوهستانی بشمار میرود و از نظر طبیعت زیباترین جنگلها و باغات میوه را در استان زنجان داراست که به همین دلیل به شهرستان خرمدره، نگین سبز استان نیز میگویند.
این شهرستان پتانسیل زیادی از لحاظ صنعت و کشاورزی دارد. گروه صنعتی مینو، شرکت شیشهٔ ضد گلوله میرال، سرم سازی که از بزرگ‌ترین واحدهای تولیدی شمال غرب کشور میباشد از امکانات بالفعل این شهرستان میباشد. شهرستان خرم دره دارای معادن با ارزشی است که اکنون ۸ معدن سنگ گرانیت و یک معدن مس و سلیس توسط کارشناسان مربوطه فعالیت دارند…

خرمدره از شهرستان های استان زنجان میباشد که در مسیر راه آهن و اتوبان تهران – زنجان واقع است. وسعت آن ۵/۳۹۴ کیلومتر مربع و کوچک‌ترین شهرستان استان زنجان میباشد، که دارای یک بخش، یک شهر و دو دهستان است. 

نام خرم دره برگرفته از موقعیت طبیعی این منطقه است و چون خرم دره روستای خوش آب و هوا و خرمی واقع شده بود، به این نام معروف شده است...

 نام خرم دره برگرفته از موقعیت طبیعی این منطقه است و چون خرم دره روستای خوش آب و هوا و خرمی واقع شده بود، به این نام معروف شده است. چنان که از آثار و نوشته های مورخین، جغرافی دانان و سفرنامه نویسان برمی آید، منطقه خرم دره به واسطه وجود ابهر رود در طول حیات خود همواره منطقه ای آباد و سرسبز بوده است. به نوشته حمداله مستوفی که در قرن هشتم قمری مدتی متصدی مالیاتی ابهر و زنجان بوده، .

در سفرنامه سیف ‌الدوله (دوران قاجار) درباره خرم دره آمده شده است "خرم دره ده با صفای معتبری است. باغات و زراعت زیاد دارند. آبش بسیار، در کنار رودخانه‌ای واقع است. حمام و مسجد خوبی دارد. مردمش ترک زبان هستند و بعضی باراندازها به جهت کاروانسرا ساخته‌اند." در زمان ناصرالدین شاه مادام دیولافوا فرانسوی که از خرم دره دیدن کرده در سفرنامه خود نوشته است: " در دو منزلی سلطانیه، دهکده قشنگ و باصفایی است که موسوم است به خرم دره. الحق نام شایسته‌ای است که به حقیقت نزدیک است. از تبریز تا این جا دهکده‌ای که این طور آباد و خرم باشد ندیده بودم."

مهم ترین علت وجودی شهر خرم دره جریان ابهر رود در طول شهر است که دلیل اصلی وجود باغ ها و زمین های کشاورزی و چهره سبز و خرم این منطقه به حساب می آید. روستای خرم دره در گذشته شامل محله‌های لشگری، چاله محله و محله حصاری بوده و پس از آن محله‌های نوکر زک (قنات نو)، حاج ملاعلی، ناوک و گونه ‌زار، سلطان آباد، تازه کند و شهرک قدس به آن اضافه شده است و به این ترتیب شهر در مقاطع مختلف تاریخی توسعه یافته است. همچنین بارندگی مناسب و عبور ابهررود از میان آن، سبزی و طراوت خاصی به خرم دره بخشیده که باعث شده است سفرنامه نویسان و جغرافی دانان از آن با عنوان باغ شهر نیز یاد کنند

جاذبه های گردشگری خرمدره
از جاذبه های بکر و دیدنی این شهرستان میتوان به باغهای وسیع میوه بویژه محمود آباد ، جاده بین مزارع داسداران ، کوچه باغهای قدیمی ، جنگلهای شاه باغی ، ارتفاعات همجوار الوند ، پلاس و ویستان ، دریاچه کوچک سدهای خلیفه لو و شویر ، مسجد بهمن حجت کاسانی و غار بهمن حجت کاشانی بعنوان جاذبه های طبیعی و تاریخی اشاره کرد .

عمده صنایع دستی منطقه :

جاذبه های تاریخی خرمدره
۱- یکی از آثار تاریخی شگفت انگیز که تازه کشف شده تپه باستانی خالصه است، که در آن خمره‌های بزرگ گلی با قدمت ۶ تا ۸ هزار سال و ابزار ساده گلی مربوط به دوره کرومانیون‌ها و هموساپین‌ها کشف شده است. (به نظر باستان شناسان این کوزه‌های بزرگ گلی یافت شده در زمین‌های زراعی خالصه و زمین‌های ضلع رو به جنوب شرقی جغرافیایی دهستان پلاس جهت دفن کردن مردگان به صورت عمودی مورد استفاده قرار می گرفته است.)
۲- این شهرستان دارای یک حمام تاریخی معروف به حمام یان یان میباشد، که در گذشته‌های دور ساخته شده است؛ ولی متأسفانه اکنون این اثر تاریخی به یک سفره خانهٔ سنتی تبدیل شده است. 

 

شهرستان خرمدره دارای یک شهر و دو شهرک و یک بخش می‌باشد.
بخش مرکزی شهرستان خرمدره
دهستان الوند
دهستان پلاس
دهستان خلیفهلو
دهستان ویستان پائئن
دهستان ویستان بالا
دهستان رحمت آباد
دهستان نصیر آباد
دهستان قلعه حسینیه
دهستان سوکهریز
دهستان فلج
دهستان شویر
دهستان اردجین
دهستان باغدره
دهستان اسلام آباد
دهستان انجلیین
دهستان خرمدره

شهر: خرمدره شهرک:قدس شهرک:گلدشت

جمعیت
بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان خرمدره در سال ۱۳۸۵ برابر با ۶۰۴۹۹ نفر بوده‌است .

جغرافیا
بلندترین ارتفاع 3020 متر کوه سندان و کمترین ارتفاع که تقریباً اکثر نقاط شهرستان را شامل می‌شود برابر ۱۵۰۰ متر است.ارتفاع آن از سطح دریا ۱۵۷۵ متر می‌باشد.مساحت شهرستان ۴۰۷ کیلومتر مربع می‌باشد.این شهرستان در قسمت جنوبی استان زنجان واقع شده که از شمال به استان قزوین و از شرق و غرب به شهرستان ابهر و از جنوب به شهرستان خدابنده محدود می‌شود.منطقهٔ خرم‌دره، منطقه‌ای کوهستانی محسوب می‌شود.

اقتصاد
این شهرستان پتانسیل زیادی از لحاظ صنعت وکشاورزی دارد. گروه صنعتی مینو که از بزرگ‌ترین واحدهای تولیدی شمال غرب کشور است از امکانات بالفعل این شهرستان است در این شهرستان قرار دارد. سیب سرخ این شهرستان از کیفیت بالایی برخوردار است. مکان‌های دیدنی و تاریخی کشتزارها و باغ‌های میوه که با دستان پرتوان اهالی شهر و روستاهای خرم دره ایجاد شده، این منطقه را به ناحیه ای خوش آب و هوا و دیدنی تبدیل کرده است. بیش تر خیابان‌های خرم دره به دلیل انبوهی درختان، در سایه هستند و در فصول چهارگانه به تابلوهای زیبای طبیعی تبدیل می شوند که تحسین هر بیننده ای را بر می انگیزند. شهرستان خرم دره کوچک‌ترین شهرستان استان زنجان بوده و از طبیعت زیبا و منحصر به فردی برخوردار است ولی به واسطه تاریخ یکنواخت خود، کمی مساحت و دهکده بودن در روزگار گذشته اثر تاریخی جالب توجهی وجود ندارد ولی خیابان بندی‌های منظم، طراوت آب و هوایی، دسترسی به خدمات و بازرگانی مطلوب و نزدیکی به بناهای تاریخی شهرستان ابهر، سبب شده که این منطقه بستر مناسبی برای اسکان مسافران منطقه سلطانیه و ابهر بوده و از قابلیت‌های خوبی در زمینه جذب جهانگردان برخوردار باشد.
صنایع و معادن
از آغاز دهه چهل، با استقرار کارخانجات مواد غذایی مینو در حوزه نفوذی شهر خرم دره و به کارگیری حدود دو هزار نفر کارگر و کارکنان شاغل در این کارخانجات رونق و رشد خرم دره افزایش یافته و با توسعه بخش صنعت مواد غذایی و خدمات، چهره روستایی این منطقه به چهره صنعتی - خدماتی شهری تبدیل شده است. در پی رونق کشاورزی شرکت‌های بزرگ و کوچک نیز فعال شده و اسباب رونق خدمات صنعتی و بازرگانی این منطقه را فراهم کرده اند. دامداری در کنار کشاورزی از مشاغل مهم مردم منطقه است و پرورش انواع دام به صورت سنتی و صنعتی و پرورش طیور در مرغداری‌های بزرگ و کوچک در منطقه رایج است. صنایع دستی شهرستان خرم دره را بافته‌های داری شامل قالی بافی، گلیم بافی و جاجیم بافی که بیش تر توسط زنان و دختران و در روستاهای اطراف بافته می شوند، تشکیل می دهد

کشاورزی و دامداری

اقتصاد شهر خرم دره بر پایه کشاورزی، دامداری و خدمات استوار است. کشاورزی در شهرستان خرم دره به دلیل استعداد فراوان از نظر آب‌های زیر زمینی و خاک‌های حاصلخیز رواج بسیار یافته و شغل اصلی مردم این ناحیه شده است. نوع کشت در این شهرستان آبی و دیمی و محصولات عمده آن گندم، جو، تره بار، انگور، لوبیا، بنشن، زردآلو، سیب و بادام است. شهرستان خرم دره قبل از ایجاد راه آهن و جاده ترانزیتی و در کل تبدیل به یک شهر، دهکده خرم، آباد و پر رونقی در 6 کیلومتری شهر ابهر بود و در امر کشاورزی و زراعت فعالیت داشت، هم‌چنین برای مسافرینی که از جاده ابریشم می گذشتند، محل استراحت و تجدید نیرو محسوب می شد. وجه تسمیه و پیشینه تاریخی نام خرم دره برگرفته از موقعیت طبیعی این منطقه است و چون خرم دره روستای خوش آب و هوا و خرمی واقع شده بود، به این نام معروف شده است. چنان که از آثار و نوشته‌های مورخین، جغرافی دانان و سفرنامه نویسان برمی آید، منطقه خرم دره به واسطه وجود ابهر رود در طول حیات خود همواره منطقه ای آباد و سرسبز بوده است. به نوشته حمداله مستوفی که در قرن هشتم قمری مدتی متصدی مالیاتی ابهر و زنجان بوده، ابهر دارای بیست و پنج روستا بوده و کل درآمد سالیانه مالیات آن به 14.000 دینار می رسیده است. یکی از آن بیست و پنج روستا قطعاً خرم دره بوده است. در سفرنامه سیف الدوله (دوران قاجار) درباره خرم دره آمده شده است "خرم دره ده با صفای معتبری است. باغات و زراعت زیاد دارند. آبش بسیار، در کنار رودخانه‌ای واقع است. حمام و مسجد خوبی دارد. مردمش ترک زبان هستند و بعضی باراندازها به جهت کاروانسرا ساخته‌اند." در زمان ناصرالدین شاه مادام دیولافوا فرانسوی که از خرم دره دیدن کرده در سفرنامه خود نوشته است: " در دو منزلی سلطانیه، دهکده قشنگ و باصفایی است که موسوم است به خرم دره. الحق نام شایسته‌ای است که به حقیقت نزدیک است. از تبریز تا این جا دهکده‌ای که این طور آباد و خرم باشد ندیده بودم."مهم‌ترین علت وجودی شهر خرم دره جریان ابهر رود در طول شهر است که دلیل اصلی وجود باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی و چهره سبز و خرم این منطقه به حساب می آید.

روستای خرم دره در گذشته شامل محله‌های لشگری، چاله محله و محله حصاری بوده و پس از آن محله‌های نوکر زک (قنات نو)، حاج ملاعلی، ناوک و گونه زار، سلطان آباد، تازه کند و شهرک قدس به آن اضافه شده است و به این ترتیب شهر در مقاطع مختلف تاریخی توسعه یافته است. همچنین بارندگی مناسب و عبور ابهررود از میان آن، سبزی و طراوت خاصی به خرم دره بخشیده که باعث شده است سفرنامه نویسان و جغرافی دانان از آن با عنوان باغ شهر نیز یاد کنند. مشخصات جغرافیایی شهرستان خرم دره با مرکزیت شهر خرم دره یکی از شهرستان‌های استان زنجان است که در خاور استان زنجان قرار گرفته است. این شهرستان از نظر جغرافیایی در 48 درجه و 55 دقیقه تا 49 درجه و 17 دقیقه درازای خاوری و 36 درجه و 10 دقیقه تا 36 درجه و 25 دقیقه پهنای شمالی واقع شده و مرکز آن نیز در موقعیت 49 درجه و 11 دقیقه درازای خاوری و 36 درجه و 12 دقیقه پهنای شمالی در جلگه ای میان دو رشته کوه قرار گرفته و ارتفاع متوسط آن از سطح دریا 1570 متر است. شهر خرم دره در کرانه ابهر رود واقع شده و شاخه ای از این رود از میان شهر عبور می کند. این شاخه در آبادانی باغ‌ها و مزارع سرسبز این منطقه نقش اساسی دارد. این شهرستان که به شکل قطره ای در دل شهرستان ابهر قرار گرفته است، از شمال به استان قزوین و از جنوب، خاور و باختر به شهرستان ابهر محدود می شود. خرم دره تا چندی پیش از لحاظ تقسیمات سیاسی یکی از شهرهای شهرستان ابهر بود که محدوده اطراف شهر و روستاهای گرداگرد آن را شامل می شده است ولی در تقسیمات کشوری سال 1377 با عنوان یک شهرستان مستقل به مرکزیت شهر خرم دره شناخته شد. بر اساس آخرین آمار جمعیتی سال 1375 جمعیت این شهرستان 51،681 نفر برآورد شده که 39.094 نفر از این جمعیت در شهر خرم دره ساکن بوده اند. شهرستان خرم دره از لحاظ وسعت کوچک‌ترین شهرستان استان بوده و به لحاظ تراکم نسبی جمعیت در سطح استان رتبه اول را دارا است. همچنین این شهرستان با 6/75 درصد بالاترین میزان شهرنشینی در استان زنجان را دارا می باشد. شهرستان خرم دره بر اساس تقسیمات کشوری آبان ماه 1381، از یک بخش مرکزی، 2 دهستان به نام‌های الوند و خرم دره و یک شهر به نام خرم دره تشکیل شده است.