مهروماه

1. جاذبه های طبیعی و گردشگری و آثار تاریخ و مذهبی و دیدنیهای شبستر

شهرستان شَبـِستَر، از شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی در ایران است. مرکز شبستر، شهر شبستر است…
شهرستان شبستر، در غرب آذربایجان شرقی با وسعت ۲۷۵۰ کیلومتر مربع واقع شده و در بین شهرستان‌های مرند، تبریز، ورزقان، خوی، سلماس و دریاچه ارومیه قرار گرفته‌است. (شهرستان شبستر، از شهرستان‌های واقع در جادهٔ ترانزیت تبریز – ارومیه بوده و در مسیر خط آهن ایران – ترکیه قرار گرفته است.)
کوه می‌شو، با جهت شرقی–غربی با طول بیش از یکصد کیلومتر و عرض سی کیلومتر، مانند دیواری سرتاسر شمال منطقه شبستر را می‌پوشاند و شبستر را از شهرستان مرند و خوی جدا می‌کند. این کوهها در امتداد کوههای قره داغ قرار گرفته و بلندترین قله آن علی علمدار، است…
شبستر، شهر دانشگاهی است و با وجود جمعیت کم آن، دانشجوی بسیاری در خود جا داده‌است. "دانشگاه آزاداسلامی واحد شبستر، دانشگاه آزاد واحد خامنه شبستر، دانشگاه آزاد واحد صوفیان شبستر، دانشگاه آزاد واحد تسوج شبستر، دانشگاه پیام نور شبستر و دانشگاه پیام نور بنیس و دانشگاه جامع علمی کاربردی شبستر از دانشگاه‌های شبستر ۱۲۰ هزار نفری است." بندر شرفخانه، دریاچه ارومیه، و کوه‌های می‌شو داغ، از مظاهر طبیعی شبستر هستند . " صیفی‌جات سیس و میوه‌های شندآباد و کارخانه‌های آجرپزی وایقان و کارخانه های نساجی خامنه از مشخصه‌های شهرستان شبستر” هستند. شهر فرهنگی، تاریخی و قهرمان پرور خامنه و درختان چنار کهنسال آن و همچنین شهر کوزه‌کنان، به ساخت سفالینه شهرت دارد و محصولات سفالین آن به اکثر نقاط کشور صادر می‌شود .

تقسیمات کشوری شبســتر

براساس آخرین تقسیمات کشوری، دارای سه بخش (مرکزی، صوفیان و تسوج)، 8 دهستان و 9 نقطه شهری به نامهای خامنه، شبستر، شرفخانه، شندآباد، سیس، وایقان، کوزه کنان، صوفیان و تسوج می‌باشد. شبستر دیدنیها سوغات بازار تپه کلیسا حمام آبشار کوه شبستری مقبره مورو میشو ایرانگردی توریستی سفر بازدید دیدنیهای جاذبه گردشگری شهر دیدنی های آثار تفریحی تاریخی نقاط مکانهای جاهای مناطق مکان اماکن طبیعی رودخانه شهرستان آرامگاه امامزاده بخش مرکزی شهرستان شبستر؛ دهستان سیس شبستر؛ دهستان گونی شرقی شبستر؛ دهستان گونی مرکزی شبستر؛ شهرها: (خامنه، شبستر، شرفخانه، شندآباد، سیس، وایقان و کوزه‌کنان (… بخش صوفیان شبستر؛ دهستان چله خانه شبستر؛ دهستان رودقات شبستر؛ دهستان می‌شو جنوبی شبستر؛ شهرها: صوفیان شبستر بخش تسوج شبستر؛ دهستان چهرگان شبستر؛ دهستان گونی غربی شبستر؛ شهرها: تسوج شبستر .

1. تاریخ و فرهنگ شبستر

شبستر، زادگاه شاعران و عارفان بسیاری، نظیرشیخ محمود شبستری، شیخ محمد خیابانی و میرزا علی معجز شبستری است؛ شیخ محمود شبستری، متوفی به سال ۷۲۰ هجری قمری در شبستر، مدفون است و امیر تیمور به سال۷۷۸ ه.ق بعداز تسخیر تبریز، به زیارت قبر او در شبستر رفته‌است. میرزا علی معجز شبستری معروف به معجز شبستری، در سال ۱۲۵۲ هجری شمسی در شبستر، که در آن زمان قصبه‌ای کوچک بود متولد شد. وی فرزند حاجی آقا از تاجران بزرگ شبستر و پدر بزرگش حاجی میرزا بابا حاکم شبستر، بود . ) او دو برادر بزرگتر از خودش، به نامهای حسن و حسین داشت؛ که به استانبول رفت و آمد داشتند. میرزا علی معجز در شبستر در نزد شخصی به نام آخوند ملا علی، با اصول قدیم در شبستر تحصیل کرده‌است. معجز برای تاسیس یک مدرسه دخترانه با اصول امروزه، برای دختران شبستر خیلی تلاش کرد و بالاخره با کمکهای رئیس فرهنگ آنزمان تبریز، بنام آقای دکتر محسنی عماد السلطنه، اولین مدرسه دخترانه را در قصبه شبستر، ایجاد نمود …( شهرستان شبستر، تا عصر قاجاریه جزو املاک قاجاران بوده و بعداز انقراض این سلسله املاک و دارائی شاه جزو املاک دولتی، درآمد. تااینکه درسال 1311 این ناحیه ازعرصه دولت درآمده و به مالکین رقبات(ارثی)، منتقل کرده ‌است

1. ویژگیهای طبیعی شبستر

1. آب و هوای شبستر

شبستر، از شهرهای قدیم آذربایجان است، که نام شبستر در کتاب های بسیاری آورده شده است. حمدالله مستوفی در نزهه القلوب(??? هـ ق) فراوانی نعمت شبستر را ستوده و چنین می نویسد:« چهارم، ناحیت ارونق بر غرب شهر(تبریز) است. آغازش سه فرسنگی شهر است، تا پانزده فرسنگی و عرضش پنج فرسنگ باشد … ) حاصل نیکو از انگور، غله، و میوه دارد و مدار تبریز بر ارتفاعات آن جا بادش و سی پاره دیه است و اکثرش معظم که هر یک قصبه ای است؛ چون سیس، شبستر، و ایقان، کوزه، کنان و …» بخشی از شهرت شبستر نیز به وجود بزرگانی همچون: شیخ محمود شبستری، عارف و صاحب مثنوی گلشن راز، و میرزا علی اکبر معجز شبستری شاعر طنزسرای برجسته آذربایجان، ارتباط دارد .

1. آثار تاریخی و دیدنی شهرستان شبستر

" مسجد جامع تسوج شبستر ” مسجد تسوج شبستر، یکی از آثار بسیار قدیمی مذهبی است. که بر پیشانی مدخل آن فرمانی صفوی مربوط به قرن دهم هجری قمری باخط ثلث برجسته، بر روی سنگی نقش شده است. این مسجد 24 ستون و35 گنبد آجری دارد … " مقبره شیخ محمود شبستری ” این آرامگاه، در وسط شهر شبستر و در وسط باغی موسوم به باغ گلشن، قرار دارد ومحل دفن سعدالدین محمود بن عبدالکریم بن یحیی (از مشاهیر وعرفای آذربایجان وخالق مثنوی معروف گلشن راز) واستادش بهاءالدین یعقوب تبریزی است. تاریخ بنا به اواخر قرن ششم واوایل قرن هقتم هجری قمری مربوط است. و به دست حاج میرزا آقاسی وزیر محمد شاه قاجار تجدید بنا شده است . متوفی به سال 720 هجری قمری، در شهر شبستر مدفون است و امیر تیمور، به سال778 ه.ق بعداز تسخیر تبریز، به زیارت قبر او رفته‌ است … " آبشار عیش آباد شبستر ” این آبشار، در قسمت کوهستانی میشوغربی، در نزدیکی روستای عیش آباد شبستر، واقع شده است. بخشی از جاده منتهی به محوطه آبشار، اتومبیل رو وبخشی دیگر خاکی است. آبشار عیش آباد شبستر، حدود 15 متر ارتفاع دارد. محوطه پیرامون آبشار را کوه و دره زیبایی در بر گرفته است … " روستای سیس شبستر ” این روستا، در14 کیلومتری شبستر، در سر راه صوفیان به شبستر، واقع شده وآثار تاریخی زیادی دارد. اهم این آثار، عبارتند از: سنگ حجاری شده قیزیل داش، در کمره یکی از تپه های غربی سیس، مزار پیر رجب، بالاتر از محل قیزیل داش، که محل زیارت مردم شبستر است، (مزار شیخ اسماعیل، از عرفای بزرگ قرن 7و8 هجری قمری، مسجد محمد حنیفه، که در دوره صفویه مرمت وتجدید بنا شده و) مقبره باله حسن، از مریدان شیخ شهاب الدین اهری که در کنار مسجد روستا واقع است … ” آبشار سرکندیزج ” این آبشار دیدنی، در شمال روستای سرکندیزج، واقع شده و یکی از مهم ترین مناطق تفرج و کوهپیمایی در منطقه شبستر، به حساب می آید! مسیر روستا از ?? کیلومتری شرق شبستر، جدا شده و یک جاده آسفالته ? کیلومتری شما را به روستای سرکندیزج می رساند. " حمام بازار تسوج؛ گنجینه­‌ی قدمت و زیبایی ” یکی از قدیمی‌ترین و درعین حال اسرارآمیزترین بناهای تاریخی آذربایجان، "حمام بازار” شهر تسوج شبستر است، که برای همه مردم تسوج شبستر، مجموعه ای آشنا بوده و آنها خاطرات و حکایت­های تلخ و شیرین زیادی در مورد آن دارند. یکی از نکات جالب توجه در مورد این حمام، واقع شدن آن در کنار مسجد جامع تسوج شبستر است . از آنجایی­که تاریخ بنای این مسجد، به دوران صفویه برمی­‌گردد، با توجه به همجواری حمام شبستر، با این مسجد و مجموعه­‌ای که از آن، به نام بازار تاریخی تسوج شبستر، یاد می­‌شود، قدمت این بنا را نیز به دوران صفویه نسبت می­‌دهند . کارشناسان احتمال می­‌دهند این مثلث: مسجد، حمام و بازار، به صورت یک مجموعه­‌ی تاریخی، کارکردی مؤثر و به روز در دوران­های گذشته شبستر، داشته است. مقایسه نمونه‌­های دیگری از این نوع همنشینی، که در سایر نقاط ایران نیز به فراوانی یافت شده، انتساب این حمام شبستر و کارکرد منحصر به فرد آن را تایید می­‌کند … تا جایی که اکنون به صورت بلا استفاده مانده و جز در مواردی، نسبت به مرمت اصولی آن اقدامی نشده است. اکنون، که این اثر در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسیده؛ ضرورت بازسازی، مرمت و نگه داری اصولی آن احساس می‌شود … پیشنهاد می شود، طرح تبدیل این بنا به یک موزه‌ی تاریخی برای نگه داری و نمایش آثار قدیمی بخش تسوج شبستر؛ از سوی مسئولان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مورد بررسی قرار گیرد، تا هم از نابودی آثار تاریخی که هم اکنون در پستوی بسیاری از خانه‌ها به فراموشی سپرده می شود، جلوگیری شود و هم عاملی برای جذب گردشگر به شبستر تاریخی باشد. مکان های دیدنی و تاریخی شبستر قبل از شروع بحث اصلی، خلاصه ای از تاریخچه وضع آموزش و فرهنگ در سابق ارائه می گردد : اهالی شبستر، به فرهنگ دوستی و روشنفکری شهرت دارند و فرهنگ عمومی در مقایسه با سایر شهرستان های استان از پیشرفت بالایی برخوردار می باشد و این امر ناشی از مسافرتهای اهالی شهرستان شبستر، به کشورهای خارجی و آشنایی با فرهنگ و تمدن اروپایی بوده است … اولین مدرسه به سبک کلاسیک، در سال ۱۳۲۴ هجری ـ قمری به نام رشیدیه در شبستر، تاسیس گردید و دو سال بعد یعنی ۱۳۲۹ هـ .ق مدرسه معرفت، در خامنه به وسیله مرحوم اسداله معرفت تاسیس شد و به تدریج بر تعداد مدارس شبستر  افزوده گردید.

شبستر دیدنیها سوغات بازار تپه کلیسا حمام آبشار کوه شبستری مقبره مورو میشو ایرانگردی توریستی سفر بازدید دیدنیهای جاذبه گردشگری شهر دیدنی های آثار تفریحی تاریخی نقاط مکانهای جاهای مناطق مکان اماکن طبیعی رودخانه شهرستان آرامگاه امامزاده…

۱ـ جمعیت شهرستان شبستر و تحولات آن، از سال ۱۳۳۵ الی ۱۳۷۵:

الف: جمعیت شهرستان شبستر؛
بر اساس نتایج حاصل از سرشماری نفوس و مسکن ۱۳۷۵، شبستر، جمعیتی بالغ بر ۱۲۲۸۳۷ نفر را دارا می باشند؛ که ۶۹/۳ درصد از کل جمعیت استان را در خود جای داده است.

پ: بعد خانواده؛
بعد خانواده در شبستر، ۵۷/۴ نفر می باشد که در نقاط شهری این رقم به ۳۹/۴ نفر و در نقاط روستایی به ۷۳/۴ نفر می‌رسد.

 حداکثر ارتفاع کوه میشو شبستر، قله علی علمدار به ارتفاع ۲۱۵۵ متر و متوسط ارتفاع آن در شبستر، ۱۳۵۰ متر و حداقل ارتفاع شهرستان شبستر، از سطح دریاهای آزاد ۱۲۷۵ متر می‌باشد.

شبستر، از لحاظ طبیعی به دو قسمت کوهستانی و جلگه ای تقسیم می‌شود و جاده ای که از جاده ترانزیتی تبریزـ بازرگان از صوفیان جدا شده و از شبستر عبور کرده و تا سلماس در آذربایجان غربی امتداد می‌یابد. نواحی کوهستانی و جلگه ای را از هم جدا می‌کند … " قلل مرتفع رشته کوههای مورو و میشو شبستر ” 1ـقله علی علمدار در رشته کوه میشو، به ارتفاع ۳۱۵۵ متر ۲ ـ قله میشو، در رشته کوه میشو؛ به ارتفاع ۳۱۲۵ متر ۳ ـ قله داغی در رشته کوه میشو، به ارتفاع ۳۰۷۵ متر ۴ ـ قله شانجان در رشته کوه میشو، به ارتفاع ۳۰۱۵ متر ۵ ـ قله پیرموسی در رشته کوه میشو، به ارتفاع ۲۱۷۸ متر موقعیت جغرافیایی: موقعیت، وسعت، قلمرو شهرستان شبستر، طول و عرض جغرافیای شبستر، شهرستانها و استانهای همجوار.
شبستر، در تقسیمات کشوری سابق از دو بخش از ارونق و انزاب تشکیل می شده است و از سال ۱۳۱۵ با تاسیس بخشداری شبستر، تا اواخر ۱۳۶۸ که تبدیل به شهرستان شبستر گردید، یکی از بخش های شهرستان تبریز بوده…
فاصله مرکز شهرستان (شبستر)، از مرکز استان (تبریز) ۶۶ کیلومتر می‌باشد. شبستر، از ۱۰ کیلومتری تبریز شروع و تا ۳۵ کیلومتری شهر سلماس، ادامه می‌یابد . 2ـ چگونگی پستی و بلندی کوهها و ارتفاعات مهم شبستر؛ نحوه استقرار پستی و بلندی در سراسر شبستر، منطقه شبستر را از ویژگی خاصی برخوردار نموده است . بلندیهای مورو و میشو با جهت شرقی ـ غربی به طول حدود یکصد کیلومتر و عرض حدود سی کیلومتر مانند دیوار عظیمی سرتاسر شمال شهرستان شبستر را پوشانیده و شبستر را از شهرستانهای مرند و خوی، جدا می‌سازد و جنوب منطقه را دریاچه ارومیه اشتغال کرده است و بدین ترتیب، اهمیت استراتژیکی شهرستان شبستر را خط ساحلی دریا در جنوب و کوه میشو در شمال تشکیل می دهند، که موقعیت منحصر به فرد جغرافیایی و از مهمترین ویژگی‌های طبیعی منطقه شبستر، می‌باشد … " حمام بازار تسوج؛ گنجینه­‌ی قدمت و زیبایی ” یکی از قدیمی‌ترین و درعین حال اسرارآمیزترین بناهای تاریخی آذربایجان، "حمام بازار” شهر تسوج شبستر است، که برای همه مردم تسوج شبستر، مجموعه ای آشنا بوده و آنها خاطرات و حکایت­های تلخ و شیرین زیادی در مورد آن دارند. یکی از نکات جالب توجه در مورد این حمام، واقع شدن آن در کنار مسجد جامع تسوج شبستر است . از آنجایی­که تاریخ بنای این مسجد، به دوران صفویه برمی­‌گردد، با توجه به همجواری حمام شبستر، با این مسجد و مجموعه­‌ای که از آن، به نام بازار تاریخی تسوج شبستر، یاد می­‌شود، قدمت این بنا را نیز به دوران صفویه نسبت می­‌دهند . کارشناسان احتمال می­‌دهند این مثلث: مسجد، حمام و بازار، به صورت یک مجموعه­‌ی تاریخی، کارکردی مؤثر و به روز در دوران­های گذشته شبستر، داشته است. مقایسه نمونه‌­های دیگری از این نوع همنشینی، که در سایر نقاط ایران نیز به فراوانی یافت شده، انتساب این حمام شبستر و کارکرد منحصر به فرد آن را تایید می­‌کند … تا جایی که اکنون به صورت بلا استفاده مانده و جز در مواردی، نسبت به مرمت اصولی آن اقدامی نشده است. اکنون، که این اثر در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسیده؛ ضرورت بازسازی، مرمت و نگه داری اصولی آن احساس می‌شود … پیشنهاد می شود، طرح تبدیل این بنا به یک موزه‌ی تاریخی برای نگه داری و نمایش آثار قدیمی بخش تسوج شبستر؛ از سوی مسئولان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مورد بررسی قرار گیرد، تا هم از نابودی آثار تاریخی که هم اکنون در پستوی بسیاری از خانه‌ها به فراموشی سپرده می شود، جلوگیری شود و هم عاملی برای جذب گردشگر به شبستر تاریخی باشد .