مهروماه

آب‌پخش ( آوا ) شهری در شهرستان دشتستان واقع در استان بوشهر ایران است. این شهر با برازجان (مرکز شهرستان دشتستان) ۱۶ کیلومتر فاصله دارد و در ۶۰ کیلومتری شهر بوشهر قرار گرفته‌است. آب‌پخش دومین شهر بزرگ شهرستان دشتستان (بعد از برازجان) و دهمین شهر بزرگ استان بوشهر است (بزرگتر از دو مرکز شهرستان در استان بوشهر).

علت اصلی نامگذاری این شهر، تقسیم شدن آب در این ناحیه است. از لحاظ جغرافیایی، این شهر در منطقه بیابانی و نیمه بیابانی (اقلیم نیمه‌خشک) قرار دارد اما به دلیل وجود رودخانه شاپور و سد شبانکاره، موقعیت کشاورزی مناسبی در این منطقه به‌وجود آمده‌است. غالب‌ترین نوع کشاورزی در این منطقه نخلداری می‌باشد. سالانه بیش از ۶۰ هزار تن خرما از نخلستان‌های این شهر برداشت می‌شود که روی هم رفته ۳۵٪ خرمای تولیدی استان بوشهر را به خود اختصاص می‌دهد. وجود این باغ‌ها به همراه جویهای آب باعث شده‌است که این شهر به عنوان یکی از قطب‌های گردشگری استان شناخته شود. همچنین آب‌پخش دارای طولانی‌ترین جاده گردشگری نخلستانی در جنوب ایران است. علاوه بر این، آب‌پخش شهر ملی حصیر و کپوبافی ایران است. اکثریت مردم این شهر مسلمان (شیعه دوازده‌امامی) و از قوم فارس هستند.

نام‌گذاری

آب‌جوی‌های موجود در باغ‌های این شهر از رودخانهٔ شاهپور سرچشمه می‌گیرند و یک نهر بتنی نیز آب خود را از این رودخانه می‌گیرد و در منطقه تقسیم می‌شود. تقسیم شدن آب کانال در این شهر، علت اصلی نام‌گذاری آب‌پخش است.

آب‌وهوا

در فصل‌هایی که هوا شروع به سردی می‌کند، بادها و طوفان مگر در مواردی که قرار است بارندگی رخ بدهد، کاهش پیدا می‌کند؛ به‌طوری که مثلاً به‌صورت میانگین در ماه ژانویه سرعت باد در حالت بیشینه به ۱۰ کیلومتر بر ساعت (kmph) می‌رسد. در فصل‌های گرم مانند ژوئن یا ژوئیه سرعت باد افزایش پیدا می‌کند؛ به‌طوری که مثلاً به‌صورت میانگین در ماه ژوئن یا ژوئیه سرعت باد در حالت بیشینه به ۳۰ کیلومتر بر ساعت می‌رسد. همچنین در فصلهای گرم، غالباً بادها و طوفان‌های شن از ساعت حدوداً ۱ ظهر به بعد شروع و تا حوالی ۶–۷ عصر به پایان می‌رسد. دیده شده که دمای هوا در آب‌پخش به ۵۳ درجه در ژوئن رسیده‌است (در ۶ ژوئن ۲۰۲۱).

طبیعت

در طبیعت آب‌پخش، حیوانات متنوعی همچون چوله(همان تشی یا خارپشت)، و انواع مرغابی وجود دارد که در معرض انقراض می‌باشند. بلبل خرما نیز از پرندگان مشهور بومی این منطقه می‌باشد که به دلیل آواز خوانی زیبا در سراسر کشور طرفداران خاص خود را دارد. از حیوانات موجود در این منطقه می‌توان به چوله (همان تشی یا خارپشت)، جوجه تیغی، گراز، کفتار، جغد، عقاب، شاهین بحری، و روباه نام برد.


علاوه بر درخت نخل، گونه‌های گیاهی دیگر در این منطقه عبارتند از: کنار (سدر)، غرق (استبرق)، لگجی (کبر)، انجیر، کاکتوس، توله (پنیرک)، کاکل، منگک، قاوچندلی(ترشک درشت)، انواع کهور، گز، خیار گرگو (هندوانه ابوجهل)، کنگر، شوت (شوید)، بابونه، بنگو(بارهنگ تخم‌مرغی یا اسفرزه)، کرچک، انواع مرکبات، و موز. به پیشنهاد رسانه مهر میهن، روز ۱۵ اسفند، برابر با روز درخت‌کاری و به دلیل نماد شهر آب‌پخش یعنی باغ‌ها و درخت نخل به نام روز آب‌پخش نامگذاری شده‌است.

غذاها

غذاهای تهیه و طبخ شده در آب‌پخش با بوشهر و برازجان خیلی متفاوت نیست. حلوا رنگینک با تزیین خرما، قلیه‌ماهی، للک، مرغ شکم پر همچنین انواع نان و کیک محلی مانند نان نازک، تیرمال، مشتک شکرزده، مشتک کراتی، گرده کنجدی در آب‌پخش تهیه و مورد استفاده قرار می‌گیرد. در فروردین ۱۳۹۵ بزرگترین رنگینک جهان در آب‌پخش تهیه شده و این رکورد در گینس به نام مردم آب‌پخش ثبت شد.


کشاورزی

این شهر یکی از قطب‌های تولید خرما و نخلداری در کشور است به طوری که سالانه بیش از ۶۰ هزار تن خرما در آن برداشت می‌شود که ۳۵٪ خرمای تولیدی استان بوشهر را تشکیل می‌دهد. قبلاً مردم این منطقه و شهر بیشتر تولیدکننده انواع مرکبات بوده‌اند اما از چند دهه پیش مردم این شهر به کشت نخل و تولید خرما روی آورده‌اند و در حال حاضر به یکی از مراکز اصلی تولید، خرید و فروش، نگهداری (سردخانه) و بسته‌بندی خرما و رطب، و دیگر فراورده‌های آن در کشور تبدیل شده‌اند. در قسمت‌های زیادی از زمین‌های آب‌پخش، انواع غلات، هندوانه، انواع خربزه و طالبی به صورت دیم و آبی کاشته می‌شود.

صنایع دستی

صنایع دستی ساخته شده از برگ درخت نخل نظیر دمکش، حصیر، زنبیل (نوعی سبد) ، بافتنی‌های نخی و پشمی نظیر گلیم فرش مرغوب که مربوط به گذشته آب‌پخش است و هم‌اکنون در بین محله‌های قدیمی این شهر رواج بیشتری دارد، از جمله مواردی است که در این شهر تهیه و به فروش می‌رسد. همچنین در دی ماه ۱۳۹۹ اعلام شد که آب‌پخش شهر ملی حصیر و کپو بافی ایران شده‌است.


گردشگری

آب‌پخش یکی از قطب‌های گردشگری در استان بوشهر می‌باشد. علت اصلی این پتانسیل قوی؛ وجود آب و طبیعت سرسبز و غنی آن است. طولانی‌ترین جاده گردشگری نخلستانی جنوب کشور در این منطقه واقع شده‌است. همچنین چندین اقامتگاه بوم‌گردی نیز اخیراً در آب‌پخش تأسیس شده‌است.