شهر جوزدان (Jouzdan)با قدمت بیش از ۸۰۰ سال یکی از قدیمیترین شهرهای استان اصفهان میباشد. شهر جوزدان در ۸کیلومتری جنوب شرقی نجف آباد واقع شده و از جنوب شرق به شهر جدید فولاد شهر و از غرب به زمینهای کشاورزی و شهرک صنعتی جوزدان و جنوب به تپهها و کوهای امتداد یافته رشته کوههای زاگرس موسوم به کوه پنجی مشرف میشود.
جمعیت
بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت جوزدان در سال ۱۳۹۰ برابر با ۶۷۴۹ نفر بودهاست که از این میان ۳۴۲۹ نفر مرد و ۳۳۲۰ زن بودهاند. این شهر ۱۸۴۹ خانوار دارد.
تاریخ
شهر جوزدان با قدمت بیش از ۸۰۰ سال یکی از قدیمیترین شهرهای استان اصفهان میباشد؛ که بهترین دلیل بر این مدعا سنگهای قدیمیِ موجود در ساختمان مسجد جامع (بقعه شیخ محمد) است که قدمت این مسجد را به دوران مغولی – تیموری میرسانَد و قنوات کهن و گنبدهای خشتی و همچنین آستان متبرکهٔ امامزاده ساره خاتون جوزدان که براساس شواهد ذکرشده این بنا متعلق به یکی از نوادگان (موسی کاظم )میباشد. هسته اولیه شهر را اهالی گرگ آباد (منطقهای در مسیر کوه فشارچه کنونی) تشکیل دادهاند که به دلیل وجود گرگهای وافر در این منطقه به این نام شهرت یافتهاست به علل نامشخص گرگ آباد منطقهٔ مناسبی برای زندگی نبوده و ساکنانش این محل را ترک گفته (وجود خرابههایی از حمام عمومی و چند دیوار گلی در صدهً قبل شاهد براین مدعا میباشد. بسیاری از آنها به حوالی تهران مهاجرت میکنند و هنوز مهاجران گرگ آبادی در تهران پسوند فامیلی جوزدانی را همراه فامیل خود دارند و بقیه ساکنان زندگی را در کنار گرگ آباد (جوزدان فعلی) ادامه میدهند که جوزدان کنونی را به وجود میآورند.
مکانهای زیارتی
امامزاده ساره خاتون
بقعه شیخ محمد
بقعه آغا شاهزاده
آثار تاریخی
۱- امامزاده ساره خاتون: در قسمت شمال غربی ورودی شهر میباشد از دیر باز مورد توجه اهالی مردم کل منطقه بودهاست که در کنار آن مزارع شهدا واقع شده و قبرستان شهر در جوار این امام زاده شریف میباشد و تا این زمان مردم برای زیارت و ادای نذورات خود به این محل میایند. درزمانهای گذشته بازارهای مرسوم در جوار امام زاده روزهای پنج شنبه برپا بودهاست این بازارها معروف به «درپنج شنبه» بوده مردم هم برای زیارت و هم برای خرید مایحتاج درروز پنجشنبه به این مکان میآمدند کمکم با شکلگیری انقلاب اسلامی این پنجشنبه بازار هم برچیده شد.
۲-آغا شاهزاده: در کنار این امامزاده بقعهای وجود دارد معروف به بقعه آغا شاهزاده (آغا بیگم) که در حال حاضر متروکه شدهاست.
۳- برج کبوترخانه:در قسمت شمال شرقی شهر برج کبوتر خانه میباشد که مدتی به جهت دیده بانی شکارگاه منطقهای و بعداً جهت برداشت فضولات پرندگان استفاده میشده ظل السلطان حاکم اصفهان که شکارچی ماهری بودهاست وباخوانین زمان خود در این منطقه شکار میکردهاست در مورد جوزدان گفته است که جوزدان ده بسیار بزرگ وشکارگاههای مناسبی دارد و مانند قمشلو شکارش تعریف دارد. برج کبوترخانه به دلیل بیتوجهی اهالی ومسئولین روبه تخریب نهاده بود که در سال ۱۳۸۵ و ۱۳۸۶ با همت امور میراث فرهنگی ترمیم و بازسازی گردید.
۴- مسجد جامع: مهمترین واصلیترین مکان تاریخی جوزدان که گویای هویت و قدمت شهر میباشد، تقریباً در مرکز شهر قرار دارد و به مرور زمان در اطراف آن ساخت وسازهایی صورت گرفت از وجود سنگ قبرهای موجود در این مسجد میتوان به قدمت دیرین آن پی برد. در ضلع جنوب غربی این مسجد بقعهای وجوددارد به نام بقعه شیخ محمد. در کنار وی تنی چند از علمای آن زمان نیز مدفون میباشند، از جمله شیخ صفی الدین شیخ ملکشاه.
۵- باغ شاهزاده: در زبان عامه از آن به باغ شازده تعبیر میشود که درقدیم مقر حکومتی بوده؛ که شخصی به نام سارم الدوله آن را بنا نموده پس از آن باغ به پسرش اصغر میرزا به ارث میرسد. در وسط باغ امارت زیبایی و در پشت آن حمام و اتاقهای خدمه میباشد که این اتاقها و حمام تخریب شده (نمونهٔ ساخت بنا و حمام آن مشابه به حمام ساخته شده در کاشان میباشد). هنوز کاجهای کشت شده در زمان پهلوی پابرجا هستند و امارت وسط باغ هم بازسازی شده و در کنارآن استخر بزرگی بوده که هماکنون هم وجود دارد و بقیه زمین برای امور تفریحی استفاده میشود که پس از انقلاب اسلامی قسمتی از آن توسط سپاه پاسداران و قسمتی دیگر از آن توسط آموزش و پرورش مورد استفاده واقع شد.