بوکان بزرگترین شهر جنوب آذربایجان غربی است و دارای فرهنگ کردی می‌باشد. این شهر در ابتدا جزی استان کردستان بوده است و سپس در تقسیم‌بندی بعدی که صورت گرفت به استان آذربایجان غربی پیوسته است.حدود ۱۰ سال پیش نخستین رتبه شهرنشینی استان را به خود اختصاص داد.
بوکان از لحاظ موقعیت جغرافیایی در جنوب مرکزی دریاچه ارومیه قرار دارد. از لحاظ آب و هوا در منطقه کوهستانی قرار گرفته و دارای شرایط استپی است. تابستان‌های آن گرم و زمستانی سرد دارد. این شهر از غرب به مهاباد و از جنوب به سقز ختم می‌شود. بوکان با کردستان عراق نیز دارای خط ارتباطی زمینی است. جمعیت بوکان مطابق با سرشماری سال ۱۳۹۵ بیش از ۱۹۳،۵۰۱نفر بوده است و مساحت شهر به صورت طولی بیش از ۱۲ کیلومتر مربع و از مسطح‌ترین شهرهای منطقه است.
در دهه ۵۰ خورشیدی بر روی شهر بوکان تحقیقات باستانشناسی بسیاری صورت گرفت و تپه قلاچی به عنوان معروفترین اثر بوکان، مشخص کرد که شهر بوکان دارای سابقه باستانی است.کاوش‌ها بر روی تپه قلاچی مشخص کرد که سابقه این تپه به حدود ۳ هزار سال قبل از میلاد می‌رسد.
در دوره اشکانیان و ساسانیان بوکان به عنوان پایگاهی مورد استفاده بوده است. وجود آتشکده‌های زرتشتی در شهر مشخص کننده چنین واقعیتی است. در این شهر دو کتیبه مربوط به این دوره‌ها موجود است که یکی مربوط به پسر اورارتو بود. بوکان در بعد از اسلام نیز مورد توجه بوده است. در دوره صفوی در منابع اشاره شده است، که «رستم‌آغا» جد جلال طالبانی از ستم شاه عباس صفوی به این شهر گریخت و شهر را بنا کرد. در مواردی نیز برخی منابع حضور حکام مغولی در این شهر و فرمانروایی آنها را ذکر کرده‌اند. از حاکمان معروف بوکان سیف‌الدین بوده است که ساخت قلعه‌سردار به وی نسبت داده شده است. در دوره پهلوی شهر بوکان دارای شهرداری شد و یک کرسی نیز در مجلس توانست به خود اختصاص دهد.
زبان مردم بوکان، کردی است و زبان محاوره آنها کردی سورانی با لهجه بوکانی است. برخی بر این عقیده‌اند که واژه بوکان در زبان کردی به معنی عروس است. برخی دیگر براین عقیده‌اند که بوکان از ریشه بگ یا بغ گرفته شده و آن را شهر خدایان دانسته‌اند. برخی دیگر از پژوهشگران نیز نام بوکان را برگرفته از نام خانهای مغولی می‌دانند. موسیقی این منطقه که موسیقی کردی، ششمال( نوعی ساز بادی) است بسیار معروف است. لباس مرم شهر، لباس‌های کردی است که اغلب کردهای ایران می‌‌پوشند. صنایع دستی شهر بوکان بیشتر قالی‌بافی و فرش است که فرش بوکان از شهرت جهانی برخوردار است و به کشورهای دیگر صادر می‌شود.
از مهمترین غذاهای محلی بوکان می‌توان به گیلاخه، آش دوغ، شورمزه و هلیماو اشاره کرد.
سوغات بوکان را نیز کلوچه های محلی، بامیه و ترشی محلی تشکیل می‌دهند. بوکان دارای طبیعت و باغ‌های بسیاری است. از باغ‌های معروف آن می‌توان به باغ امیرآباد، باغ قاضی و باغ‌های کوسه اشاره کرد.
جاذبه های طبیعی این شهر رودخانه زیبای سیمینه رود نیز از وسط شهر بوکان عبور می‌کند و به دریاچه ارومیه می‌ریزد.کوه طرقه بلند ترین قله استان، سد بوکان که در سال ۱۳۴۶ ه.ش ساخته شد. نام پیشین آن، سد کوروش بود که سپس به سد شهید کاظمی تغییر نام داد. غار قلاچی در ۱۲ کیلومتری بوکان قرار دارد
پارک جنگلی برده‌رش یا سنگ سیاه از مراکز تفریحی شهر بوکان است، خانقاه شمس‌الدین برهانی و آرامگاه سردار، مسجد جامع بوکان از مساجد مهم شهر است که در فهرست آثار ملی نیز ثبت شده است. مجتمع گردشگری حسن زیرک که به پارکچه نیز معروف است
بوستان ساحلی بوکان، بوکان دارای مکان‌های آموزشی بسیاری از جمله دانشگاه و مدارس مختلف و کتابخانه نیز می‌باشد
