شهرستان ایوان در شمال استان ایلام قرار دارد و مرکز آن شهر ایوان است. از شمال به استان کرمانشاه و شهرستان اسلام آباد غرب از خاور به شهرستان چرداول و از باختر به شهرستان گیلانغرب و قصرشیرین و کشور عراق محدود است. آب و هوای ایوان معتدل و نیمه مرطوب است. این منطقه گاهی از نواحی مورد آسیب ریزگردها است.[۳] بیش‌ترین درجه حرارت ۳۴ درجه و کم‌ترین درجه حرارت ۱۰- و میزان بارندگی ۶۳۵ میلی‌متر است.[۴] مردم آن کرد کلهر بوده و شیعه هستند. این شهرستان از مراکز اصلی ایل کلهر می‌باشد. ایل کلهر از شمال به محدوده ایلهای کرند، گوران و گوران بان زرده، از ناحیه جنوب به حوزه حکومتی والی پشتکوه (استان ایلام کنونی)، از طرف مغرب به خاک کردستان عراق (مندلی و خانقین)، همچنین به قشلاق ایل سنجابی و قشلاق ایل کرند، از جانب مشرق به ییلاق ایل زنگنه و قسمتی از ییلاق ایل سنجابی (مایدشت) و در واقع جنوب شهر کرمانشاه، محدود می‌شود. فاصله ایوان تا مرکز استان ایلام ۴۰ کیلومتر تا کرمانشاه ۱۴۰ کیلومتر تا اسلام آباد غرب ۷۵ کیلومتر تا گیلانغرب ۵۵ کیلومتر و تا مرز عراق از پایانه مرزی سومار ۸۳ کیلومتر است.
افراد ایل کلهر در شهرستان‌های ایوان غرب، چرداول، اسلام‌آباد، گیلانغرب، و بخش‌هایی از :کِرِند، نفت شهر (نفت شاه سابق)، سومار، گهواره، ماهیدشت، ودر دهستان قلعه شاهین سرپل ذهاب و نصرآباد قصرشیرین و تمامی نواحی وحومه مکانهای یاد شده ساکن هستند.[نیازمند منبع] همچنین در زمانهای گذشته طوایف بزرگی همچون چولک، منصوری (مسیوری)، قلخانی، کلیایی، مومه‌ای، سوماری، زینل خانی، زرانگوش (زرگوش)، جانقلی و… که بیشتر شان از (هفت ماله بان سیری کلهر ایوان غرب) می‌باشند در مناطق ذکر شده ساکن شدند.
شهرستان ایوان آب و هوای کوهستانی دارد و دارای رشته کوه‌هایی از زاگرس بنام بانکول، مانشت و شیره زول است که پوشیده از جنگلهای انبوه بلوط، بنه، زالزالک، و بادام کوهی است و انواعی از گیاهان دارویی و گلها در طبیعت آن یافت می‌شود. دارای چشمه‌ها و رودخانه‌ای به نام گنگیر (در حال حاضر بدون آب) می‌باشد. بهاری دل‌انگیز دارد و دارای آثار باستانی مر بوط به دوره ساسانیان و اسلامی است.
تاریخچه و تشکیل
ایوان یکی از مناطق قدیمی ایران است. وجود غارهای بزرگ که به احتمال زیاد، زمانی جایگاه انسانهای غارنشین بوده‌است محل سکونت انسانهای زیادی در طول تاریخ بوده‌است و از زمانهای باستان تا به حال به اسامی مختلفی مشهور بوده‌است. راولینسون در سفرنامه خود در مورد ایوان چنین می‌نویسد: ((چنین به نظر می‌رسد که جلگه آریوخ قدیمی‌ترین نام برای منطقه ایوان بوده تا قبل از قرن سیزدهم میلادی اینجا به نام آریوحان شهرت داشته‌است. و… بنیامین تودله از این منطقه به عنوان آرین یاد می‌کند. به نظر می‌رسد پیش از حمله اسکندر مقدونی نام آریوخ به سبد sabad که جمع آن سبدان sabadan است تغییر نموده‌است که با پیشوند ماه و به صورت ماه سبد و یا ماسبدان در آمده‌است)). این منطقه در زمان تسلط اردشیر بابکان، اولین پادشاه ساسانی، یکی از مناطق ماه سبدان بوده که هنگام تسلط مسلمانان، اعراب دو کلمه ماه و سبدان را با هم ترکیب نموده و حرف ((د)) را به ((ذ)) تبدیل نموده و آن را ماسبذان نامیدند. ابودلف در سفرنامه خود می‌نویسد: ((از طرز به سوی راست به ماسبذان و مهرجان قذق می‌روند که شامل شهرهای متعدد از جمله آریوحان است. این شهر، در دشتی میان کوه‌های پر از درخت واقع است و آب آن به ((بندنیجین)) که نام شهر امروزی مندلی در کشور عراق است، می‌ریزد)). تنها رودخانه‌ای که آب آن به مندلی می‌ریزد آب رودخانه گنگیر است که از ایوان سرچشمه می‌گیرد. پس طبق نظر ابودلف این منطقه آریوحان نام داشته‌است. قبل از ورود رضاخان به ایوان این شهر جوی دزد یا جودز نامیده می‌شد و هنگام ورود رضا خان به ایوان نام جوی زر را برای مرکز شهر انتخاب کرد و بعد به نام باغ شاه معروف گردید. آنگاه دوباره لفظ ایوان بر مرکز شهر اطلاق گردید که الآن به همین نام شناخته می‌شود. از نظر لغوی ایوان دارای معانی گوناگونی است مانند:صفه و طاق -خانه پیش گشاده-درگاه-طاق بلند و نشستن گاه پادشاهان می‌باشد. شهر قدیمی ماسبذان در این شهرستان قرار دارد. شهر تاریخی زرنه از توابع این شهرستان است. شهر ایوان مرکز اصلی ایل بزرگ کلهر و زبان آن‌ها کردی کلهری می‌باشد. در این شهر تپه‌های باستانی مربوط به دوره ساسانیمانند: تپه علی زمان واقع در روستای نرگسی و… ، قبرستان هلوچ، طاق شیرین و فرهاد، آتشکده سیاهگل و… در این شهر واقع است. این شهر دارای آب و هوایی معتدل است ودر کنار جنگلهایی زاگرس مابین دو کوه بانکول و شیرازول قرار دارد. این شهرستان در ۱۳۵ کیلومتری کرمانشاه و ۳۵ کیلومتری ایلام قرار دارد. این شهر دارای دانشگاه آزاد اسلامی، پیام نور و جامع علمی کاربردی است. مراکز زیارتی این شهرستان امام زاده سید عبدالله و مقبره حاجی حاضر می‌باشد. در حال حاضر این شهر پس از شهر ایلام مرکز استان ایلام دومین شهر بزرگ استان می‌باشد.
جمعیت
بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان ایوان در سال ۱۳۸۵ برابر با ۴۷۹۵۸ نفر بوده‌است.
صنایع و معادن
در این شهرستان معادن گچ، شن و ماسه نیز بیش تر در اطراف رودخانه گنکیر وجود دارد. از مهمترین صنایع دستی در شهرستان ایوان غرب می‌توان به بافت جاجیم، گلیم و گلیم نقش برجسته، فرش کرک و ابریشم، سیاه چادر، نمد مالی و… اشاره کرد. در این شهرستان موج بافی نیز رواج بسیاری دارد که از آن برای زیبایی منازل و رخت خواب پیچ و… استفاده می‌کنند و بیش تر توسط مردان بافته می‌شود و مواد مصرفی آن از پشم یا کاموا است.
منابع طبیعی کشاورزی و دامداری
اقتصاد ایوان مبتنی بر کشاورزی و دامداری است. آب کشاورزی از رودها و چاه‌های عمیق فراهم می‌شود و محصولات کشاورزی آن عبارتند از: گندم، جو، تره بار، ذرت، سیب زمینی، گلابی، انار، انگور، هلو و زرد آلو. دام داری نیز هم چون کشاورزی از رونق خاصی برخوردار است و محصولات آن (فراورده‌های دامی) به سایر شهرستان‌ها صادر می‌شود.
گیاهان دارویی
در ارتفاعات و دشتهای ایوان، انواعی از گیاهان با خواص دارویی شناخته شده می‌رویند که می‌توان به این موارد اشاره کرد: گۆله چه‌رمێ (بابونه)، گل گاو زبان، کاسنی، به‌ڕه‌زا (آویشن)، گایه‌مه (گل ماهور)، علف مار، مورت، اسپرس، سوسنبر، گۆله تیون (شقایق)، کهورک
گیاهان خوراکی
که‌نگر (کنگر)، خارچگ (قارچ)، تووڵیه (پنیرک)، پاقازه (غازیاغی)، سه‌ڵمانه (سلمه تره)، پیوشگ (زعفران وحشی)، شنگ، کیوز (علف چشمه)، وه‌نگی (گنور)، چه‌ورگی (خردل)، هه‌پوولک (شیر مرغ)، هه‌ڵه‌ڕه‌زگی (تاجریزی)، دگانتێژکه‌ره (خرفه)، چه‌و بازه (گاو چاق کن)، گاپه‌نام (گول تودری)، گێڵاخه (تره کوهی).
گیاهان معطر ادویه‌ای
هه‌زوه (آویشن)، ئالت کیوه (فلفلک وحشی)، چه‌ویر
گیاهان با موارد استفاده صنعتی
گون، شیرین بیان
علاوه بر درختان جنگلی مانند بلوط، گیوج، وه‌ن و قره قاج که بصورت خودرو می‌رویند، در منطقه ایوان انواع و اقسام درختان مثمر و غیر مثمر که با آب و هوای منطقه سازگاری دارند کاشته می‌شوند. مهمترین این درختان عبارتند از: توت، گردو، انار، مو، زردآلو، زیتون، انجیر و از درختان غیر مثمر می‌توان چنار، بید، کاج، سرو، صنوبر و درختچه‌های خودرو خرزهره، کرف، مورت و تمشک را نام برد.
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه بیش‌ترین درجه حرارت ۳۴ درجه و کم‌ترین درجه حرارت ۱۰-
میانگین بارش سالانه ۶۳۵ میلی‌متر
