اراک از بزرگ‌ترین شهرهای مرکز ایران و مرکز استان مرکزی و شهرستان اراک است. این شهر به خاطر وجود صنایع مادر، تولید ۸۰٪ تجهیزات انرژی کشور، وجود بزرگ‌ترین کارخانه تولیدکننده آلومینیوم کشور یکی از شهرهای صنعتی ایران محسوب می‌شود.
این شهر از جمله شهرهای امن از نظر لرزه‌خیزی است که احتمال وقوع زلزله بالای ۵ ریشتر در آن بسیار ضعیف است. زبان مردم، فارسی با لهجه اراکی است.
بزرگ‌ترین معدن سدیم سولفات کشور در این شهر، لقب پایتخت صنعتی ایران را برخود گرفته و یکی از آلوده‌ترین شهرهای ایران است.
این شهر ۱۷۰۸ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. اراک از جنوب با شهرستان خمین و شازند، از شمال با شهرستان ساوه، از شمال غربی با همدان، از غرب با شهرستان ملایر، خمین و الیگودرز، از شرق با محلات و از شمال شرقی با تفرش و آشتیان همسایه است.
کوه‌های سفیدخانی، نظم‌آباد و سرخ کوه (کوه سرخه) از طرف جنوب و کوه مودر از طرف غرب این شهر را احاطه کرده‌اند. رود قره‌کهریز (معروف به رودخانه خشک) از میان شهر اراک عبور می‌کند و از غرب شهر عبور کرده و به تالاب میقان سرازیر می‌شود. این شهر دارای خصوصیات اقلیمی فلات مرکزی ایران (زمستان‌های سرد و مرطوب و تابستان‌های گرم و خشک) است. آب و هوای اراک متاثر از کوه‌های پیرامون اراک، تالاب میقان و دشت فراهان است که که باعث به وجود آمدن ویژگی‌های خاص شده‌اند. پاییز و زمستان باعث رها شدن بیشتر رطوبت ابرها و جریان‌های غربی در کوه‌های غرب منطقه می‌شود. در زمستان هوای اراک سرد می‌شود. این هوای سرد به خاطر ارتفاعات پیرامون و فشاری که تالاب میقان بر هوا وارد می‌کند، ماندگاری بیشتری در منطقه دارد.
فصل زمستان بر خلاف بهار و پاییز در این شهر طولانی بوده و از ۴ تا ۶ ماه تغییر می‌کند. فصل تابستان در ماه‌های تیر و مرداد وارد می‌شود. میزان بارندگی در سال‌های گوناگون میان ۲۳۰ تا ۶۳۸ میلی‌متر متغیر است که میانگین آن تقریبا ۳۴۱/۷ میلی‌متر حساب شده است. همچنین مدت روزهای یخبندان از ۶۵ تا ۱۲۰ روز در سال‌های مختلف تغییر می‌یابد.
ناحیه میان همدان، ری و اصفهان، از سده دوم اسلامی عراق گفته می‌شد، اما بعدها به منظور تمایز با عراق عرب آن را عراق عجم نامیدند. عَراق، معرب اراک است. اراک در دو قرن پیش و در دوران قاجار ساخته شده که در آن زمان شهر را قلعه سلطان‌آباد می‌خواندند دلیل این نام‌گذاری تاسیس اراک به فرمان فتحعلی‌شاه قاجار بود. نام شهر بعدها به سلطان‌آباد، سپس به سلطان‌آباد عراق و در سال ۱۳۱۶ خورشیدی به اراک تبدیل شد.
در نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۰ جمعیت اراک،پس از پیوستن نقاط شهری سنجان و کرهرود ۵۲۶٬۱۸۲ شده و این شهر پانزدهمین شهر پرجمعیت ایران است.
اکثر مردم شهر پیرو مذهب شیعه و دین اسلام هستند. اقلیتی از پیرو آیین مسیحی و کلیمی نیز در شهر زندگی می‌کرده‌اند که کلیمیان از بین آن‌ها از شهر مهاجرت کرده‌اند.
فتیر، ترخینه، باسلوق، کشمش سبز، صابون محلی، انگور، شیره انگور و گوش فیل از ره‌آوردهای این شهر تاریخی است. صنایع‌دستی اراک (قالی‌بافی که در گذشته اهمیت و اعتبار فراوانی داشته است و رقیب قالی کرمان بود، گلیم‌بافی، جاجیم‌بافی)، رودوزیهای سنتی، آثار چوبی ، سفالگری، کتابت و نگارگری، آثار فلزی، ساخت پاپوش سنتی(گیوه‌دوزی و گیوه‌بافی) و تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی اشاره کرد. تالاب میقان، غار سفید خانی (عین هو)، روستای تاریخی انجدان، منطقه حفاظت شده هفتاد قله، حمام تاریخی چهار فصل، مقبره شاه غریب، روستای هزاوه، مجموعه تاریخی بازار اراک، موزه مردم‌شناسی، موزه سلطان‌آباد، خانه خاکباز، خانه آقامحسن عراقی، خانه مشاهیر، قلعه حاج وکیل، خانه حسن‌پور، مدرسه سپهداری، مقبره آقا نورالدین عراقی، کلیسای مسروپ مقدس، کلیسای امانوئیل، کاروانسرای شاه عباسی و ارگ حکومتی اراک از مکان‌های دیدنی این شهر هستند
