مسجدسلیمان شهری زیبا و تاریخی و نفتخیز در استان خوزستان ودر میان کوههای زاگرس قرار دارد و برای اولین بار عملیات استخراج نفت در خاورمیانه در سال ۱۹۰۸ توسط کنسرسیوم دارسی در مسجدسلیمان با چاه شماره یک در میدان نفتی مسجدسلیمان آغاز شد.
نکته جالبی که در رابطه با مسجدسلیمان وجود دارد این است که بسیاری از اولینها در تاریخ این شهر رخداده است، اولین چاه نفت خاورمیانه و ایران، تاسیس برخی از اولین کارخانههای کشور ، اولین راهآهن، اولین فرودگاه در ایران و اولینهای برخی تفریحات در این شهر تاسیس شد.
پیشینه تاریخی مسجدسلیمان به تمدن ایلام میرسد، نام این شهر در تمدن ایلام، «آساک» بوده که درواقع بخشی از منطقه سیماش در ایلام قدیم بوده است. پس از شکست عیلامیان(ایلامیان) به دست آریاییها، نام این منطقه به «پارسوماش» تغییر کرد.
در شمال شرقی مسجدسلیمان، بر روی تپهای به نام سر مسجد، آتشکدهای قدیمی وجود دارد که مربوط به دوره پارسها است. این آتشکده از منظر پروفسور گریشمن، آرامگاه جد کوروش هخامنشی بوده است. در طول حمله اعراب به ایران، مسجدسلیمان موردحمله قرار گرفتند و عربها قصد از بین بردن آرامگاه جد کوروش را داشتند که بر اساس دلایلی نهچندان مشخص از این تصمیم صرفنظر میکنند. در سال ۱۳۰۵، رضاشاه دستور داد که نام سر مسجد که درگذشته به مسجدسلیمان اطلاق میشده است را به مسجدسلیمان تغییر دهند و از آن تاریخ به بعد این شهر به مسجدسلیمان معروف شد.
با فوران میدانهای نفتی ارزشمند در مسجدسلیمان، در خردادماه ۱۲۸۷، این منطقه جان دوبارهای یافت و به یکی از مهمترین مناطق اقتصادی و اجتماعی ایران تبدیل شد. بعد از کشف و فوران نفت در مسجدسلیمان با دخالت دولت انگلیس، شرکت سندیکای امتیازات، متعلق به ویلیام ناکس دارسی به شرکت «نفت ایران و انگلیس» تبدیل شد.
مردم مسجدسلیمان، بیشتر لباس محلی قوم بختیاری را بر تن میکنند. لباس مردان بختیاری شامل کلاه، چوقا، شلوار ربیت، شال، گیوه، کردین می شود. لچک، زیر لچکی، مینا، بندسوزن، دستمال، پیراهن، شلوار قری، کفش از لباسهای محلی زنان بختیاری است.
زبان اهالی مسجدسلیمان، لری با گویش بختیاری است. از سوغاتیهای خوشمزه مسجدسلیمان میتوان به انواع خرما، کلیچه، حلواشکری اشاره کرد. یکی از زیباترین صنایعدستی مسجدسلیمان، وجم است. وجم نوعی رختخوابپیچ و چیزی شبیه به جاجیم است. از دیگر صنایعدستی مسجدسلیمان میتوان به نمدمالی، کلاه مالی، گیوهدوزی و قفلسازی اشاره کرد.
از محبوبترین غذاهای محلی بختیاری میتوان به کباب بختیاری، کباب په به جیر، آش برنج سوری، آش بلگ، اوپیازی، اوگندی، گمنه، شولوا کشک، پنیر پوست و توچری اشاره کرد.
تپه باستانی گلگیرتپه باستانی گلگیر از جاهای دیدنی استان خوزستان در شهری با همین است. قدمت این اثر تاریخی به هزاره پنجم میرسد و آثاری از دوره هخامنشیان نیز از آن کشف شده است. تپه باستانی گلگیر به شماره ۳۰۷۲ تاریخ ۱۷/۱۱/۹۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
جزیره تفریحی و رویایی کوشکجزیره تفریحی و رویایی کوشک از جاهای دیدنی مسجد سلیمان به شمار میآید و در دل دریاچه نیلگون سد شهید عباسپور قرار گرفته است. این محوطه گردشگری را بهدلیل وجود پوشش گیاهی متنوع، گلهای رنگارنگ و درختان متنوع میتوان در گروه یکی از زیباترین جزایر کشور قرار داد. شاید همین زیبایی و رنگارنگی طبیعت پیرامون این جزیره شگفتانگیز محبوبیت آن را در بین گردشگران دوچندان ساخته است.
منطقه نمونه گردشگری تاراز منطقه نمونه گردشگری تاراز دارای قلّهای برفگیر و جنگلهای انبوه بلوط است و مرز بین خوزستان و چهارمحال بختیاری را تشکیل میدهد. در فصول سرد سال و با بارش اولین برف، این منطقه بهعنوان یکی از جاهای دیدنی مسجد سلیمان، پذیرای مردم مشتاق به ورزشهای زمستانی از اغلب نقاط استان خوزستان است.
سد شهید عباسپورسد شهید عباسپور یا سد کارون ۱ یکی از بزرگترین سدهای ایران است که روی رودخانه کارون در جنوب غربی ایران احداث شده است. این سد از جاهای دیدنی مسجد سلیمان در استان خوزستان محسوب میشود و در ۵۰ کیلومتری شمال شرقی مسجد سلیمان، قرار دارد. این سد پیش از انقلاب سد رضاشاه کبیر نام داشته است. نوع سد بتنی دو قوسی است و به منظور تولید انرژی برق آبی، تامین آب شرب، صنعت کشاورزی و کنترل سیلاب طراحی و ایجاد گردیده است .
آبشار نگينآبشار نگين از مقاصد طبیعتگردی و جاهای دیدنی مسجد سلیمان است و در روستايی به همين نام، در نقطهای مهجور و دورافتاده در ميان کوهها و دشتهای منطقه شيمبار، در شمال درياچه سد شهيد عباسپور واقع شده است. بهترين راه دسترسی به آبشار، مسيری است که از مسجد سليمان به روستای آب شلال منتهی میشود و با حدود چهار ساعت کوهپيمايی به روستای بکر و دستنخورده نگين و آبشار زيبای آن میرسد. در پايين دست آبشار نيز دشت زيبای نگين قرار دارد که به کنارههای درياچه سد شهيد عباسپور منتهی میشود. مناظری بسيار زيبا و رويايی از دشتهای پرشقايق در دامنههای پوشيده در درختان بلوط و ديوارههای باشکوه و صخرهای در کنار درههايی ژرف و هيجانانگيز، همگی بر زيبايی اين منطقه افزودهاند.
دشت شیمباردشت شیمبار که با نام شیرین بهار نیز شناخته میشود، یکی از جذابترین مقاصد طبیعتگردی و جاهای دیدنی مسجد سلیمان است. این محوطه سرسبز از یک طرف در دامنه کوه دلا قرار دارد. چشمههای متعدد، آبشارهای زیبا، شط شیمبار و جنگلهای پوشیده از درختان بلوط، بادام، بوتههای وحشی، انواع قارچ و مرکبات، انگور کوهی، توت، انار و سیب، از جلوههای بینظیر طبیعت در این منطقه هستند.
از طرف دیگر، کوههای سر به فلک کشیده منطقه که پوشیدهاند از گلها و بوتههای متنوع، از بهترین گزینهها برای کوهنوردی به شمار میآیند. حیات وحش دشت نیز جالب توجه است و به زیبایی طبیعی منطقه میافزاید.
کوه کِینوکوه کِینو با ارتفاع ۳۷۱۰ متر از سطح دریا، از مقاصد طبیعتگردی و جاهای دیدنی مسجد سلیمان است و از ارتفاعات زاگرس محسوب میشود. این کوه در میانه خوزستان و چهارمحال و بختیاری قرار دارد. کینو محل ییلاق کلیه عشایر دامدار استانهای همجوار خود است و در بیشتر اوقات سال، پوشیده از برف است. دریاچه تمی نیز که از آب برف پر میشود، در پای همین کوه قرار دارد.
شهرستان اندیکا شهرستان اندیکا در حاشیه شرقی استان خوزستان قرار دارد. مردم ساکن شهرستان، بختیاری بوده و به زبان و گویش بختیاری سخن میگویند. اندیکا از مناطق کوهستانی و و دنباله کوههای بختیاری به حساب میآید که شامل مناطق مرتفع، درههای عمیق و دشتهای کوچک است.
چشمه و حوض گلگيرچشمه و حوض گلگير از جاذبه های گردشگری مسجد سلیمان هستند و در بخش مرکزى شهرستان قرار دارند. حوض گلگير در مسير چشمهاى با آب گوگردى ساخته شده است. گويند که اين حوضچه به دورهی پادشاهان کيانيان مربوط است. اکنون اين چشمه استفادهی طبى دارد و براى درمان گرمازدگى نيز مورد استفاده قرار مىگيرد. آب چشمه از لحاظ پزشکی دارای خواص فراوانی برای بهبود بیماری های پوستی و دردهای مفصلی است.
بردنشاندهبردنشانده قدیمیترین عبادتگاه روباز ایرانی و مربوط به دوره هخامنشیان است که برای قرنها تشریفات مذهبی، در هوای آزاد آن انجام میشد. نقوش برجستهی روی سنگهای معبد مربوط به عهد اشکانیان است و سه رشته پلکانی و فرورفتگی غرفه مانند دارد. معبد بردنشانده از جاهای دیدنی مسجد سلیمان است و در برد نشانده در ۱۶ کیلومتری مسجد سلیمان، جاده سد شهید عباسپور قرار دارد.
تپه باستانی کلگه زرّیتپه باستانی کلگه زرّی از دیدنی های مسجد سلیمان است و در جنوب شهر، در منطقه کلگه قرار دارد. این تپه مربوط به هزاره سوم قبل از میلاد است. در این محل آثاری از ادوار ساسانی و اشکانی بدست آمده و در عصر هخامنشیان نیز دارای اهمیت بوده است. گویند که مرکز مالی و بانک هخامنشیان در همین محل و تپههای اطراف آن بوده است.
پارک جنگلی تمبی پارک جنگلی تمبی در ۶ کیلومتری جنوب شهر مسجدسلیمان در کنار نیروگاه برق تمبی قرار دارد. این پارک در ۶ کیلومتری جنوب مسجدسلیمان قرار دارد و منطقه اطرافش هم به کلی تمبی نام گرفته است. فضای اطراف این سد هم برای اغلب اهالی و گردشگران جذاب است و بهعنوان یکی از جاهای دیدنی مسجد سلیمان، معمولا آخر هفتهها و همچنین در روزهای تعطیل میزبان طبیعتگردان میشود.
کلیسای نمره چهل کلیسای نمره چهل یکی از آثار تاریخی و مکان های دیدنی مسجد سلیمان است. کلیسای نمره چهل در دهه ۳۰ شمسی توسط ارامنه ساخته شد. این کلیسا در حال حاضر در دست شرکت مخابرات مسجدسلیمان است.
امامزاده هفت شهیدانامامزاده هفت شهیدان از جاهای دیدنی مسجد سلیمان به شمار میآید و در روستای هفت شهیدان قرار دارد. این بقعه مربوط به سادات تلغر است که هفت نفر بودند. محل این امامزاده، در میان گورستان روستای هفت شهیدان، واقع شده است. نقوش کاشیکاری و لعاب کاری آن از آثار دوران قاجاری است. این بقعه، یک حیاط چهار گوش و ایوانها و اتاقهایی در اطراف دارد.
آتشکده جاویداآتشکده جاویدا یکی ازمهمترین مکانهای تاریخی خوزستان و دیدنی های مسجد سلیمان است که در شمال شرقی شهر قرار دارد. آتشکده جاویدا (صفه سرمسجد)، بنایی متعلق به قرن هفتم قبل از میلاد است که بنا بر نظر برخی کارشناسان، معماران برای ساخت تخت جمشید از آن الهام گرفتهاند. مهمترین مشخصه این بنا، استفاده نکردن از ملات و گذاشتن سنگ خشک روی سنگ خشک دیگر است. این معبد که در گذشتههای دور همواره در آن آتشی افروخته بوده، مشرف به صفه سرمسجد است که به گفته مورخان مقر حکومتی پارسها بوده است. آتشکده سرمسجد، به دستور یکی از پادشاهان بزرگ هخامنشی ساخته شده است و هر کدام از سنگهای بزرگ معدنی به کار رفته در آن، ۴ تا ۵ تن وزن دارد.
آرامگاه بی بی زهرا آرامگاه بی بی زهرا از مقاصد مذهبی و جاهای دیدنی مسجد سلیمان محسوب میشود. این آرامگاه مدفن خواهر امام رضا (ع) است و در منطقه شیخ مندنی قرار دارد.
دشت گلگیر دشت گلگیر یكی از جاهای دیدنی مسجد سلیمان به شمار میرود که در ۳۸ كیلومتری شمال شرقی آن قرار گرفته است. این دشت كه از نظر جذب گردشگر پتانسیل بالایی دارد، میتواند گوی سبقت را از بسیاری مناطق برباید. دشت گلگیر، چشمه آب گوگردی دارد كه این آب به صورت خودجوش از اعماق زمین میجوشد. در زمستان و پاییز، آب آن گرم و در تابستان و بهار آب خنکی دارد. به لحاظ داشتن گوگرد، آب این چشمه از نظر درمانی خواص زیادی دارد و میتواند درمان كننده دردهای مفصلی باشد.
تالاب شیمبارتالاب شیمبار از مقاصد گردشگری و جاهای دیدنی استان خوزستان است و در منطقه حفاظتشده شيمبار و در امتداد رشتهکوه های زاگرس قرار دارد. اين تالاب به دليل قرار گرفتن در ارتفاعات استان خوزستان تحت تاثیر آبوهوای کوهستان است و آبوهوايی معتدل و بارش فراوان باران به ويژه در پاييز و زمستان دارد. گونههای بسياری از پرندگان مانند پليکان، چلچله، کشيميان و... در اين تالاب زندگی میکنند.
عمارت تاریخی بنهوارعمارت تاریخی بنهوار مربوط به خوانین ایل ذلقی است و از جاهای دیدنی مسجد سلیمان به شمار میرود. این اثر روستای بنه وار واقع شده و به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. از دودمان تاجمیرخان بختیاری و میرجهانگیرخان بختیاری آثار و ابنیه تاریخی معظمی در نقاط مختلف بختیاری بجا مانده است که از آن جمله خرابههای سردشت نزدیک دزفول و بُنه وار در منطقه گرمسیر و همچنین در دیمه و چغا خور در سردسیر است.