مشگین شهر یا مشکین شهر از شهرهای استان اردبیل و دومین شهر این استان است که در دامنه کوه سبلان قرار دارد.
این شهر در كنار رودخانههای پر آبی مانند خياو، انار، مشگين چای و چندين رود ديگر و در دامنه شمالی كوهستان معروف سبلان و چندين كوهستان ديگر واقع شده است.
سایتهای متعدد پرواز با پاراگلایدر و نیز مجموعه پل معلق مشگین شهر که مهیجترین و بینظیرترین پل پیاده رو در خاورمیانه است، باعث تبدیل شدن این شهر به یکی از قطبهای گردشگری ایران شده است.
قله سبلان با بلندی ۴۸۱۱ متر بلندترين نقطه مشگین شهر است. سبلان از بلندترین کوههای ایران دارای چشمههای آب گرم و سرد بسیاری است. این شهرستان به صورت دشت وسیعی است که با شیب تند به زمینهای پست شمالی محدود میشود.
مشگین شهر متشکل از چهار اقلیم مدیترانهای گرم و خشک، مدیترانهای معتدل، استپی سرد و کوهستانی سرد است. طول ماههای خشک و نیمهخشک و یخبندان آن پنج تا هشت ماه است. متوسط بارش سالیانه در آن ۳۰۰ میلیمتر است.
میمند، خیاو، وراوی، بیشکین و مشکین شهر نامهایی است که در گذشته به مشگین شهر نسبت داده میشد.
سكههای یافت شده از منطقه نشان دهنده این است که قدمت این منطقه به زمان اتابكان آذربايجان برمیگردد. اما از یافتههای باستانشناسی از منطقه شهریری و اخیرا از روستای خرم آباد چنین به نظر میرسد که این شهرستان به بیش از ۸ هزار سال پیش از میلاد (دوران عصر آهن) مربوط میشود. همچنین سنگنبشته منسوب به شاپور دوم ساسانی، که در ۱۵۰ متری غرب کهنه قلعه قرار داشته است، تاریخ این شهر را تا دوره ساسانیان (سال ۳۳۷ میلادی) نشان میدهد.
قالی بافی، گلیم بافی، جاجیم بافی و سفالگری از صنایع دستی این شهر است.
عسل سبلان از سوغاتیهای مشهور این شهر است، این سوغاتی ارزشمند حاصل گردههای بیش از ۴۰ گل و گیاه مختلف در دامنه کوهستان سبلان است. گیاهان دارویی و لبنیات از دیگر سوغاتیهای مشگین شهر است.
آب گرم شابیل و دریاچه آت گولو
آبگرم شابیل و دریاچه آتگولو شیروان دره از مناطق گردشگری مشگین شهر است. شیروان دره از میراث با ارزش زمینشناسی است که رسوبات آتشفشان سبلان منظرههای حیرتانگیزی را در آن به جا گذاشته است. آبگرمهای زیادی در مسیر این دره وجود دارد که برخی از آنها به صورت آبشار در آمدهاند و رسوبات گوگرد آنها مناظر زیبایی را پدید آورده است. در این میان شابیل از معروفترین این آبگرمها است که آب آن دارای خاصیت درمان پادرد و کمردرد است و برای اعصاب مفید است. دریاچهی زیبای آتگولو در سمت غرب شیروان دره واقع شده است.
چشمه آبگرم موئیل
چشمه آبگرم موئیل در مرکز روستای موئیل و کنار مسجد قرار دارد. آب این چشمه در ردیف آبهای معدنی کلروسولفاته و بیکربناته کلسیک گرم است. چشمه آبگرم موئيل در حدود ۱۲ كيلومتری جنوب مشكين شهر با بيش از ۸ دهنه در ارتفاع ۲۳۰۰ متری و درجه اسيدی حدود ۵ و درجه حرارتی حدود ۴۵ برای آرامبخش عصبی مفيد است شامل چشمه اصلی، استخرهای سنتی مردانه و زنانه، قوتورسويی موئيل، يئل سويی و آجی سو است.
رودخانه خیاو
خيوچای يا خياوچای از سرشاخه های مهم رودخانه قره سو در شهرستان مشکين شهر است. اين رودخانه از ارتفاعات هزار ميخ، آيی قاری، دلی آلی، جنوار داغی سرچشمه میگيرد و سرتاسر دره موئيل را طی نموده و به قره سو میريزد. اين رودخانه مهمترين زيستگاه ماهی قزلآلای خال قرمز در استان اردبيل است.
منطقه گردشگری کپز
منطقه گردشگری کپز در استان اردبیل و شهرستان مشگینشهر قرار دارد. وجود آب و هوای معتدل بهاری و پاییزی توام با مه رقیق بر زیباییهای این منطقه در فصل بهار میافزاید. این منطقه تحت نظارت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان اردبیل قرار دارد. فاصله این منطقه از اردبیل ۷۵ کیلومتر و از مشگین شهر ۲۰ کیلومتر است. از ویژگیهای بارز این منطقه میتوان به وجود صخرههای عظیم، سر به فلک کشیده و یکنواخت آن اشاره کرد که انسان در به وجود آوردن آن هیچ نقشی نداشته است.
کهنه قلعه مشگين شهر
کهنه قلعه مشگین شهر در ارتفاعات شرقی رودخانهی باغ نوروز قرار دارد و از تاریخیترین بناهای ایران بهشمار میرود. طبق تحقیقات باستانشناسی، در این قلعه نشانههایی از دولت مادها و حتی دورههای پیش از آن یافت شده است. همچنین سنگنوشتهی معروف این قلعه، اولین سنگنوشته مکشوف از دوران ساسانی در آذربایجان محسوب میشود. این قلعه تاریخی در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۴۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
رودخانه قره سو
قرهسو یکى از مهمترین رودخانههاى منطقه مشگینشهر، دشت مغان و اردبیل است که به رود مرزى ارس مىریزد. این رودخانه از به هم پيوستن دو شعبه دامنههاى شمال غربى کوهستان تالش و دامنههاى شمال شرقى کوههاى بزغوش به وجود مىآيد.
غارهای بینه لرغارهای بینه لر در روستای متروک بنه لر در ۶ کیلومتری مسیر شهر لاهرود به آبگرم شابیل و در حاشیه دره رود قره سو قرار دارد. این غارها به صورت به هم پیوسته هستند و به هم راه دارند و بعضا به صورت دو طبقه و سه طبقه هستند که در گذر زمان تخریب شدند.
مقبره تاریخی شیخ حیدر
مقبره تاریخی شیخ حیدر در مشکین شهر، به پدر شاه اسماعیل اول، اولین پادشاه دوره صفوی تعلق دارد. پیرامون مقبره را مجموعه شیخ حیدر دربردارد که شامل بخشهایی مانند موزه، نمایشگاه صنایع دستی و نمایشگاه کتاب میشود. طبق آخرین تحقیقات قدمت این بنا را به سال ۷۳۱ هجری نسبت میدهد. این بنا در تاریخ ۱۸ تیر ۱۳۱۱ هجری شمسی با شماره ۱۸۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
روستای موئیل
روستای موئیل یکی از جاهای دیدنی مشگین شهر محسوب میشود.روستای موئیل بیش از صد سال قدمت دارد. قدمت بالای این روستا سبب شده است که بناهای قدیمی زیادی در این روستا قرار داشته باشند. همچنین بهعلت منطقه کوهستانی اطراف این روستا، طبیعت بکر و کوهپایه چشمنواز ارتفاعات سبلان از جذابیتهای طبیعی این روستا به شمار میروند. یکی از مناطق نزدیک به روستای موئیل، قشلاق قرهقیه از دیگر توابع شهرستان مشگین شهر است. این منطقه در جاده اصلی اردبیل به مشگینشهر قرار دارد. نام این روستا به زبان فارسی کوه سیاه میشود و علت نامگذاری آن میتواند همجواری این روستا با کوه سنگی سیاه اطراف روستا باشد. چشمانداز زیبای این روستا از بالای کوه و همچنین طبیعت زیبایش از مواردی هستند که گردشگران را مجاب میکند تا از این مکان دیدن کنند.
دریاچه طاووس گولی
دریاچه طاووس گؤلی که در گویش محلی به آن «تؤوس گؤلی» نیز گفته میشود، در جنوب شرقی مشگین شهر و در استان اردبیل واقع شده است. مشگین شهر در دامنه کوه سبلان قرار دارد و به همین دلیل، دریاچهها و جاذبههای طبیعی بینظیری را در برگرفته است. طاووس گولی که گاه به اشتباه از آن با عنوان «طاووس گلی» نیز یاد میشود، بزرگترین دریاچه، بین دریاچههای متعدد این شهرستان است. دریاچه طاووس گولی در شرق روستای ییلاقی «موئیل» قرار گرفته است و از غرب، با دشتهای سرسبز «هوشنگ میدانی» محدود میشود.
نام این دریاچه معنای دریاچهای را دارد که به زیبایی طاووس است. «گؤل» در زبان ترکی آذری، در معنای «استخر» یا «دریاچه» بهکار برده میشود. طاووس گولی از آب شدن برفهای قله سبلان بهوجود میآید؛ بهگونهای که جویبارهای متعدد از دامنه کوهستان جاری میشوند و با جمع شدن در پشت یک سد خاکی طبیعی، این دریاچه را پدید میآورند.
دریاچه قله سبلان
دریاچه قله سبلان یکی از زیباییهای منحصربهفرد سبلان بهشمار میرود. این دریاچه در دهانه آتشفشانی قله سبلان به صورت بیضی شکل با ابعاد ۱۴۰ در ۸۰ متر، با سطح آب ۲۵ متر از لبه جنوب قرار دارد. دیوارههای عظیم سنگی محوطه دریاچه را پوشش دادهاند. قسمت جنوبی این دریاچه تقریبا در تمامی ایام سال پوشیده در برف و یخچال است. برای صعود به این قله مرتفع ۴۸۱۱ متری، تجهیزات کوهنوردی لازم است. در دامنهی کوه نیز آبگرمها و آبشارهای زیادی وجود دارد که به زیبایی آن میافزاید. سه مسیر برای صعود به این قله وجود دارد: مسیر شمال شرقی که از آبگرم شابیل شروع میشود، مسیر غربی که ابتدای آن دریاچهی قره گل است و مسیر جنوبی که سختترین مسیر برای صعود به قله محسوب میشود و پیست اسکی آلوارس نیز در آن قرار دارد.
پارک جنگلی مشگین شهر
پارک جنگلی مشگین شهر با طبیعتی چشمنواز در کناره غربی رود خیاوچای با وسعت ۳۰۰ هکتار قرار دارد. از جمله امکانات تفریحی و گردشگری این پارک میتوان به شهربازی، زمین اسکیت و آبشار مصنوعی اشاره کرد. میوههای متنوع، صدای نهرها، جریان سیلآسای خیاوچای و طبیعت بکر پارک گردشگران زیادی را در فصول مختلف به خود میکشد.
شهر یئری
منطقه باستانی شهر یئری از جاهای دیدنی مشگین شهر در استان اردبیل است و در شمال غربی روستای پیرازمیان در ۳۱ کیلومتری شرق مشگین شهر در کنار رود قره سو قرار دارد. وسعت این منطقه تاریخی ۴۰۰ هکتار است و از سه قسمت دژ نظامی، معبد و قوشا تپه تشکیل شده است. قدمت قلعه و معبد به ۱۴۵۰ سال پیش از میلاد و قوشاتپه به هزاره هفتم پیش از میلاد میرسد.
تا به حال حدود ۴۵۰ گور در این محل شناسایی شده است که ابعاد کوچکترین آنها ۳٫۲ متر و بزرگترین آنها ۸٫۲ متر است. محوطه شهر یئری اولین بار در سال ۱۹۷۸ توسط هیئت چارلز برنی شناسایی و بررسی شد. او معتقد بود که عمر بعضی آثار تا هزاره سوم قبل از میلاد، عصر آهن، سفال خاکستری و نخودی و نارنجی هم میرسد. چارلز برنی تاریخ اکثریت گورهای این محل را هزاره دوم و اول قبل از میلاد میدانست و حتی پیشبینی میکرد که این تاریخ به هزار سال قبلتر، یعنی هزاره سوم قبل از میلاد هم برسد.
آب گرم قینرجه
استان اردبیل علاوه بر چشماندازهای طبیعی تماشایی و جاذبههای تاریخی متعدد، به داشتن چشمههای آبگرم در ایران شهرت دارد و هر سال، میزبان هزاران گردشگر ایرانی و خارجی است که برای بهرهمند شدن از خواص درمانی این چشمههای آبگرم طبیعی به این منطقه سفر میکنند.
کجارو امروز قصد دارد شما را با آبگرم قینرجه، داغترین چشمه کلرایدی جهان و همچنین داغترین چشمه آب طبیعی ایران آشنا کند که با دمای ۸۶ درجه سانتیگراد از جاهای دیدنی مشگین شهر در استان اردبیل و جاذبهای طبیعی و خارقالعاده برای تفریح و آبدرمانی است. آب چشمه آبگرم قينرجه در ردیف آبهای معدنی کلروسدیک یا کلروهیپوتونیک و گازدار قرار دارد. آب این چشمه را برای استفاده با نسبت خاصی از آب سرد مخلوط میکنند و داخل استخرهای آب میریزند.
قلعه قهقهه
این شهر تاریخی، قدمت و اصالت قابل توجهی دارد. سنگ نبشتهای منسوب به شاپور دوم ساسانی در اطراف این شهر وجود دارد و سکههایی از دورانهای مختلف تاریخی در آن کشف شده است که نشان از قدمت کهن و تمدن ۶ هزار ساله قبل از میلاد میدهد.
این دژ به دلیل اینکه محل زندانی شدن افراد سیاسی مهمی همچون اسماعیل میرزا فرزند شاه تهماسب یکم صفوی، امیرخان موصلوی ترکمان حاکم تبریز و سام میرزا فرزند شاه اسماعیل یکم در زمان گذشته بوده است و به همین جهت در تاریخ شهرت بسیاری دارد. قلعه قهقهه بهعنوان یکی از جاهای دیدنی مشگین شهر، در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ تحت شماره ۶۱۹۲ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
شیروان دره سی
دره شیروان مکانی شگفتانگیز است که در منطقه ساوالان جای گرفته است و در آنجا میتوانید همه زیباییهای آفرینش را یکجا میتوانید ببیند.
دره شیروان یکی از جاهای دیدنی مشگین شهر است که در ۲۰ کیلومتری جنوب شرق مشگین شهر و در دامنه کوه سبلان قرار دارد و از جنوب به دامنه شمالی ساوالان یا هرم، از شرق به جاده لاهرود-شابیل، از غرب به هوشنگ میدانی و از شمال به زمینهای روستای ساربانلار منتهی میشود. این دره در نزدیکی آبگرم شابیل، کوه سبلان، هوشنگ میدانی و مناطق بکر طبیعی دامنه سبلان قرار گرفته است.مشگین شهر که در گذشته خیاو نام داشته، یکی از شهرستانهای استان اردبیل است که دیدنیهای متعددی مانند محوطه باستانی شهریئری، جهنم دره سی، پل معلق، چشمههای آبگرم شابیل و قوتورسویی را خود جای داده است.
یکی از جاهای دیدنی و فوقالعاده این شهر، درهای اسرارآمیز به نام دره شیروان است.
جهنم دره
تابهحال کسی از شما پرسیده است «کدام جهنم درهای بودی؟» این سوال آنقدرها هم که فکر میکنید، بیادبانه نیست. جالب است بدانید که جهنم دره، مکانی واقعی در نزدیکیهای مشگین شهر است که با نامی که روی آن گذاشتهاند، تفاوت فاحشی دارد. در فاصله ۳۵ کیلومتری مشگین شهر، کیلومتر ۱۸ ییلاق قارا یاتاغ درهای عمیق وجود دارد که دورتادور آن را صخرههای سنگی احاطه کرده است و رودخانه خیاوچایی با سرخوشی راه خود را از میان آنها باز میکند و میگذرد. تناقض باورنکردنی چهره خشن صخرهها را در کنار زیباییهای رودخانه پر آب و همچنین، آب سرد و خنک آن را در فصل تابستان در ذهن خود تجسم کنید. شاید باور نکنید! اما محلیها این دره را که با زیباییهای وصفناشدنیاش شوق زندگی در انسانها برمیافروزد، «جهنم دره» یا «شیطان دره» مینامند. «دره جهنم» یا بهقول محلیها، «جهنم دره سی» (جهنم درسی)، برخلاف آنچه از نامش به ذهنها متبادر میشود، تکهای کوچک از بهشت موعود است که در دامنههای شمالی کوه استوار سبلان و در شمال غربی ایران قرار دارد. این دره بهشتی، یکی از شگفتیهای طبیعت در فاصله ۲۰ کیلومتری روستای موئیل است. برای رفتن به این دره، از مبدا روستای موئیل، بخشی از راه را باید با خودرو و بخشی را باید پیاده پیمود. آبراه کمپهنا و در عین حال، پرآب و خنکی از میان این دره عبور میکند که در تمام فصول سال زیبا است. با سرد شدن هوا، بهخاطر تشکیل قندیلهای یخی فراوان و زیبا در دو طرف آبراه در اشکال مختلف، زیبایی دره صدچندان میشود.
پل معلق مشگین شهر
پل معلق مشگین شهر یکی از جاهای دیدنی مشگین شهر به شمار میآید که در دامنه کوه سبلان و بالای پارک جنگلی این شهر ساخته شده است. این پل که طولانیترین پل معلق خاورمیانه محسوب میشود و ارتفاع آن از کف دره ۸۰ متر است. عرض پل معلق مشگین شهر دو متر و طول آن ۳۶۵ متر است.
پل معلق مشگین شهر بخشی از مجموعه گردشگری «خیاو تاگیردولی» یا «نور سبلان» محسوب میشود. این مجموعه دارای امکانات تفریحی و رفاهی متنوع همچون زیپ لاین، بانجی جامپینگ، پاراگلایدر، رستوران، سوئیت اقامتی است.
پل معلق مشگین شهر یکی از جاهای دیدنی مشگین شهر و طولانیترین پل معلق خاورمیانه به شمار میرود که در دامنه کوه سرفراز سبلان جای گرفته است. این پل با ارتفاع ۸۰ متر بر بالای رودخانه خیاوچایی ساخته شده است و دو متر عرض و ۳۶۵ متر طول دارد.
پل معلق مشگین شهر اردبیل توسط مهندسان ایرانی و با دانش بومی طراحی و در زمینی به مساحت ۱۳۰ هکتار توسط شرکت مکان شهر ابرا اجرا و در بهار سال ۱۳۹۴ افتتاح شد. طراح این پل مهندس گنجعلی بیگ است که با الهام از پل «کاپیلانوی ونکوور» کانادا آن را طراحی کرد. ساخت پل معلق مشگین شهر در دو سایت A و B در طول ۹ ماه به طول انجامید و در حدود ۴۰۰ میلیارد ریال هزینه در برداشت.
پل معلق مشگین شهر که جزو ۱۰ سازه برتر معماری ایران در حوزه گردشگری قرار دارد، از نوع پلهايی است كه عرشه آنها انحنا دارد و از نوع تخت نيست. در ساخت این پل از کامپوزیت طرح چوب استفاده شده است که مقاومت بالایی در برابر ضربه، رطوبت، حریق و فشار صاعقه دارد. علاوه بر این مواد پلیمری، سنسورهای کنترل حرکتی، بادسنج و دمپرهای خنثی کننده رزونانس در این پل به کار برده شده است. این پل ظرفیت عبور سه هزار بازدیدکننده را دارد.
یکی از جالبترین بخشهای پل معلق مشگین شهر، بخش شیشهای آن است که در وسط پل قرار دارد. در هنگام عبور از روی این قسمت میتوانید زیر پای خود و دره را ببینید. در زمان عبور از روی پل از دویدن و پرش خودداری کنید. این کار موجب ایجاد نوسان پل میشود و ممکن است برای کودکان و افراد سالخورده مشکل ایجاد کند و باعث زمین خوردن آنها شود.