شهر گرگان، مرکز استان گلستان است که در شمال شرق ایران قرار دارد. این شهر که تا سال ۱۳۱۶ «استرآباد» یا «استارباد» نام داشت، از شمال به شهرستان آق‌قلا، از شرق به شهرستان کردکوی و بندر ترکمن و از جنوب به ارتفاعات شاهکوه و استان سمنان محدود می‌شود. جمعیت شهر طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ بالغ بر ۳۵۰,۰۰۰ نفر بوده است که به زبان فارسی با گویش گرگانی و گویش طبری صحبت می‌کنند.
جالب است بدانید که بر اساس شواهد تاریخی، سابقه‌ی سکونت در گرگان به بیش از ۶ هزار سال پیش می‌رسد. قرن‌ها پیش در دوره‌ی ساسانیان، دیوار دفاعی بزرگی با نام «دیوار بزرگ گرگان» در این منطقه ساخته شد. بافت تاریخی گرگان، در خطه‌ی شمال کشور منحصربه‌فرد است و با مساحتی بیش از ۱۵۰ هکتار، سومین بافت تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران است. این شهر برای سالیان بسیار طولانی مرکز شکوفایی فرهنگی بوده است و از همین رو در دوره‌ی حکومت صفویان به آن دارالمومنین می‌گفتند.
آب و هوای گرگانگرگان، آب‌وهوای معتدلی دارد؛ هرچند تابستان‌های آن نسبتا گرم و شرجی است. میانگین دمای این منطقه در روزهای گرم سال به ۳۱ درجه و در روزهای سرد سال به چهار درجه سانتی‌گراد می‌رسد. اقلیم منطقه بسیار گوناگون و متنوع است و کوه، جنگل و چمنزار، جلگه و دشت، بیابان و شوره‌زار، دریا و خلیج، رودخانه و تالاب و زمین کشاورزی را شامل می‌شود و شاید به همین دلیل باشد که گردشگران زیادی، سفر به گرگان را در برنامه‌ی خود قرار می‌دهند. در واقع آب‌وهوای بسیار خوب گرگان باعث شده است که به‌عنوان یک شهر توریستی شناخته شود. بهترین زمان سفر به گرگان و لذت بردن از طبیعت رنگارنگ آن را می‌توان بهار و پاییز دانست؛ هرچند که در همه‌ی فصول زیبایی‌های خاص خود را دارد.
دیدنی های گرگاندر سفر به گرگان از جنگل و دشت و کوه گرفته تا خلیج و تالاب و رودخانه، هر آن چه که از طبیعت طلب کنید، پیش رویتان قرار دارد. جاهای دیدنی گرگان فرصت‌های بسیاری برای خوش‌گذرانی در اختیارتان خواهند گذاشت. دیدنی های گرگان شامل جاذبه‌های طبیعی و تاریخی بسیاری می‌شود.
ناهارخوران
ناهارخوران و منطقه جنگلی آن که در چهار کیلومتری جنوب شهر گرگان واقع شده، با درختان سر به فلک کشیده و نیز همراه با امکانات گردشگری، تفرجگاهی زیبا با چشم‌اندازی دیدنی در منطقه ایجاد کرده که گردشگران بی‌شماری در تمام ایام سال را به سوی خود جذب می‌کند.
جنگل النگدره
جنگل النگدره که به عنوان یکی از هفت منطقه نمونه گردشگری کشور و همچنین پارک جنگلی شاخص شمال کشور انتخاب شده، در بلوار ناهارخوران گرگان قرار دارد. رودخانه قلاشی از قسمت جنوب پارک تا شمال امتداد دارد و تقریبا از وسط آن می‌گذرد. در نزدیکی این رودخانه، سه چشمه وجود دارد که چشم‌انداز طبیعی منحصربه‌فردی ایجاد کرده است. پوشش گیاهی ابن جنگل را درختان انجیلی و ممرز، توسکا، لرگ، افرا، بلوط، بید، شیردار و خردمندی تشکیل می‌دهد. امکانات موجود در پارک النگدره شامل برق‌رسانی، سرویس‌های بهداشتی، جاده آسفالته، نمازخانه، پارک کودک، زمین ورزش، ساختمان‌های نگهبانی و منطقه کمپینگ است.
طبیعت سردانسر
سردانسر یکی از مناظر طبیعی بکر استان گلستان است. برای سفر به سردانسر باید از میانه روستای زیارت به سمت نخود چشمه و پس از آن به سمت چکل پیرزن حرکت کنیم.
جنگل توسکستان
جنگل توسکستان در جنوب شرقی گرگان و در ۴۰ کیلومتری این شهرستان واقع شده است. بالاترین نقطه این جنگل را منطقه جهان‌نما می‌نامند که با عبور از جاده‌های پرپیچ‌وخم به آن می‌رسند. در زمستان این منطقه پوشیده از برف و یخ است و هوای بسیار سرد آن اجازه اقامت طولانی را در آن نمی‌دهد و در تابستان هوای خنک و دلنشین و حتی کمی سرد آن موجب توجه بسیاری از گردشگران به جنگل توسکستان شده است.
دریاچه توشن
این دریاچه در حاشیه جنوبی روستای توشن در النگدره واقع در پنج کیلومتری جنوب شهرستان گرگان قرار دارد. وجود مناطق جنگلی النگدره در کنار دریاچه سد و وجود ماهی‌های مختلف در آب دریاچه فضایی زیبا به این محیط بخشیده است. این منطقه در فصول مختلف مورد استفاده ماهیگیری و کمپینگ قرار می‌گیرد.
آبشار شصت کلاته
آبشار شصت کلاته (فیروزمحل) گرگان در استان گلستان واقع است. آبشار شصت کلانه در انتهای جنگل شصت کلاته در ۲۲ کیلومتری جنوب غرب گرگان واقع شده و مسیر دسترسی به آن از میان این جنگل زیبا می‌گذرد. رودخانه شصت کلاته به طول تقریبی ۴۳ کیلومتر از دامنه‌های شمالی کوه قل بلاغ سرچشمه گرفته و در مسیر خود آبشارهایی چون باران کوه و شصت کلاته را آفریده است.
آبشار نومل
این مجموعه شامل ۶ آبشار بزرگ است که مسیر دسترسی بسیار دشواری دارند. به دلیل سختی مسیر منطقه بسیار بکر و دست خورده باقی مانده است. بلندترین آبشار منطقه به آبشار نومل شهرت دارد که بیش از ۳۰ متر ارتفاع دارد. این مجموعه آبشار در فاصله چهار کیلومتر در شمال روستای نومل در دل جنگل‌های منطقه چهل گیسو (چلگیسو) واقع شده‌اند. دسترسی به این آبشارها نیاز به راهنمای محلی دارد.
آبشارهای دره تل انبارآبشارهای دره تل‌انبار در نزدیکی روستای زیارت واقع شده است. این دره متشکل از ۵۳ آبشار دو تا ۴۰ متری است که ۲۰ آبشار آن بیش از ۱۰ متر ارتفاع دارند. برای بازدید از این آبشارها نیاز به مهارت‌های فنی و تجهیزات فرود است. ۲۵ آبشار در این دره نیازمند فرود با طناب است. شایان ذکر است پس از فرود از آبشار اول این دره، باید مسیر را ادامه داد و راه بازگشت وجود ندارد.
کوه تاورنرابکوه تاورنراب در جنوب شهر گرگان و در بالای سر روستای «زیارت» قرار دارد. دامنه شمالی این کوه که مشرف بر شهر گرگان است، پوشیده از جنگل است. جاده گرگان شاهرود که رشته کوه البرز را قطع می‌کند، از خط الراس این کوه عبور می‌کند.
کوه تل انباراگر از شهر گرگان به سمت جنوب روبرگردانیم، رشته‌کوهی را می‌بینیم که شهر را همچون کمانی در برگرفته بلندترین قله این رشته‌کوه تل‌انبار نام دارد. کوه جنگل تل‌انبار در فاصله ۲۳ کیلومتری جنوب گرگان و در ۶ کیلومتری شمال غربی روستای چهارباغ قرارگرفته است. ارتفاع آن از سطح دریا ۳,۰۳۰ متر است و سرچشمه رودهای چهار باغ، سوته رود و خاصه رود است.
گرگان رود
این رودخانه از کوه‌های آلاداغ در شمال بجنورد سرچشمه می‌گیرد و در مسیری به طول دویست کیلومتر، پس از عبور از دره‌های پرپیچ‌وخم کوهستانی، صحرای کلان، گنبد کاووس، دشت گرگان در نقطه‌ای به نام خواجه نفس وارد دریای مازندران شده که به تدریج وارد این رودخانه بزرگ می‌شود.
منطقه چلچلی
نام منطقه شکار ممنوع چلچلی از نام کوه چلچلی در ارتفاعات جنوب شرق گرگان گرفته شده است. به دلیل صعب‌العبور بودن و عدم توسعه راه‌های دسترسی، دارای طبیعتی بکر و نسبتا دست‌نخورده است. منطقه چلچلی یکی از بهترین مناطق زیست مرال، شوکا، پلنگ، خرس، خوک وحشی، کبک دری، قوچ و میش، کل و بز و انواع پرندگان شاخه‌نشین است. چشمه‌سارهای فراوان این منطقه سرچشمه رودخانه قره‌سو را تشکیل می‌دهند.
منطقه حفاظت شده جهان‌نما
مرکز تفریحی جهان‌نما با برخورداری از طبیعت زیبا و جانوران وحشی، از منابع باارزش استان گلستان است. که در مناطق مرتفع جنوب شهرستان گرگان و جنوب شرقی شهرستان کردکوی، در رشته‌کوه‌های البرز قرار گرفته است. بخش مهم آن در حوزه شهرستان کردکوی و ناحیه شرقی آن در حوزه شهرستان گرگان قرار دارد. در منطقه حفاظت‌شده جهان‌نما غاری به همین نام وجود دارد.
جنگل شصت کلاجنگل شصت کلا در ۶ کیلومتری جنوب غربی شهر گرگان واقع است و در نقاط بکر و دور از دسترس آن، جانوران وحشی و درنده دیده می‌شود. در کف تاریک جنگل و در کنار درختان می‌توان انواع قارچ‌های رنگارنگ و بعضا سمی را یافت که بسیاری از آن‌ها خواص دارویی و صنعتی مهمی دارند.
آبشار رنگو
آبشار رنگو در ۱۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان گرگان واقع شده است. اين آبشار که بستری نیم‌دایره‌ای شکل دارد، شامل یک محل ریزش اصلی و چند محل ریزش فرعی است. با توجه به وضعیت و نمای زیبای آبشار و وجود تنوع پوشش گیاهی در پیرامون آن و برخورداری از هوای خنک و لطیف، یکی از جاذبه‌های طبیعی و جاهای دیدنی گرگان محسوب می‌شود.
آبشار زیارتآبشار زیارت در پنج کیلومتری جنوب روستای زیارت واقع شده است. این آبشار در مسیر یکی از شعبات فرعی رودخانه خاصه رود قرار دارد. این آبشار از ارتفاع حدود ۱۶ متری به داخل حوضچه‌ای می‌ریزد و در فصول بهار و تابستان مورد بازدید مردم استان و سایر نقاط کشور قرار می‌گیرد.
بازار گرگان
یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری و جاهای دیدنی گرگان، بازار آن است که در بین مردم به نعلبندان نیز شهرت دارد. این بازار در بخش قدیمی گرگان قرار گرفته و می‌توان آن را یکی از زیباترین بازارهای شمال ایران معرفی کرد. محصولات عرضه‌شده در این مکان، از شهرت قابل‌توجهی برخوردار بوده و گردشگران بسیاری، برای خرید و بازدید در آن حضور می‌یابند.
دیوار بزرگ گرگان
دیوار گرگان که به قزل ائلان، سد اسکندر، سد انوشیروان، سد پیروز و مار سرخ ساسانی نیز شهرت دارد. اثری بازمانده از حکومت ساسانیان و به قدمت ۱۷۰۰ سال است که از ناحیه گمیشان تا کوه‌های گلیداغ ساخته شده است. در واقع، می‌توان این اثر تاریخی را یکی از طویل‌ترین بناهای معماری ایران کهن معرفی کرد که متاسفانه امروزه بخش اعظمی از آن تخریب شده و از بین رفته است. دیوار بزرگ گرگان پس از دیوار چین، بزرگ‌ترین دیوار دفاعی جهان محسوب می‌شود.
مسجد جامع گرگان
در کنار خیل عظیمی از جاذبه‌های گردشگری شهر گرگان، بنایی تاریخی به قدمت حکومت سلجوقیان به چشم می‌خورد که از آن به‌عنوان مسجد جامع گرگان یاد می‌شود. این عمارت کهن از مناره‌های کروی شکل برخوردار بوده که کتیبه‌ای به خط کوفی بر آن، تعبیه شده است. متاسفانه، امروزه تنها مناره بنای نخستین مسجد برجای‌مانده است.
مدرسه عمادیه گرگاندر بافت قدیم شهر گرگان، عمارتی با قدمتی بیش از ۵۰۰ سال وجود دارد که از وسعتی بالغ بر ۱,۵۵۰ متر برخوردار بوده و بخش‌هایی همانند آب‌انبار، حمام، مسجد گلشن، تکایا، گورستان، چندین باب مغازه و... در آن ساخته شده است. هرچند اطلاعات دقیقی در مورد قدمت آن در دسترس نیست، ولی با توجه به بنای اولیه، کارشناسان بر این عقیده‌اند که این ساختمان در اواخر دوران تیموریان و اوایل دوران حکومت صفویان احداث شده است.
کاخ موزه گرگانکاخموزه گرگان اولین کاخ‌موزه شمال کشور است
عمارتی متعلق به دوران حکومت پهلوی اول و یکی از کاخ‌های خانواده پهلوی است که در شهر گرگان قرار دارد. این بنای تاریخی به همت مسئولان گرگان مورد ترمیم و بازسازی قرار گرفته و به موزه گرگان تغییر کاربری داده است. این کاخ موزه، لقب نخستین کاخ موزه شمال کشور و چهارمین موزه اختصاصی باستان‌شناسی در ایران را به خود اختصاص داده است.
کاروانسرای قزلق گرگان
کاروانسرایی ساخته شده از سنگ و ملات گچ، در ناحیه کوهستانی شهر گرگان به چشم می‌خورد که به کاروانسرای قزلق شهرت یافته است. قدمت این مکان به دوران پس از اسلام بازمی‌گردد که از معماری جالب و قابل توجهی برخوردار است. همین امر سبب شهرت این کاروان‌سرا شده که به یکی از جاذبه‌های گردشگری این شهر تبدیل شده است.
تپه تاریخی-فرهنگی تورنگ تپهتپهای قدیمی با قدمت هزاره سوم پیش از میلاد مسیح در ۱۷ کیلومتری شمال شرقی شهر گرگان قرار دارد که به تورنگ تپه شهرت یافته است. این مکان تاریخی و ارزشمند از مجموعه چند تپه با برجستگی‌هایی بسیار نزدیک تشکیل شده است که می‌توان آن را یکی از بزرگ‌ترین تپه‌های باستانی کشور در نظر گرفت. آثار تاریخی ارزشمند و مهمی به قدمت هزاره چهارم پیش از میلاد در این مکان کشف شده که بر اهمیت آن افزوده و آن را به یکی از جاذبه‌های گردشگری گرگان تبدیل کرده است.
خانه تقوی ها
خانه تقوی‌ها، مجموعه‌ای تاریخی و متعلق به دوران حکومت قاجار است که در وسعتی حدود دو هزار متر مربع احداث شده و بخشی از آن توسط سازمان میراث فرهنگی خریداری و مورد بازسازی قرار گرفته است و قسمت‌های دیگری نیز در اختیار وراث قرار دارد. این عمارات کهن متعلق به یکی از تجار زمان به نام حاج میرزا محمدتقی تقوی است که از معماری جالب و زیبای زمان خود بهره برده و امروزه یکی از جاذبه‌های گردشگری شهر گرگان محسوب می‌شود.
جاذبه‌های طبیعی دیگری مانند جنگل النگدره، طبیعت سردانسر، آبشار شصت کلاته، آبشارهای دره تل انبار، کوه تاورنراب، کوه تل انبار، گرگان رود، منطقه شکار ممنوع چلچلی، جنگل شصت کلا، آبشار زیارت و... تنها بخشی از جاذبه‌های گردشگری این منطقه از کشور را تشکیل می‌دهد.
