ساری مرکز استان مازندران و اولین شهری در ایران محسوب میشود که راهآهن سراسری ایران از آن عبور کرده است. این شهر اولین تولیدکننده کاغذ در خاورمیانه نیز نامیده میشود. ساری زمانی پایتخت آقامحمدخان پیش از تاسیس قاجار بوده است. این شهر که در شاهراه مسیر ارتباطی شرق به مرکز ایران قرار گرفته است، از اهمیت ویژهای برخوردار است. موقعیت جغرافیایی و مجاورت با دریا و کوه، مکانهای طبیعی جذابی در کنار آثار تاریخی این شهر پدید آورده است. وجود همین جاذبههای فراوان گردشگری سبب شد تا در سال ۱۳۹۲ با بیش از یک میلیون و هشتصد هزار سفر تابستانی، ساری بهعنوان پنجمین شهر گردشگرپذیر ایران معرفی شود.
پناهگاه حیات وحش سمسکندهپناهگاه حیات وحش سمسکنده با یک هزار هکتار مساحت در ۱۰ کیلومتری جنوب خاوری ساری قرار دارد. از گونههای مهم گیاهی میتوان از ممرز، انجیلی، توسکا، تمشک و لیلکی و از گونههای مهم جانوری میتوان از گوزن زرد، مرال، شوکا، قرقاول، انواع پرندگان شکاری، شغال، گربه جنگلی، سنجاب و سمور جنگلی، گراز، عقاب جنگلی، جغد، کبوتر جنگلی و گرگ نام برد. همچنین، بخشی از آن مانند دشت ناز بهعنوان زیستگاه گوزن زرد ایرانی مورد بهرهبرداری قرار گرفته است.
پناهگاه حیات وحش دشت نازپناهگاه حیات وحش دشت ناز با حدود ۵۵ هزار هکتار مساحت از جاهای دیدنی ساری بهحساب میآید. جنگل جلگهای آن از سال ۱۳۴۶ به محل تکثیر گوزن زرد خالدار ایرانی اختصاص یافت. دشت ناز برای علاقمندان به طبیعت و حیات وحش بسیار جذاب و دیدنی است. علاقمندان به طبیعت حیات وحش صرفاً با مجوز سازمان محیط زیست میتوانند به تماشای گوزن و پرندگان زیبا نظیر قرقاول و کبوتران وحشی بپردازند.
باداب سورتباداب سورت پس از کوه دماوند بهعنوان دومین میراث طبیعی ایران در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. این باداب شامل چندین چشمه با آبهای کاملا متفاوت از لحاظ رنگ، بو، مزه و حجم آب است. جریان آبهای رسوبی و معدنی این چشمهها طی سالها، در شیب پایین دست کوهستانی خود، صدها طبقه و دهها حوضچه پلکانی بسیار زیبا به رنگهای نارنجی، زرد و قرمز در اندازههای مختلف پدید آورده که ویژگی منحصر به فرد چشمههای باداب سورت است.
پارک جنگلی شهید زارعپارک جنگلی شهید زارع در سه کیلومتری شرق ساری به علت مجاورت با تپههای جنگلی کم ارتفاع در دامنه البرز، بسیار زیبا و چشمگیر است. این پارک دارای امکاناتی برای اقامت کوتاه مدت گردشگران است.
دریاچه الندانآب دریاچه الندان تنها از بارشهای آسمانی تامین میشود و هیچ رودخانهای به آن وارد نمیشود. پیرامون دریاچه را جنگلهای پهنبرگ فرا گرفته که در بهار رویشگاه گل بنفشه است. در فصل زمستان نیز محل سکونت اردکهای وحشی است.
آبشار اوبنآبشار اوبن یکی از زیباترین و بکرترین آبشارهای ایران در عمق جنگل دودانگه ساری است. این آبشار در مرز استانهای سمنان و مازندران در منطقه حفاظتشده دودانگه واقع شده است.
دریاچه میانشهدریاچه چورت در شمال شرقی استان مازندران و بخش چهاردانگه شهرستان ساری قرار دارد. چورت در سال ۱۳۲۰ بر اثر زمین لرزه و رانش زمین و در پی آن انسداد مسیر آب چشمهای که در کنار دریاچه قرار دارد، به وجود آمده است. وسعت این دریاچه حدود ۲.۵ هکتار است و محلیها به آن، دریاچه میانشه هم می گویند؛ اما به دلیل نزدیکی آن به روستای چورت به این نام خوانده میشود. زمانی که آب دریاچه پایین میآید، باقیمانده درختهایی که در محل پیدایش دریاچه بودهاند پدیدار میشود و منظره زیبایی را ایجاد میکند که شاید در کمتر نقطهای از ایران دیده باشید.
این دریاچه یکی از زیباترین جاذبههای تفریحی استان مازندران است که برای رسیدن به آن میتوانید مسیر جنگلی را در پیش بگیرید و لذت پیاده روی در میان درختان انبوه را هم تجربه کنید. برای رسیدن به دریاچه چورت، باید مسیر ساری کیاسر را در پیش بگیرید. بعد از طی مسافتی در حدود ۲۵ کیلومتر بعد از تابلوی روستای چورت وارد مسیر فرعی میشوید. ۱۵ کیلومتر جلوتر، در جاده آسفالته به روستای چورت خواهید رسید. پس از روستا چندین مسیر خاکی برای دسترسی به دریا وجود دارد. مسیر جاده خاکی به طول ۱۰ کیلومتر به دریاچه چورت منتهی میشود. برای دسترسی میتوانید از راهنمایان محلی هم کمک بگیرید.
سلیمان تنگهاین سد در ۴۵ کیلومتری جنوب غربی ساری و در منطقهای کوهستانی واقع شده است. سدسلیمان تنگه در سال ۱۳۷۹ برای بازدید مسافران و گردشگران آماده شده و از نظر اقامتی بسیار مناسب است. بازدید از تاج سد امکانپذیر است و در دریاچه آن امکانات قایقرانی و اسکی برای علاقهمندان مهیا است.
میدان ساعتمیدان ساعت، میدانی بزرگ در مرکز شهر ساری است. این میدان دارای برجی است که یک ساعت عقربهای با صدای زنگ ناقوس است که پس از هر تغییر ساعت به تعداد رقمهای ساعت به صدا در میاید.
عمارت کلبادیعمارت کلبادی حدود ۱۳۰ سال پیش در اواخر دوره قاجار به دستور سردار جلیل از فرماندهان ارتش بنا شد. او این عمارت را به فرزند چهارم خود منوچهر خان کلبادی بخشید. سبک معماری این ساختمان از تکایای دوره قاجاری برگرفته شده است و دو بخش اندرونی و بیرونی دارد. بنای اصلی این عمارت در بخش اندرونی در دو طبقه و یک زیرزمین احداث شده و هر طبقه دارای یک شاهنشین و اتاقهای دو طرفه است. مصالح ساختمانی این بنا شامل چوب و آجر و بام آن بهصورت شیروانی و سفال پوش است.
عمارت فاضلیعمارت فاضلی دارای دو عمارت مسکونی متعلق به دوره قاجار و پهلوی است. این عمارت از نظر دارا بودن تزئینات آجری در نمای داخلی حیاط، دربها و پنجرهها و ویژگیهای معماری دارای ارزش تاریخی، هنری و فرهنگی بسیار است.
خانه رمدانیخانه رمدانی با قدمتی از عهد قاجار در بافت قدیمی شهر ساری واقع شده است. این عمارت از دو ساختمان و یک حیاط مرکزی ساخته شده است. این اثر در سال ۱۳۸۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. بنای دو طبقهای که در جلو قرار دارد، جهت استراحت مراجعهکنندگان و انجام اموری که نیاز به وارد شدن به خانه را نداشته، در نظر گرفته شده و اتاقهای طبقه فوقانی با تزئینات زیبای چوبی، پنجرههای ارسی و نورگیرهای گچی محل اسکان مهمانان بوده است. بنای دوم که در پشت با یک فاصله قرار دارد، در دوره پهلوی اول، دستخوش تغییراتی شده است. در سالهای اخیر تمام اندودهای داخلی حذف و طاق نماهای دوره قاجاری از زیر آن نمایان شده است.
خانه سردار جلیل سارویخانه سردار جلیل ساروی متعلق به لطفعلی خان سردار جلیل (سالار مکرم) از امرای با نفوذ ارتش بود. این بنا در دوره قاجاریه و در مرکز شهر ساری احداث شده است.
پل تجنپل تجن از آثار تاریخی مربوط به دوره قاجار است که در ابتدای جاده گرگانقرار دارد. این اثر در سال ۱۳۵۴ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
حمام وزیریحمام وزیری که در مرکز شهر ساری و متعلق به خاندان سرشناس وزیری بوده، در کنار خانه کلبادی قرار دارد. این حمام متعلق به دوران قاجار است و از لحاظ نوع معماری، مصالح و ویژگیهای ساختمانی از بناهای دیدنی و مشهور مازندران بهشمار میرود.
آب انبار نوآب انبار نو در بافت قدیمی شهر ساری و در مرکز این قرار دارد. ساری در آخرین دوره دارای پنج آب انبار معروف بوده، آب انبار نو همچون آب انبار میرزامهدی از آب انبارهای باقی مانده در این شهر است.
مسجد جامع ساریمسجد جامع ساری، کهنترین مسجد دیار علویان مربوط به سدههای اولیه دورانهای تاریخی پس از اسلام، دوره قاجار است. گفته میشود این مسجد روی ویرانههای یک آتشکده بنا شده است. در روز ۲۱ تیر ۱۳۹۷ آتشسوزی در این مسجد رخ داد که سبب شد بخش عمدهای از آن از بین برود.
امامزاده یحییامامزاده یحیی بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بنا در زمان مرعشیان، قرن نهم هجری قمری احداث شده و بنای امامزاده، برجی استوانهای با گنبد هرمی ۱۲ ضلعی به ارتفاع حدود ۱۷ متر است. هسته اصلی بنا دارای پلان دایرهشکل است که حجم استوانهای را به وجود آورده است.
مسجد حاج مصطفی خانمسجد حاج مصطفی خان متعلق به دوره قاجاریه با ملحقات و موقوفات پیرامون خود بعد از مسجد جامع ساری بهعنوان بزرگترین مسجد در مرکز شهر قرار دارد.
مجموعه تاریخی فرحآبادمجموعه تاریخی فرحآباد شامل مسجد، پل، دیوارهای بر جای مانده از یک کاخ سلطنتی است که به دستور شاه عباس صفوی ساخته شده و تفرجگاه ساحلی صفویان بوده است. مسجد با ایوانهای بلند، شبستانها، حجرهها و منارهها از مهمترین بناهای تاریخی و جاهای دیدنی استان مازندران بهشمار میرود.
برج رسکتبرج رسکت را یادمانی چندمنظوره در نزدیکی محل سقوط شهابسنگی در منطقه فریم میدانند. این بنا با آجر ساخته شده و رایههای آن شامل مقرنسکاری دو کتیبه آجری به خط کوفی و پهلوی ساسانی است. این برج یکی از برجهای مدور آجری یادگاری از قرن پنج هجری قمری محسوب میشود که در روستایی به همین نام واقع شده است و احتمال داده میشود آرامگاه یکی از شهریاران آل باوند، در دوره سلجوقیان، باشد.
شاطر گنبدشاطر گنبد بنایی متعلق به دوران تیموری و قرن نهم است که در جنوب شهر ساری قرار دارد. برج شاطر گنبد واقع در گنبد محله جنوب شرقی روستای بالادرزا و در یک کیلومتری جنوب شهر ساری، در حاشیه غربی رودخانه تجن، ازجمله بناهای آرامگاهی با ارزش منطقه است. این بنا چهار ضلعی بوده و از آجر و گچ ساخته شده است.
برج سلطان زینالعابدینبرج سلطان زینالعابدین با گنبد مخروطی هشتترک از لحاظ نوع معماری و تزئینات کاشیکاری، درب و صندوق چوبی نفیس، جز مهمترین بناهای تاریخی شهر ساری محسوب میشود. برج آجری آن به خاطر دارا بودن صندوق و درب چوبی نفیس دارای اهمیت ویژهای است.
امامزاده عباسامامزاده عباس از نظر شیوه معماری، گنبد هرمی شکل و صندوق چوبی نفیس، یکی از بناهای معروف استان مازندران است.
تالاب سراندون و بالندوناین مجموعه تالابی در جوار روستای سیدمحله در ۲۵ کیلومتری ساری به طرف بابلسر قرار گرفته و دارای دو بخش جنوبی (سراندون) و شمالی (بالندون) است. وسعت آنها حدود ۳۰ هکتار و عمق متوسط آن یک متر است که در زمستان و پاییز پرآب، در بهار و تابستان به علت استفادههای زراعی کم آب است. آب این تالابها شیرین است. درون و پیرامون آنها نیزار و گیاهان مردابی است که با مرغزار و شالیزار احاطه شده است.
این مجموعه از تالابها به دلیل اقلیم مناسب، آب شیرین، پوشش گیاهی و مواد غذایی، زیستگاه پرندگان و آبزیان است. پاییز و زمستان این تالابها نیزمامن و زیستگاه مرغان مهاجر از قبیل قو، مرغابی، قره غاز، پرلا و سایر پرندگان شده است. دسترسی مناسب، محوطه سرسبز و دلنشین، مناظر بکر و وحشی، فضاهای گردشگاهی جالبی را پدید آورده است. که میتواند مورد استفاده صنعت گردشگری قرار گیرد.