آبادان روزی مدرن‌ترین شهر ایران و خاورمیانه بود. این شهر پس از اهواز مهمترین شهر خوزستان است. آبادان شهر نخستین‌ها است؛ نخستین پالایشگاه خاورمیانه و ایران، نخستین آتش‌نشانی ایران، خط اتوبوس درون شهری، سینمای روباز، پیتزا فروشی، کودکستان، تاکسی تلفنی، پیست ماشین‌سواری، موتور‌سواری، گلف، اسکواش و سالن بیلیارد و نخستین پتروشیمی ایران، گوشه‌ای از گذشته‌ی این شهر هستند.
آبادان یکی از شهرهای مهم استان خوزستان و جنوبی‌ترین نقطه‌ی استان است. از شمال به شادگان، از جنوب و شرق به خلیج‌فارس و از غرب به اروندرود و آن سوی رود، به عراق می‌رسد.
از سال ۱۳۸۲ منطقه‌ی آزاد تجاری و اقتصادی اروند در این منطقه شکل گرفته است که شامل آبادان، خرمشهر، شلمچه و جزیره مینو است.
این شهر در دشت قرار گرفته و اقلیم آن شبیه منطقه‌ای استوایی است. بیشترین گرمای آبادان در تیر و مرداد است که تا ۵۸ درجه می‌رسد. سردترین ماه بهمن است که هوا تا صفر درجه سانتیگراد سرد میشود.آبادان شهر مرطوبی است. در زمستان رطوبت به ۸۹ درصد یا بالاتر می‌رسد.
رودخانه‌های اروندرود و بهمنشیر در این شهر وجود داردند که هر دو به خلیج‌فارس می‌ریزند.
خاراکس اسپاسینو نخستین نامی است که برای این منطقه در تاریخ پیدا می‌کنیم. این نام به‌خاطر وجود فرمانروای سلوکیان برگزیده شده بود. آبادان به اشکانیان که رسید، پرات شده بود. ساسانیان آبادان را وهمن اردشیر نامیدند، که هنوز در این شهر زنده است و نام رودخانه‌ی بهمنشیر یادگار همان دوره محسوب میشود. ابّله یا آپولونیاتیس یا آپولوگوس آخرین نام پیش از اسلام در این منطقه است.
شهر پس از ورود اسلام عَبادان نام گرفت. این واژه معرب واژه‌ی آپفادانا، آپانا و آرپفانا به‌شمار می‌رود که در قرن چهارم میلادی برای این منطقه مورد استفاده بوده است. معنی آپفانا، محلی برای نگهبانی و پاسداری از آب بوده است. از منابع قرون وسطا تا دوره‌ی معاصر تنها واژه‌ی عبادان را می‌بینیم. در سده‌ی دوم و سوم قمری این منطقه جزیرةالخضر هم نامیده می‌شد.
آبادان به‌خاطر نزدیکی به خرمشهر، مسجدسلیمان و اروندرود گزینه‌ی ساخت پالایشگاه بود. در آن زمان شیخ خزعل مالک زمین‌های آبادان بود. درنهایت برای اجاره‌ی زمین میان شیخ خزعل و شرکت انگلیسی توافق به‌دست آمد. از زمین‌ها نقشه‌برداری شد و محوطه‌ی پالایشگاه مشخص شد. پالایشگاه در سال ۱۲۹۱کارش را آغاز کرد.
پس از این‌که شرکت ملی نفت ایران کنترل پالایشگاه آبادان را به‌دست گرفت، با ظرفیت روزانه ۶۰۰ هزار بشکه، به بزرگ‌ترین پالایشگاه دنیا تبدیل شد.
طی سال‌های جنگ ۲۴۲ نفر از کارکنان شهید شدند. پس از پایان جنگ بار دیگر پالایشگاه رونق گرفت و همچنان قلب تپنده‌ی اقتصاد به‌شمار می‌رود.
از سال ۹۲ به بعد جمعیت شهر به بالای ۳۰۰ هزار نفر رسیده است.
پذیرش مردم نسبت دین‌های گوناگون زیاد است. شاهد این گفته هم وجود مسجد رنگونی‌ها، مسجد امام موسی بن جعفر (ع) و کلیسای ارمنی گاراپت مقدس در یک منطقه است.
انواع خرمای مرغوب، رطب و دیری را از آبادان می‌توانید تهیه کنید. ادویه‌ی بسیار خوش‌عطر و بو، انواع ماهی تازه‌ی جنوب، میگو و انواع محصولات حصیری که از برگ خرما بافته می‌شوند، سوغات دیگر آبادان هستند.
قلیه ماهی، قلیه میگو، سمبوسه، فلافل، رنگینک، خورش بامیه، پاکوره، دال عدس، ماهی صبور کبابی و آش آبادان از جمله غذاهای محلی این شهر هستند.
مسجد رانگونی ها
مسجد رانگونی‌ها یا آن‌گونه که آبادانی‌ها می‌گویند، رَنگونی‌ها، با معماری هندی و به همت رانگونی‌های اهل برمه در آبادان ساخته شده است. اما میان آبادان تا هند و رانگون که فاصله فراوان بود!
ماجرا از این قرار بود که بعد از پیدا شدن نفت در مسجدسلیمان، باید پالایشگاهی ساخته می‌شد.
پیشنهاد انگلیسی‌ها مدل پالایشگاه برمه بود که قبلا تجربه همکاری با آن‌ها را داشتند. آبادان در استان خوزستان برای ساخت پالایشگاه انتخاب شد، زیرا در کنار رودخانه کارون قرار داشت و می‌شد اسکله‌ای برای صادارات نفت در کنار آن ساخت.
بنابراین، انگلیسی‌ها تعدادی از مهندسان و کارگران برمه‌ای را به آبادان آورده بودند تا از تجربه آن‌ها در صنعت نفت بهره ببرند.
هنگامی که پالایشگاه آغاز به کار کرد، افراد زیادی از شهرها و کشورهای گوناگون به این شهر مهاجرت کردند. بخشی از این مهاجران هم از کشورهای هند، پاکستان و برمه بودند که اکنون میانمار نامیده میشود.
مسجد رنگونی‌ها در همان زمان‌ها، نزدیک پالایشگاه و با کمک مالی آن برای مسلمانان مهاجر رانگون ساخته شد. ساخت این بنا از سال ۱۲۹۱ پایه‌ریزی شد و حدود هفت سال ادامه داشت و بالاخره در سال ۱۲۹۹ به پایان رسید.
معماران این عبادتگاه اهل هند بودند، بنابراین معماری این مسجد به‌سبک هندی است. این مسجد چهار گنبد کوچک و دو مناره دارد.
نمای بیرونی آن با سیمان تزیین شده و بسیار رنگارنگ است. نقش و نگاره‌های نمای بیرونی برجسته هستند.
یکی از بخش‌های زیبای این بنای قدیمی، محراب آن است. شکل‌های هندسی و نقش‌های اسلیمی با طرح‌های برجسته، پر از رنگ و طرح محراب را درمیان گرفته‌اند. این طراحی به‌گونه‌ای است که تماشای بهشت را در خاطر انسان زنده می‌کند.
مسجد رانگونی‌ها از جاهای دیدنی آبادان است و در ۹ فروردین ۱۳۷۸ با شماره ۲۲۸۹ ثبت ملی شد. این بنا که یکی از زیباترین مسجدهای جنوب کشور است، میراث فرهنگی آبادان به‌شمار می‌رود و می‌تواند یکی از جاذبه‌های گردشگری این شهر باشد. البته به‌نظر می‌رسد به‌جز تعطیلات نوروز، در دیگر روزها در مسجد بسته است و امکان بازدید از آن وجود ندارد.
نشانی مسجد رنگونی‌های آبادان، خیابان امام خمینی، روبروی انبار دارویی پالایشگاه است.
کلیسای سورت گاراپت
کلیسای ارامنه گاراپت مقدس یکی از آثار ملی و جاهای دیدنی آبادان محسوب میشود که همواره میزبان شمار زیادی جهانگرد و گردشگر داخلی است. کلیسا گاراپت مقدس در سال ۱۳۳۶ خورشیدی در دوران پهلوی بنا شد و بزرگ‌ترین تالار اجتماعات ارمنی‌های مقیم آبادان محسوب می‌شده است. این کلیسا زیر نظر شورای خلیفه‌گری ارامنه جنوب و اصفهان فعالیت می‌کند. مجاورت این کلیسا با مسجد امام موسی بن جعفر (ع) جلوه‌ای از احترام متقابل پیروان الهی و یکی از زیباترین نمادهای گفت و گوی تمدن‌ها را به تصویر کشیده است.
کلیسای گاراپت مقدس یا کلیسای ارامنه آبادان در آبادان، ابتدای خیابان زند، جنب مسجد بهبهانی‌ها واقع شده است. کلیسا در گوشه‌ای از ساختمان مدرسه ملی ادب ویژه دانش‌آموزان ارمنی مقیم آبادان، قرار گرفته است و در روزهای دفاع مقدس نیز همچون مساجد شهر یکی از سنگرهای دفاع رزمندگان به شمار می‌آمد. این کلیسا در زمان جنگ ایران و عراق آسیب دید، اما توسط ستاد بازسازی مناطق جنگی مرمت شد.
این کلیسای ارامنه که به کلیسای گاراپت مقدس مشهور است، اولین کلیسای ارامنه آبادان در عصر حاضر محسوب نمی‌شود، بلکه پیش از احداث این کلیسا در آبادان دو کلیسای دیگر نیز وجود داشته‌اند. کلیسای کریستوفر و آشوری دو کلیسای دیگر آبادان بودند که اکنون هیچ اثری از آن‌ها بر جای نمانده است. کلیسای گاراپت در ۹ اردبیهشت ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۸۳۵۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت ملی رسیده است.
بازار ماهی فروشان آبادانبازار ماهی و میگوی مرکزی آبادان در کنار اروند رود یکی از مراکز مهم عرضه غذاهای دریایی تازه در جنوب کشور است.
پل کابلی امام رضا آبادان
پل کابلی امام رضا آبادان نخستین پل کابلی واقع در خشکی در جهان بوده و در یکی از ورودی‌های اصلی شهر قرار گرفته است. در کنار این پل می‌توانید یکی از پل‌های اصلی رودخانه بهمنشیر را نیز تماشا کنید. پل کابلی آبادان دارای ۲۲۵ متر طول، ۲۶ متر ارتفاع و ۱۷ متر عرض است.
بازار ته لنجی آبادانبازار ته لنجی آبادان یک بازاری است که هر چیزی را که ممکن است به آن نیاز داشته باشید، می‌توانید پیدا کنید؛ از لوازم آرایش و بهداشتی گرفته تا پتو و لباس و مواد غذایی. موسیقی‌های محلی که در این بازار نواخته می‌شوند، صدای موسیقی عربی و جملاتی که دست‌فروشان این بازار برای جذب مشتری می‌گویند، نیز می‌تواند برای شما جالب باشد.
زیارتگاه سید عباس
سید عباس یکی از سادات محترم و صاحب کرامت شهرستان آبادان است. او در سال ۱۲۹۸ هجری شمسی در شهر آبادان وفات یافته است. هر روزه به ویژه در اعیاد و مناسبت‌های خاص و نیز در پنجشنبه شب‌ها این زیارتگاه سید محترم و صاحب کرامت پذیرای زائرین بسیاری از شهرهای دور و نزدیک است.
رودخانه بهمنشیر
بهمنشیر نام کنونی یکی از شاخه‌های رود کارون در استان خوزستان است. رود کارون پس از رسیدن به شهر خرمشهر به دو شاخه تقسیم میشود، شاخه نخست به سوی اروندرود در مرز ایران و عراق رفته و پرآب‌ترین دهانه یا بهمنشیر، در امتداد اروندرود به خور بهمنشیر و سپس به خلیج فارس می ریزد. درازی رود بهمنشیر حدود ۹۰ کیلومتر، عرض آن ۶۰۰ متر و عمق آن حدود ۴ متر است. کناره‌های بهمنشیر از بخش‌های مهم خرماخیز خوزستان به شمار رفته، اما در کرانه باختری‌اش نسبت به کرانه خاوری، نخلستان‌های بیشتری وجود دارد.
جزیره مینوجزیره مینو با نام قدیمی صلبوخ، بین آبادان و خرمشهر قرار دارد. این جزیره با نخلستان‌های زیبا هر بیننده‌ای را مسحور زیبایی خود می‌کند و با نخل‌هایی سوخته از جراحت‌های به‌جا مانده از دوران جنگ می‌گوید. این نخلستان‌های انبوه در فصل خاصی از سال میزبان پرندگان مهاجر میشود، پرندگانی که با حضور خود بر زیبایی این جزیره می‌افزایند.
بازار مرکزی آبادان«بازار مرکزی» در دو طبقه بزرگ و روبروی بازار ماهی فروش‌ها نزدیک به آب قرار دارد، در این بازار همه چیز می‌توانید پیدا کنید، از لوازم خانگی تا کیف و کفش و لباس. در ضمن قیمت‌های مناسبی هم دارد و بعضی اوقات می‌توان با قیمتی ارزان جنسی عالی پیدا کرد. با رفتن به بازار مرکزی آبادان می‌توانید تمامی خرید‌های خود را در ۱ روز انجام دهید.
