بوشهر شهری بندری است که در استان بوشهر قرار دارد و مرکز این استان است. بوشهر یکی از بندرهای بزرگ خلیج فارس است و قدمت آن به دوران ساسانیان باز میگردد. حماسه مردم دلیر تنگستان در برابر استعمارگران خارجی یکی از مهمترین رویدادهای تاریخی این شهر است. آبوهوای گرم باعث شده است که فصل پاییز و زمستان بهترین زمان سفر به بوشهر باشند. نخلستانهای وسیع و غذاهای محلی با طعمی تند یکی از جاذبههای گردشگری این شهر است.
اقلیماین استان دارای آبوهوای گرم و خشک است، ولی در نواحی ساحلی آبوهوای گرم و مرطوب حاکم است. بیشترین دمای مطلق آن ۵۲٫۵ درجه سانتیگراد و کمترین دمای آن ۱- درجه سانتیگراد و دمای متوسط سالانه استان ۲۵٫۷ درجه است. استان بهمدت ۷ ماه دارای اقلیم گرم، ۲ ماه دارای اقلیم معتدل تا سرد و ۳ ماه دارای اقلیم معتدل تا گرم است. در این استان ۱۴ باد محلی میوزد.
بندر سیراف یکی از جاهای دیدنی بوشهرشهر باستانی سیراف یکی از قدیمیترین بندرهای بوشهر در دوران ساسانیان است. خانههای این بندر شبیه به خانههای ماسوله و بهصورت پلکانی ساخته شده بود. بندر قدیمی سیراف در زلزلهای که در سال ۳۶۷ ه.ق رخ داد تخریب شد و بقایای آن بخشی از جاذبههای تاریخی و گردشگری بوشهر است که در محلی به نام سیراف قرار دارد. ساکنان این بندر تا قبل از ورود اسلام به ایران یهودی بودند و پس از مسلمان شدنشان نام این بندر را به بندر طاهری تغییر دادند. هماکنون بندر سیراف مکانی دیدنی در شهر بوشهر است اما مانند گذشته از نظر تجاری رونق زیادی ندارد. حوضچههای آب باران، دخمههای باستانی، آرامگاه سیبویه و عمارت شیخ جبار نصوری از جاذبههای تاریخی و دیدنی بندر سیرافاند.
مسجد جامع بردستانمسجد جامع بردستان یکی از بناهای تاریخی است که در روستای بردستان، از توابع شهرستان دیر، قرار دارد. قدمت این مسجد به ۱۰ قرن میرسند و از جاهای دیدنی بوشهر به حساب میآید. کارشناسان معتقدند که مسجد جامع بردستان یکی از کهنترین بناهای زمان ورود اسلام به ایران است. این مسجد بنایی مستطیل شکل و یک محراب، دو اتاق و یک شبستان دارد و طرح اولیه آن بهصورت صلیب بود. در قسمت خارجی مسجد یک بادگیر بزرگ قرار دارد تا در روزهای گرم هوای داخل مسجد را خنک کند. نزدیک به مسجد گورستانی تاریخی وجود دارد که روی قبرهای آن با خط کوفی نوشته شده است؛ قدمت این گورستان به قرن چهارم و پنجم هجری میرسد.
گنبد نمکی جاشکگنبد نمکی جاشک تنها اثر طبیعی بوشهر است که در اثر فعالیت دریاچه و آبشارهای نمک به وجود آمده است. این منطقه بخشی از کوهستان جاشک، در روستای گنخک میباشد و از مهمترین جاهای دیدنی بوشهر به حساب میآید. وجود این گنبد نمکی باعث شوری آب رودخانه مند شده است. بنابر تحقیق کارشناسان این گنبد نمکی در دوره اول زمینشناسی به وجود آمده است. دریاچه، غارها، آبشارها، بلورها و قندیلها، که همهشان نمکیاند، از جاذبههای منحصربهفرد گنبد نمکی جاشکاند. کوه نمکی جاشک بهعنوان اثر طبیعی ملی در سال ۱۳۸۸ ثبت شد.
منطقه حفاظتشده نایبندیکی از مهمترین و زیباترین جاهای دیدنی بوشهر، منطقه حفاظت شده نایبند است. منطقه نایبند در نزدیکی عسلویه قرار دارد و اگر به درستی از آن محافظت نشود، به زودی تنها یک اسم از آن باقی خواهد ماند. نایبند دارای پوشش گیاهی بینظیری مانند درخت انجیرمعابد و درختان است.شمالیترین جنگل درختان حرا در خلیج فارس را که از باارزشترین زیستگاههای ساحلی هستند، در نایبند میبینید. این منطقه محل تخمگذاری لاکپشتها و پرندگان مهاجر میباشد. ساحل نایبند جزو سواحل بکر بوشهر است و بسیار مکانی آرام و زیبا برای لذت بردن از دریا میباشد.
خانه رئیسعلی دلواریرئیسعلی دلواری یکی از دلیران اهل تنگستان بود که به مدت هفت سال رهبری قیام مردمی علیه اشغالگران انگلیسی در بوشهر و تنگستان را بر عهده داشت. خانه او در حال حاضر به موزه تبدیل شده و یکی از دیدنیهای بوشهر است که قدمت آن به دوران قاجار برمیگردد. بخشی از خانه متعلق به نگهداری سندهای تاریخی مبارزههای رئیسعلی و اسلحه است و بخش دیگر مربوط به تندیسها، سوگندنامهها و وصیتنامه او و یارانش. خانه رئیسعلی دلواری در سال ۱۳۷۶ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.
ساحل ریشهر بوشهریکی از سواحل زیبای بوشهر، ساحل ریشهر است. این ساحل بوشهر دارای مناظر و چشماندازهای بینظیری میباشد. ساحل ریشهر بوشهر در ۸ کیلومتر مرکز شهر قرار دارد و با ایستادن بر بالای سکوهای پارک میتوانید مناظر زیبایی را شاهد باشید. در کنار ساحل ریشهر بوشهر، امکانات رفاهی برای گردشگران وجود دارد. همچنین در این ساحل امکانات شنا و آبتنی نیز مهیاست.
کاخ بردک سیاهکاخ بردک سیاه کاخ زمستانی داریوش اول در عصر هخامنشی بوده است و در ۱۲ کیلومتری برازجان، بین نخلستانهای روستای درودگاه قرار دارد. این کاخ بعد از کاخ کوروش بنا شده است و تالار مرکزی آن با ۱۰ ستون به کاخ آپادانای شوش شباهت دارد. تعدادی از یافتههای مکشوف در این کاخ شامل مجسمههایی مربوط به شاهزادگان هخامنشی، قطعات سنگین طلا، خنجر زنانهای از جنس عاج و سنگ نبشتهای به خط میخی و بابلی نو میشود.
بازار قدیم بوشهربازار قدیم بوشهر از جاهای دیدنی بوشهر به شمار میرود و یکی از چندین بازار سنتی ایران است که هنوز هم قلب آن میتپد و خرید و فروش و رفت و آمد در آن جریان دارد. پس از گذشت چندین سال هنوز هم زیبایی معماری قاجار در تار و پود بافت قدیمی آن دیده میشود. محلههای قدیمی بوشهر دهدشتی، شنبدی، کوتی و بهبهانی نام دارد که بازار قدیم در یکی از محلههای قدیمی بوشهر به نام محلهی دهشتی قرار گرفته است.
عمارت ملک بوشهرعمارت ملک بوشهر از این بناهای تاریخی و جاهای دیدنی بوشهر به شمار میرود و صاحب آن یکی از تجار معروف شهر است. این عمارت در دوره قاجاریه ساخته شده است. این عمارت زیبا در ۸ کیلومتری بوشهر و در کوچه ملک، واقع در خیابان ماهینی و محله بهمنی شهرستان بوشهر قرار دارد. عمارت ملک بوشهر یک مجموعه ساختمانی است که با داشتن یک قرن سابقه، اکنون یک عمارت تاریخی محسوب میشود.
گفته شده ملکالتجار یکی از تاجران معروف بوشهر بوده که در امر تجارت در عصر خود بسیار معروف و شناخته شده بود. وی که برای سفر تفریحی-تجاری به کشور فرانسه رفت و آمد داشت، در یکی از سفرهای تجاری خود، از یکی از کاخهای فرانسه دیدن کرد. این کاخ که از لحاظ تاریخی مربوط به قرون وسطی در فرانسه بود، چشم ملکالتجار را گرفت و شیفته آن شد. ملکالتجار پس از بازگشت به بوشهر تلاش کرد تا با ساخت عمارت ملک، اقتباسی از بنای کاخ فرانسه را در بوشهر پیاده کند. عمارت ملک بعدها توسط انگلیسیها تسخیر شد و به صورت مقر نظامی آنها درآمد. انگلیسیها سالها در این عمارت مستقر بودند و پس از آن با ورشکست شدن ملکالتجار (صاحب اصلی کاخ) لوازم نفیس آن را با قیمت کم خریداری کرده و با خود به انگلستان بردند. در اواخر سلطنت رضاشاه، عمارت ملک که خوابگاه نظامیان شده بود، پس از چندین بار بازسازی رو به ویرانی نهاد و بهخاطر وسعت زیاد آن دیگر مرمت نشد.
امامزاده میر محمد حنفیهبقعه «میرمحمد حنفیه»، یکی از بناهای تاریخی و ارزشمند ایرانزمین است که قدمت آن به قرن هشتم هجری قمری بازمیگردد که در تاریخ ۱۶ آذرماه ساه ۱۳۷۷ هجری خورشیدی، به عنوان میراث ملی کشور به ثبت رسیده است.
این بارگاه همواره از گذشتههای دور مورد توجه و احترام مردم شیعه و سنتی بوده است. حتی گفته میشود که دریانوردان خارجی، بهویژه گردشگران اهل هندوستان و پاکستان، به دلیل ارادت و احترامی که برای محمد حنفیه قائل بودند، احتیاجات بقعه را برطرف و ساماندهی میکردند. بارگاه محمد حنفیه جزیره خارک، امروزه یکی از ارزشمندترین عمارات واقع در این سرزمین است که به عنوان یک اثر تاریخی و فرهنگی مهم و اصلی نیز شناخته میشود.این بنا در بخش جنوب غربی خارک قرار گرفته است. به گفته کارشناسان معماری، قدمت بنای آرامگاه متعلق به سال ۷۳۸ هجری قمری و متعلق به دوران سلجوقی است.
معماری بنا جالب و در عین حال ساده و زیبا است. «علی بن حسین بخارایی»، نام سازنده این اثر تاریخی است که در این بارگاه دو گنبد هرمی شکل مثلثی و گنبدی دایرهای و کوچک را طرحی و اجرا کرده است که تماشاگران و گردشگران، تصویری زیبا و قابل توجه را مشاهده میکنند. بنایی که در بغداد و در مناطقی نزدیک به خلیج فارس، مشابه آن بسیار دیده میشود.
گوردختر بوشهرگور دختر بنایی است در برازجان بوشهر مستطیل شکل به ارتفاع کلی ۴٫۴۵ متر با بامی شیروانیشکل که از تخته سنگهای کرم رنگ بزرگ ساخته شده است. این بنا بر روی یک مصطبه سنگی بنا شده که زیرسازی اولیه و سکوسازی برای این بنا بوده است. شالوده اصلی آن شفتهریزی و شنهای رودخانهای است که مصطبه و پایه اصلی و اولیه بنا بر روی آن ساخته و پرداخته شده است. بر روی مصطبه سه ردیف سنگ به صورت پلکانی ایجاد شده که به اتاقک اصلی منتهی میشود. پائینترین رج که بر روی زمین است ۵٫۱۰ متر طول و ۴٫۴۰ متر عرض دارد.
گوردختر را ابتدا باستانشناس بلژیکی، لویی واندنبرگ، در سال ۱۳۳۹ هجری شمسی کشف کرد. واندنبرگ معتقد بود گوردختر قبر چیشپیش یا کوروش یکم (جد کوروش کبیر) است؛ اما سپس علیرضا شاپور شهبازی، آن را آرامگاه کوروش کوچک دانست. گمانهها دربارهی این بنا فراوان است. آرامگاه ماندانا، مادر کوروش یا آتوسا، دختر کوروش و شهبانوی هخامنشی یا خواهر کوروش برخی دیگر از گمانهها دربارهی این بنا هستند.
قلعه نصوری (عمارت شیخ جبار نصوری)قلعه نصوری که با نام عمارت شیخ جبار نصوری نیز شناخته میشود، از جاذبه های گردشگری بندر سیراف در شهرستان کنگان است. این عمارت به خاندان نصوری تعلق دارد و آن را روی تپهای بلند و مشرف به دریا بنا کردند. بنا دو حیاط اندرونی و بیرونی و یک شاهنشین دارد که توسط شیخ جبار دوم، پدربزرگ شیخ ناصر نصوری در اوایل دوره قاجاریه ساخته شده است. گچبریهای این بنا قدمت ۲۰۰ سالهی آن را تایید میکنند. همچنین ۱۸ تابلو بسیار زیبا از مجالس شاهنامه فردوسی در ایوان غربی قلعه نقش بسته است.
دژ برازجان (کاروانسرای مشیرالملک)دژ برازجان که با نام کاروانسرای مشیرالملک نیز شناخته میشود، با بنایی مستحکم مقابل میدان اصلی شهر برازجان قراردارد. پیشینهی بنا به دورهی قاجاریه بازمیگردد و در سال ۱۲۵۰ خورشیدی به دست حاج میرزا ابوالحسن خان مشیرالملک شیرازی، از نیکوکاران وقت شیراز و با هزینهای معادل چهل هزار تومان ساخته شد. دژ برازجان چهار برج دارد و از ۶۸ اتاق تشکیل میشود. معماری این بنا به عهده حاج محمد شیرازی بوده است.
عمارت کازرونیعمارت کازرونی یکی دیگر از بناهای مربوط به دوران قاجار و جاهای دیدنی بوشهر است. این عمارت در محلهی قدیمی بهبهانی قرار دارد و مالک آن فردی به نام محمدرضا کازرونی، از تاجران مشهور شهر است. این عمارت در ۱۰ مهر ماه ۱۳۸۰ با شمارهی ۴۰۴۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. از ویژگیهای خانههای این منطقه (و هم عمارت کازرونی) میتوان به چند طبقه و مرتفع بودن آنها اشاره کرد که مردم در گرمای طاقتفرسای تابستان به طبقات بالا پناه میبردند.
قلعه خورموجقلعه خورموج یکی از مهمترین جاهای دیدنی استان بوشهر در خورموج است. سبک معماری این قلعه مربوط به دوره سلجوقی و متأثر از سبک قلعهسازی دوره ساسانی است که با استفاده از طاقنما و گچبری در تزئین دیوارها و درون اتاقها زیبایی دوچندانی پیدا کرده است.
قلعه خورموج که امروزه تنها یکی از برجهای آن برجای مانده است، دارای چهار حصار، چهار برج، اندرونی، عمارت مرکزی و قراول خانه و اصطبل بوده است. قسمتی از آن به نام قلعه محمدخان دشتی و قسمت دیگر آن به نام قلعه جمال خان معروف بوده است. این اثر در سال ۱۳۷۹ در فهرست آثار ملی به شماره ۳۰۳۲ به ثبت رسید.