اردبیل شهری باستانی و سردسیر با تمدنی کهن است. این شهر ظرفیت‌های نامحدودی در جذب گردشگران داخلی و خارجی دارد، تا جایی که بازدید از دیدنی‌های این شهر و بهره‌مندی از همه ویژگی‌های آن در یک سفر، امکان‌پذیر نیست. گرچه در بیشتر اوقات سال، این شهر، سرمای شدید دارد، سفر به اردبیل در پاییز و زمستان نیز، خالی از لطف نیست.آب و هوا، غذاهای خوش طعم و عطر محلی، آداب و رسوم مردم و بازارهای قدیمی در این شهر، در کنار دیدنی‌های دیگر، بر جذابیت سفر به اردبیل افزوده‌اند. وجود موزه‌های متنوع و خانه‌های تاریخی در اردبیل، بخشی از فرهنگ و تمدن مردم این سرزمین را نشان می‌دهد. اگر تابه‌حال به اردبیل سفر نکرده‌اید، برای بازدید از این شهر، حتما برنامه‌ریزی کنید.
شهر اردبیل، شهری باستانی و تاریخی است که در نزدیکی مرز ایران و جمهوری آذربایجان قرار گرفته و مرکز استان اردبیل است. این شهر از مناطق سردسیر کشورمان به شمار می‌آید. کلان‌شهر اردبیل در طول دوران‌های مختلف تاریخی مقر فرماندهی حاکمان مختلفی بوده و به‌دلیل قرار داشتن در مسیر جاده ابریشم در گذشته، رونق اقتصادی بالایی داشته است.
برجسته‌ترین دوره تاریخی در اردبیل به زمان حکومت صفویان در آن بازمی‌گردد که همراه با ورود مذهب به اردبیل بوده است. بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی در این شهر، باقی مانده از آن دوران است. مردم اردبیل متدین و مذهبی هستند و در سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیت این شهر، نزدیک به ۵۳۰ هزار نفر برآورد شده است.
کلمه اردبیل در اصل از تغییر کلمه «آرتاویل» در طول زمان به وجود آمده است که معنی شهر مقدس می‌دهد. قدمت تاریخی این تمدن سه‌هزار ساله، در کاروان‌سراهای قدیمی با معماری زیبا و تزیینات ظریف وهنری آن، آشکار می‌شود. در قسمت‌های مختلف این خطه، تپه‌های باستانی دیده می‌شوند. خانه‌های تاریخی و مدارس ملی نیز از دیگر نشانه‌های فرهنگی کهن در این شهر هستند.
آب و هوای اردبیلاردبیل در میان دشتی به همین نام، در ارتفاع ۱۵۰۰ متری از سطح دریا و در میان کوه‌های تالش و سبلان، قرار دارد. قرار گرفتن در ارتفاعات کوهستانی از یک طرف و نزدیکی به بندر آستارا و جلگه‌های پست آن از طرف دیگر، بر آب و هوای اردبیل تاثیر می‌گذارد. برخورد بخار دریا به کوه‌ها و بادهای سرد شمالی و همین طور، هم جواری با جنگل‌های شمال و شمال شرق، نوسانات دمایی و بارندگی‌های فراوان ایجاد می‌کنند.
تابستان‌های اردبیل معتدل و زمستان‌ها سرد است و بخش زیادی از فصل سرد که بین پنج تا هشت ماه طول می‌کشد، یخبندان می‌شود. در اردیبهشت و خرداد رعدوبرق‌های شدید و توفان اتفاق می‌افتد. چشمه‌های آب گرم فراوان از آثار فرعی آتشفشان سبلان هستند.
بهترین زمان سفر به اردبیل، در فصول گرم سال است. هوا در این فصل‌ها در اردبیل معتدل می‌شود و برای فرار از گرمای مناطق دیگر، بهترین گزینه است. اوایل بهار، هنوز سرما در اردبیل احساس می‌شود؛ اما از اواخر اردیبهشت تا اواخر تابستان، هوای اردبیل برای سفر بسیار مناسب است. به‌دلیل سردسیر بودن اردبیل، این شهر انتخاب مناسبی برای فصل‌های سرد سال نیست. بارش برف زمستانی در اردبیل شدید است و گاهی با بسته شدن جاده‌های اطراف آن همراه می‌شود.
جاذبه های فرهنگی و تاریخی اردبیلبقعه شیخ صفی الدین اردبیلی
«بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی» در مرکز شهر اردبیل با قدمت دوره ایلخانی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. در این بقعه، آرامگاه‌های شاه عباس اول و مادر شاه اسماعیل و بزرگان دوره صفویه نیز وجود دارند.
جمعه مسجد اردبیل
«جمعه مسجد اردبیل» که از برجسته‌ترین آثار تاریخی این شهر است، از دوران سلجوقیان به جا مانده و در گذشته آتشگاه بوده است. سازه اصلی آن آجری است و معماری زیبا و متفاوتی از بناهای هم‌عصر خود دارد. بخش اعظم این بنا در زمان حمله مغولان به ایران از بین رفته است. برای بازدید از این اثر ملی به بلوار مدنی در مرکز شهر اردبیل بروید.
بقعه شیخ امین الدین جبرئیل
«آرامگاه سید امین‌الدین جبرائیل» یا «بقعه کلخوران»، مقبره پدر شیخ صفی‌الدین اردبیلی است و در سه کیلومتری اردبیل، در «روستای کلخوران»، قرار دارد. این بقعه دو اتاق ۶ ضلعی با سقف مقرنس زیبا دارد و روی در چوبی آن کتیبه‌‌ای نقش بسته است.
«مزار پیران اردبیل» مجموعه‌ای از آرامگاه‌های مرشدان و شاهان قدیم این شهر است.
پل ابراهیم آباد
شهر اردبیل، پل‌های تاریخی زیادی نیز دارد. «پل ابراهیم آباد»، روی رودخانه «بالخلو» قرار دارد و قدمت آن به زمان صفویه می‌رسد. «پل الماس» نیز روی همین رودخانه و در غرب شهر اردبیل قرار گرفته است. «پل ججین» نیز روی رودخانه بالخلو با هفت چشمه، هنوز مورد استفاده مردم است.
پل هفت چشمه
«پل هفت چشمه» روی رودخانه «بالقلی چای»، باقی مانده از دوران صفوی است و در میدان پانزده خرداد، ابتدای جاده ساحلی قرار دارد. «پل یعقوبیه» نیز از دوران صفویه به جا مانده است و روی رودخانه بالخلو قرار گرفته است. «پل نادری» در تپه نادری اردبیل، از روی رودخانه بالقلی چای می‌گذرد. پایه‌های این پل سنگی و طاق‌های آن آجری هستند. قدمت این پل نیز به دوران صفوی باز می‌گردد. از دیگر پل های تاریخی اردبیل می‌توان به «پل سید آباد» و «پل قره سو» اشاره کرد که هر دوی آن‌ها نیز از رودخانه بالخلو می‌گذرند.
بازار قدیمی اردبیلبازار قدیمی اردبیل از دوران سلجوقیان به یادگار مانده و در دوره صفویان رونق فراوانی داشته است. «مسجد جامع» و «مسجد اعظم اردبیل» در این بازار قرار دارند. بازار قدیمی این شهر با معماری برجسته و راسته‌های فراوانش در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
خانه صادقی اردبیل
«خانه صادقی اردبیل» و « خانه مشروطه اردبیل» از بناهای تاریخی زمان قاجار هستند که در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده‌اند. حمام های تاریخی این شهر مربوط به دوران صفویه و قاجار، از دیگر جاذبه های تاریخی به شمار می‌آیند که از معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به «حمام ابراهیم آباد» و «حمام پیر زرگر» اشاره کرد. این بناها نیز از آثار ملی ایران هستند.
خانه‌های تاریخی اردبیلاردبیل موزه‌های زیادی در زمینه‌های مختلف فرهنگی دارد. برای آشنایی بیشتر با فرهنگ و رسوم مردم این شهر می‌توانید سری به «موزه مردم شناسی» و «موزه صنایع دستی اردبیل» بزنید. اگر به تاریخ علاقه دارید، می‌توانید در سفر خود زمانی را به بازدید از «موزه تاریخ طبیعی» یا «موزه مفاخر اردبیل» اختصاص دهید. تماشای تاریخ باستانی این شهر نیز،در «موزه باستان شناسی اردبیل»، خالی از لطف نیست.
کاروان‌سراهای اردبیل بخش دیگری از تاریخ و تمدن این شهر را در خود جای داده‌اند. وجود این کاروان‌سراها نشان از رونق اقتصادی در گذشته‌های این خطه دارد.
«کاروانسرای سنگی صائین»، از برجسته‌ترین نمونه‌های این بناها است که در ۳۰ کیلومتری اردبیل در مسیر جاده اردبیل-سراب قرار دارد. در ساخت این کاروان‌سرا از مصالح بومی استفاده شده است.
جاذبه های طبیعی اردبیلجنگل فندقلومعروف ترین جاذبه های طبیعی اطراف اردبیل «جنگل فندقلو» و دریاچه طبیعی «شورابیل» هستند. دلیل نام‌گذاری جنگل فندقلو، درختان فراوان فندق موجود در این جنگل هستند. هر سال در حوالی خردادماه، نقاط مختلف جنگل از گل‌های بابونه پر می‌شود. این منطقه ظرفیت‌های ممتازی برای توسعه صنعت اکوتوریسم دارد و گردشگاهی بکر با انواع گونه‌های گیاهی دارویی و سیب وحشی، تمشک، ازگیل، گوجه سبز، به و تمشک است. از گونه‌های برجسته جانوری در این جنگل می‌توان به مارال اشاره کرد. تله‌کابین حیران نیز از جنگل فندقلو شروع می‌شود. این جنگل در ۳۴ کیلومتری شمال شرقی شهر اردبیل قرار دارد.
دریاچه شورابیلدریاچه شورابیل از دریاچه‌های طبیعی داخل شهری به شمار می‌آید و قدمت آن از دریاچه ارومیه بیشتر است. در اطراف این دریاچه، امکانات تفریحی، ورزشی و فرهنگی زیادی برای گردشگران فراهم شده است که می‌توان به قایق‌رانی، پیست دوچرخه‌سواری، شهربازی روباز و سرپوشیده، اشاره کرد. این منطقه شکار ممنوع، زیستگاه پرندگان آبزی و کنار آبزی متنوع است. در گذشته آب این دریاچه بسیار شور بود، اما با اضافه کردن آب شیرین به آن، امروزه پرورش ماهی قزل‌آلا در آن انجام می‌شود.
رودخانه بالقلی چایرودخانههای «بالخلو» و «بالقلی چای» از معروف‌ترین رودهای اردبیل هستند و اطراف آن‌ها فضای مناسب برای اتراق و پیاده‌روی وجود دارد. «تفرجگاه بولاغلار» در ۳۰ کیلومتری اردبیل، مملو از چشه‌های جوشان و طبیعت بکر است. گذراندن پیک‌نیک یک‌روزه در این منطقه زیبا و بهره‌مندی از چشمه‌های آب معدنی و گیاهان دارویی اطراف آن، در سفر به اردبیل، حتما برایتان جذاب خواهد بود.
دریاچه نئور
«دریاچه نئور» در ۴۸ کیلومتری جنوب شرقی اردبیل در حقیقت دو دریاچه بزرگ و کوچک است که در فصل بهار به هم می‌پیوندند. ماهی‌گیری در این دریاچه در فصل مناسب، جاذبه‌ای خاص برای علاقه‌مندان آن ایجاد می‌کند
روستای آلوارساز دیگر مناطق خوش آب و هوا با امکانات تفریحی و پیست اسکی در اردبیل، می‌توان به منطقه «آلوارس» در دامنه کوه سبلان اشاره کرد. این روستای خوش‌آب‌وهوا در حدود ۴۰ کیلومتر با اردبیل فاصله دارد و به شهر سرعین نزدیک است.
پیکره سنگی بابا داوود عنبران
از دیگر دیدنی‌های طبیعی در نزدیکی اردبیل «پیکره سنگی بابا داوود» است که در ۴۰ کیلومتری شهر اردبیل و در شهر عنبران قرار دارد. ارتفاع این پیکره سنگی به ۲۰ متر می‌رسد و آن را به مجسمه ابوالهول مصر تشبیه می‌کنند.
