طالقان منطقه ای ییلاقی و زیبا بین کوه های البرز است که از بهم پیوستن چهار محله شهرک، گلینک، کولج و پردسر تشکیل شده است. طالقان مرکز شهرستان طالقان و در 120 کیلومتری شمال غربی تهران است.
این شهر از زیباترین شهرهای کشور و در ناحیه ای پر از جاذبه های طبیعی و تاریخی قرار گرفته است. این شهرستان در ایام مختلفی از سال، گردشگران و توریست های بسیاری را از سراسر ایران و جهان به خود جذب می کند.
موقعیت جغرافیای شهر طالقانطالقان از بخش های شهرستان ساوجبلاغ از توابع استان تهران است که در 120 کیلومتری شمال غربی تهران قرار دارد و از غرب کندوان، تا 40 کیلومتری شرق قزوین وسعت دارد. این منطقه زیبا و ییلاقی بین کوه های البرز قرار دارد و از شرق به کرج ، از شمال به رامسر و تنکابن و الموت و از جنوب به هشتگرد و از غرب به قزوین می رسد.
منطقه طالقان با وسعت 1300کیلومتر از 80 خانه روستایی تشکیل شده است که طول جغرافیایی آن 80 کیلومتر و عرض جغرافیایی آن 15 کیلومتر است. طول شرقی طالقان 50 دقیقه و عرض شمالی طالقان 36 درجه و 12 دقیقه می باشد.
مردم طالقان به زبان فارسی صحبت می کنند اما لهجه آن ها تاتی است . حضور چشمه های متعدد، آبشارهای خروشان، کوه های سربه فلک کشیده، یخچال های طبیعی و آثار مذهبی و تاریخی موجود در این شهرستان زیبا، از مهم ترین دلایل اهمیت آن در حوزه ی صنعت گردشگری است.
از آثار تاریخی زیبا در طالقان می توان از آثار باقی مانده از قلعه های متعلق به زمان اسماعیلیان نام برد که در زمان حسن صباح (رئیس اسماعیلیان )برای مبارزه با حکومت سلجوقی ساخته شده بود . این قلعه ها اهمیت زیادی در زمان جنگ های داخلی داشته و اسماعیلیان را برای رسیدن به اهدافشان کمک می کرده است.
حیات وحش طالقان را پستانداران و پرندگان وحشی همچون خرگوش، کفتار، گراز، خرس، عقاب، زاغچه، شغال، گرگ، کبک دری، قوش، دم جنبانک و... تشکیل داده است که در کوه شاه‌البرز زندگی می‌کنند. همچنین این منطقه از ایران را پوشش گیاهی متنوعی همچون باغ‌‌های میوه مانند گردو، زیتون، زرشک کوهی، بادام کوهی، سیب، گیلاس، گلابی، درختان چنار، ریواس، تره‌کوهی، کاسنی، آویشن، گل‌های شقایق و... به‌دلیل قرارگیری در رشته‌کوه‌های البرز، حضور چشمه‌های فراوان، بهره‌مندی از خاکی حاصلخیز و رطوبت فراوان در برگرفته است.
کتیبه گردنه عسلک طالقان
در «روستای گراب» از توابع شهرستان طالقان، میراثی باقی‌مانده از دوران قاجار مشاهده می‌شود که به «سنگ‌نبشته گردنه عسلک» شهرت یافته است. این اثر تاریخی در سه کیلومتری جنوب غرب گردنه عسلک و در دامنه ارتفاعات یخچال و میش‌چال قرار دارد. به نظر می‌رسد که شخصی به نام «ایوب میردفتر» در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، حکم به ساخت نهری میدهد. اما چشمه و مکانی که قرار بوده آب آن بواسطه این نهر به آن محل منتقل شود، معلوم نیست. این در حالی است که تعدادی از قدیمی‌‌های گراب از منتقل کردن آب دو چشمه زیر کوه یخچال به کرج حکایت می‌کنند. امری که باعث بروز درگیری و حتی کشته شدن چند تن می‌شود. سرانجام ساخت نهر متوقف می‌شود. با توجه به سخنان ایشان، کاوش‌هایی در نزدیکی و اطراف سنگ‌نبشته انجام و نهایتا، نهر مذکور کشف شد. جالب است بدانید که روی بخشی از سنگ‌نبشته چنین نوشته شده است:
نصر من الله و فتح قریب. بعهد ناصرالدین شاه شاهان که با امیران تورانش بچنگ است. به حکم میرزا ایوب میر دفتر که از بهر رعیت به ز گنج است. رضی بیک کرده جای آب این نهر، هزار و دویست به هشتاد پنج است.
روستای میردر ۴۰ کیلومتری از شهر طالقان، روستایی زیبا، با طبیعتی ناب و بکر قرار دارد که به «روستای میر» شهرت یافته است. تعداد نفرات ساکن در این روستای زیبا و توریستی نزدیک به ۲۹۰ نفر است که آب مورد نیاز خود را از طریق رودخانه‌ی شاهرود که از بخش پایینی طالقان وارد این روستا شده، تامین می‌کنند. دیدنی‌های طبیعی بکر و دست‌نخورده در این روستا، از ویژگی‌های بارز و ارزشمند این منطقه از طالقان است.
روستای گوران
روستای گوران در ۱۰ کیلومتری طالقان قرار دارد. این روستا دارای طبیعت زیبایی بوده و هر ساله گردشگران بسیاری در قالب تور برای پیاده‌روی در روستا و لذت بردن از طبعیت بکر و زیبای آن به شهرستان طالقان سفر می‌کنند. در روستای گوران جاذبه طبیعی به نام دربند گوران وجود دارد. این جاذبه طبیعی متشکل از صخره‌هایی است که بدون شک شاهکار طبیعت تلقی می‌شوند. دربند گوران در بین روستای گوران و روستای اورازان قرار گرفته است و با این که مسیر صعب العبوری دارد، افراد بسیاری برای دیدار از آن و همچنین لذت بردن از هوای دلنشین این منطقه به آن جا می‌روند. مسیری که به دربند گوران منتهی می‌شود پر از درختانی است که جلوه زیبایی به این مسیر بخشیده است.
روستای کرکبوددر روستای کرکبود که به درختان بلند و سر به فلک کشیده‌اش معروف است، آبشاری به نام آبشار کرکبود وجود دارد که یکی از مهم‌ترین آبشارهای طالقان تلقی می‌شود. دلیل نام‌گذاری آبشار کرکبود به دلیل کوه‌های اطراف این آبشار است که کبود رنگ بوده و به همین دلیل این آبشار کرکبود نام گرفته است. آبشار مذکور در میان صخره‌های با ارتفاع ۳۰ تا ۲۰ متر قرار گرفته است. با این که این آبشار تنها ۵ متر ارتفاع دارد، ولی به دلیل سرعت و همچنین حجم بالای آب جاری، هیبت و عظمت باورنکردنی را به دست آورده است. اگر به این روسا سفر کردید، لازم است پس از پیاده شدن از ماشین حدود ۳ دقیقه پیاده‌روی کرده تا به آبشار کرکبود برسید. گفتنی است بسیاری از گردشگران در حوضچه‌های پر آب پایین آبشار آب تنی می‌کنند و تنها به بازدید از این آبشار اکتفا نمی‌کنند. به جز آبشار کرکبود در این روستا دو چشمه به نام‌های جوهرچشمه و اشکس نیز وجود دارد که دیدار از آن‌ها خالی از لطف نخواهد بود.
روستای ایستاروستای ایستا یکی از عجیب‌ترین روستاهای طالقان و ایران است. در این روستا هیچ بانویی حق ورود ندارد و مردم داخل روستا از ارتباط با وسایل مدرن پرهیز می‌کنند. در گذشته گروهی از پیروان میرزا صادق مجتهد تبریزی که یکی از فقهای مشهور دوره مشروطه بود، چنین زندگی بدون ابزار تکنولوژیک را به وجود آوردند زیرا این فقیه به زندگی بدون امور جدید و مدرن فتوا می‌داده است. امروزه نیز مردم روستای ایستا هنوز با همان آداب و رسوم‌ها زندگی کرده و خبری از هیچ ابزار تکنولوژیکی در این روستا نیست. مردمان این روستا مهمان‌نواز هستند ولی این مهمان‌نوازی تنها برای مردان بوده و هیچ زنی اجازه ورود به روستا را ندارد. همان‌طور که تا به امروز کسی از دنیای بیرون زنان این روستا را ندیده است.
روستای میناوند
روستای میناوند در جنوب شهرستان طالقان قرار گرفته است و به وجود اثر تاریخی به نام ارژنگ قلعه معروف است. ارژنگ قلعه بنایی کهن است که قدمت آن به دوران پس از اسلام و در دوره اسماعیلیان برمی‌گردد. این قلعه تاریخی در سال ۵۴۴ و به دستور امیر کیا محمد بزرگ امید ساخته شده است. از آن جایی که قلعه ارژنگ قلعه به نام‌های قلادوش و دل جنگ نیز معروف بوده است، میتوان متوجه شد که در گذشته این قلعه از قلعه‌های ارزشمند اسماعیلیان محسوب می‌شده است. از این قلعه تاریخی امروزه تنها بخشی از آن باقی مانده که به گفته باستان شناسان این بخش از قلعه به احتمال زیاد برای جلوگیری از حمله‌های احتمالی دشمنان ساخته شده است.
به جز قلعه ارژنگ قلعه، در روستای میناوند بنای تاریخی دیگری نیز وجود دارد. غار پنجعلی یکی از بزرگ‌ترین غارهای طالقان بوده و در بخش شمالی روستای میناوند قرار دارد. قدمت این غار به سه هزار سال پیش می‌رسد. برای وارد شدن به غار پنجعلی دو ورودی بزرگ وجود دارد و ارتفاع داخل آن برابر با ۶ متر است. به نظر کارشناسان سازمان میراث فرهنگی، در دوره‌های مختلف از این غار به عنوان یک پناهگاه استفاده می‌شده است. گفتنی است امروزه نام غار پنجعلی در لیست اثار تاریخی کشور به ثبت رسیده است.
روستای دیزانروستای دیزان را به حق میتوان یکی از زیباترین روستاهای طالقان به شمار آورد. در بین تمامی روستاهای این شهرستان، دیزان یکی از خوش آب و هواترین آن‌ها محسوب می‌شود. در این روستا مراتع سرسبز، دشت‌های بزرگ و زیبا و چشمه‌های آب متعددی وجود دارد که مجموع این موارد در کنار هم لذتی باورنکردنی از بودن در یک طبیعت زیبا را برای مسافران به ارمغان می‌آورند. محیط آرام و ناب این روستا یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های گردشگری طالقان است به طوری که بسیاری از گردشگران تنها برای بازدید از این روستا و گذراندن زمان در طبیعت بکر و زیبای آن به شهرستان طالقان سفر می‌کنند.
روستای جوستانبه جز جاذبه‌های طبیعی، در روستاهای طالقان اماکن متعدد مدهبی نیز وجود دارد. یکی از معروف‌ترین این اماکن مذهبی، امامزاده هارون است که در روستای جوستان قرار دارد. امامزاده هارون از فرزندان امام موسی کاظم (ع) بوده است ولی با توجه به این که این فرد بزرگوار برادر امام رضا (ع) محسوب می‌شود، ولی بارگاه کوچکی دارد. طبق اسناد تاریخی موجود به نظر می‌رسد که مرمت این بنا به دوران صفویان برمی‌گردد. گفته می‌شود که شاه عباس اول و شاه طهماسب اول دستور مرمت این بقعه را داده‌اند، به همین دلیل قدمت سنگ مرمر سفیدی که بر روی دیوار راهروی در ورودی این امامزاده قرار دارد، به دوران صفویان برمی‌گردد.
امامزاده هارون
در نزدیکی «روستای جوستان» شهرستان طالقان، آرامگاهی متعلق به یکی از فرزندان امام موسی کاظم (ع) قرار دارد که به نام «امامزاده هارون» شناخته می‌شود. به نظر می‌رسد که در زمان حکومت صفویان، شاه عباس اول و شاه طهماسب اول دستور به مرمت بقعه داده و سنگ مرمری سفیدرنگ را که امروزه روی دیوار راهروی در ورودی مشاهده می‌شود، در زمان صفویان و بر مدفن این سادات بزرگوار قرار داده‌اند.
سد و دریاچه زیبای طالقان
یکی از سازه‌های زیبا و ارزشمند در شهر طالقان، سد زیبای این شهرستان است که روی «رودخانه شاهرود» که از کوه‌های مازندران سرچشمه می‌گیرد، احداث شده است. دریاچه‌ای که در پشت سد قرار دارد، تاثیر بزرگ و مهمی در زیباسازی و به وجود آمدن منظره‌ای چشم‌نواز داشته و منظره‌ای طبیعی و در عین حال فوق‌العاده را به‌دلیل ذخیره‌ی آب ایجاد کرده است. همچنین میتوان از دیگر اثرات ارزشمند این سد، ایجاد شرایط اقلیمی مناسب و طبیعتی بکر در منطقه دانست که به جذب گردشگر و توریست از سراسر ایران و جهان، کمک بسزایی کرده است. این بخش از طالقان مکان مناسبی برای ماهیگیری است و علاقه‌مندان به این تفریح می‌توانند ماهی‌هایی همچون زردپر، قزل‌آلای رنگین کمان و کپور را صید کنند.
آبشار شلبن
آبشار شلبن یکی از زیباترین آبشار های طبیعی و بکر طالقان است. این آبشار از قله خبسان سرچشمه گرفته است و سپس رودخانه خبسان رود را تشکیل میدهد. آبشار شلبن در غرب روستای بزج در ۱۰ کیلومتری شمال شهرک طالقان واقع شده است . این آبشار در سه طبقه تشکیل شده و در مسیر دسترسی میتوان از روستای خبسان و بزج دیدن کرد.
آستان مقدس امامزاده قاضی میرسعید
آستان مقدس امامزاده قاضی میرسعید پیشینه آن به دوران پیش از اسلام می رسد. این امامزاده در شهرستان ساوجبلاغ بخش طالقان واقع شده است . حضرت قاضی از نوادگان امام باقر (ع) هستند و به خاطر قضاوت های عادلانه در زمان صفویه مردم چنین لقبی به اون داده اند.
در طالقان روستاهای بسیاری وجود دارد که هر کدام از آن‌ها منبعی از جاذبه‌های گردشگری اعم از جاذبه‌های طبیعی، بناهای تاریخی و اماکن مذهبی به شمار می‌روند. تمامی این مکان‌ها موجب شده‌اند که طالقان تبدیل به یکی از شهرهای دیدنی در ایران تبدیل شود. در این مقاله سعی بر آن شد که زیباترین روستاهای طالقان معرفی شود تا این مطلب بتواند راهنمای خوبی برای سفر به شهرستان طالقان برای شما باشد.
