مهروماه

استان زنجان که آن را فلات زنجان نیز می نامند، در ناحیه مرکزی شمال غربی ایران واقع شده است. استان زنجان با هفت استان هم مرز است. این استان از شمال به استان های اردبیل و گیلان, از شرق به استان قزوین, از جنوب به استان همدان, از جنوب غربی و غرب به استان های کردستان و آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی محدود است.

استان زنجان بر اساس آخرین تقسیمات کشوری، دارای 3 شهرستان، 13 بخش, 8 شهر, 44 دهستان و 981 آبادی دارای سکنه است.

استان مذکور از دو منطقه کوهستانی و جلگه ای تشکیل یافته است. مناطق کوهستانی این استان اغلب دارای قله های مرتفع هستند و در نواحی شمالی شهرستان زنجان, بخش های مرکزی، طارم علیا، طارم سفلی، ماه نشان، ایلات قاقازان و در غرب و جنوب غربی آن، شهرستان خدابنده (قشلاقات افشار) قرار گرفته اند. سایر نقاط استان را مناطق جلگه ای یا دشت های آن در برمی گیرند. میزان بارندگی در این استان، سالانه 323 میلی لیتر و میانگین تعداد روزهای یخبندان آن در طول سال، 115 روز است. حداکثر مطلق دما در شهر زنجان 40 و حداقل آن 6/29- درجه سانتی گراد ثبت شده است. فصل سرمای منطقه از اوایل آذر ماه با بارش برف های پیاپی که سراسر استان و به ویژه ارتفاعات را می پوشاند شروع می شود و معمولاُ تا اواخر فروردین ماه ادامه دارد. مهم ترین بادهای استان مشتمل بر باد سرمه ( مه ) و باد گرم است .

صنایع دستی

دراستان زنجان رشته های مختلف صنایع دستی رواج دارد. از آن جمله گلیم بافی در ابهر, قیدار و زنجان روستاهای آن گیوه دوزی ابریشمی و نخی در انگوران و زنجان, چاروق دوزی در شهر زنجان, رنگرزی در ابهر, زنجان, قیدار, سفالگری در روستای قلثوق, ملیله کاری شامل سینی, سرویس بشقاب کاسه و وسایل مصرفی در شهر زنجان, ساخت انواع چاقو و کارد و قندشکن در زنجان, جاجیم بافی نواری در طارم علیا و ماه نشان, انگوران, کیسه بافی حمامی, نواری در انگوران, ماه نشان, قیدار و حکاکی روی مس در شهر زنجان را می توان نام برد. ضمن آنکه باید گفت قالی بافی از جمله هنرها و حرفی است که در اکثر شهرها و روستاهای استان زنجان رونق و رواج دارد. اما شهر زنجان با آثار فلزی و بویژه چاقوهای زیبا و تنوع آن مشخص می شود و نام زنجان, اینگونه آثار هنری را به ذهن متبادرمی سازد.

 گلیم بافی

فرش بافی
تذهیب، تراش سنگ‌های قیمتی، رنگرزی، منبت کاری، نگارگری، مصنوعات چرمی، معرق چوب و قلم زنی. دراستان زنجان رشته‌های مختلف دیگر صنایع دستی رواج دارد. از آن جمله گلیم بافی در ابهر، قیدار و زنجان روستاهای آن گیوه دوزی ابریشمی و نخی در انگوران و زنجان، رنگرزی در ابهر، زنجان، قیدار، سفالگری در روستای قلثوق، جاجیم‌بافی نواری در شهرستان‌های طارم و ماه‌نشان، انگوران، کیسه‌بافی حمامی نواری در انگوران، ماه‌نشان، قیدار را می‌توان نام برد. ضمن آنکه باید گفت قالی‌بافی از جمله هنرها و حرفه‌هایی است که در اکثر شهرها و روستاهای استان زنجان رونق و رواج دارد.

گردن بند و دست بندهای دست‌ساز هم به عنوان سوغاتی کم‌یابی از این استان شناخته می‌شود.

چاقوسازی:

از جمله صنایع دستی رایج و بسیار مهم در شهر زنجان است. این صنعت از دوره صفویه به بعد رونق چشمگیری داشته و تا امروزه نیز با دگرگونی های فراوان در زنجان ادامه دارد.

ملیله سازی:

ملیله سازی از جمله ظریف ترین رشته های فلزکاری و یکی از برجسته ترین صنایع فلزی ایران است. قدیمی ترین ملیله ایران به روایت اکثر محققان مربوط به سالهای 550 تا 330 ق.م. (دوره هخامنشی) است. متأسفانه به دلیل آن که اکثر اشیاء ملیله به منظور استفاده مجدد ذوب شده اند, نمونه های زیادی در دسترس نیست و تنها از دوره قاجاریه مقداری سرقلیان, گیره استکان و سینی در اندازه های مختلف باقی مانده است.

ملیله سازی در زنجان بیش از 100 سال سابقه دارد و از اواخر دوره فتحعلی شاه قاجار شخصی به نام حاج اسداله طرح برگ فرنگ را در ملیله ابداع و سبک خاصی را شروع کرد.

حکاکی روی مس:

در حال حاضر حکاکی روی مس در شهر زنجان انجام می شود. طرح های رایج در حکاکی مس زنجان بیشتر از طرح های قدیمی و سنتی ایران الهام گرفته شده است و در بین نقوش مختلف اسلیمی, ختائی, بته جقه, گل و بوته, مکان های تاریخی و مناظر شکار حیوانات است که از نگاره های عامیانه یا سنتی مایه گرفته است. صنعتگران این رشته که تعدادشان بسیار کم و معدود است در شهر زنجان سکنی دارند.

چاروق دوزی:

چاروقی که هم اکنون در زنجان عرضه می شود, به صورت یک صنعت دستی ظریف و تزئینی کاربرد دارد و به کلی با چاروق های قدیمی متفاوت است. چاروق قدیمی زنجان, نوعی پای پوش بوده است که از چرم خام ساخته شده و در روستاها بیشتر مورد استفاده چوپانان قرار می گرفت و اغلب بدون پاشنه بوده و با تسمه هایی به ساق پا پیچیده می شد. این نوع چاروق بیشتر به شکل نعلین و به صورت پاشنه دار ساخته می شود و فقط کف آن از چرم بوده و رویه اش از نخ های ابریشم و گلابتون به رنگ های مختلف بافته و تزئین می شود. از استادان معروف چاروق ساز زنجان, استاد "اصغر خطیبی" است که برای اولین بار اقدام به پاشنه گذاری جهت چاروق کرده است.

موزه‌ها
موزه غله در ساختمان قدیم بوجاری
موزه عمارت دارایی
موزه سنگ نوشته‌ها
موزه نسخ خطی
موزه مردم‌شناسی (رختشویخانه)
موزه مردان نمکی (عمارت ذوالفقاری)
موزه (عمارت توفیقی) آثار شهدا
موزه تعزیه حمام حسینیه اعظم زنجان
موزه تاریخ طبیعی زنجان
موزه خصوصی

شهرستانها:

1-ابهر
2-خدابنده
3-خرمدره
4-ماه نشان
5-طارم
6-زنجان

7- آب بز

8-زرین آباد

بناهای یادبود تاریخی:

1-عمارت چلاپی اقلی ، خدابنده
2-غارهای داش کسن ، ابهر
3-آرامگاه ملا حسن کاشی
4-آرامگاه قیدرنبی ، ابهر
5-گنبد سطانیه ، ابهر
6-بازار زنجان ، زنجان

بناهای یادبود مذهبی

1-امامزاده اسماعیل ، ابهر
2-امامزاده سید ابراهیم ، زنجان
3-امامزاده زید الکبیر ، ابهر
4-مسجد جامع زنجان ، زنجان

جاذبه های طبیعی :

کوه های رنگین کمانی 

نقاط دیدنی:

بازار زنجان طولانی‌ترین بازار ایران
گنبد سلطانیه واقع در سلطانیه
معبد داش کسن واقع در سلطانیه
غار کتله خور واقع در قیدار - گرماب
امامزاده سید ابراهیم زنجان

مسجد جامع زنجان
بنای رختشویخانه
مجموعه تفریحی گاوازنگ
کاروانسرای سنگی زنجان
مجتمع تجاری تفریحی نورزنجان
سد تهم
غارتاریخی گلجیک۳۵کیلومتری زنجان
امامزاده زیدالکبیر
حمام حاج‌داداش -بازار
مجموعه عمارت دارائی
عمارت ذوالفقاری محل نگه‌داری مردان نمکی

قلعه بهستان واقع در ماهنشان
دود کش جن واقع در ماهنشان
پل میربهاالدین
پارک جنگلی
روستای تاریخی شیلاندر
مجموعه عمارت دارائی
تفرجگاه سد گاوازنگ
خانه مرحوم علی سرتیپ
تفرجگاه سد تهم
تفرجگاه سد حسن ابدال
مجموعه تفریحی پارک ملت زنجان
نمایشگاه و فروشگاه صنایع دستی زنجان
نمایشگاه بین‌المللی کاسپین زنجان از مکان‌های دیدنی این شهر است. سالانه بیش از ۲۰ مورد نمایشگاه در محل نمایشگاه بین‌المللی کاسپین زنجان برگزار می‌شود،
روستای پایین کوه در یک کیلومتری شمال شهر زنجان
روستای نقل آباد در طارم

بزرگ‌ترین ساعت آفتابی ایران در دانشگاه زنجان
همچنین بزرگترین ساعت آفتابی ایران در این شهر و در میدان مرکزی دانشگاه زنجان واقع است.
مناطق حفاظت‌شده و پناهگاه‌های حیات وحش

مناطق حفاظت شده حیات وحش سهرین آهوی ایرانی

پناهگاه حیات وحش انگوران
مناطق حفاظت شده سرخ‌آباد طارم

چشمه‌های آب گرم طبیعی
چشمه آبگرم طبیعی وننق در ۳۰ کیلومتری شهر زنجان نرسیده به ارمغانخانه در روستای وننق

سدها
سد گاوازنگ

سد تهم در جاده زنجان به چورزق طارم

سد حسن ابدال

سد گلابر در ایجرود روستای گلابر

سد خلیفه لو خرمدره

سد کینه ورس ابهر

سد تالوار