زندگی نامه حسين محي الدين الهي قمشه اي
حسين محي الدين الهي قمشه اي فرزند چهارم استاد فقيد مهدي الهي قمشه اي و خانم طيبه تربتي در دي ماه 1318 در تهران به دنيا آمد . تحصيلات ابتدايي ، متوسطه و دانشگاهي را به ترتيب در دبستان دانش ، دبيرستان مروي و دانشكده الهيات و معارف اسلامي دانشگاه تهران تا درجه دكتري به پايان برد و نيز تحصيلات حوزوي و سنتي را نزد پدر و استادان ديگر دنبال كرد . پدر ايشان فيلسوف، مجتهد ، شاعر و مترجم برجسته اي بودند و اولين و معتبرترين ترجمه فارسي قرآن از كارهاي ايشان مي باشد . دكتر قمشه اي پس از پايان تحصيلات دانشگاهي به كار تدريس در دانشگاه تهران و ساير مراكز آموزش عالي در داخل و بعدها خارج كشور پرداخت و در كنار آن به تاليف و ترجمه در زمينه عرفان و ادبيات و زيبايي شناسي مشغول شد . وي در سال 1358 قريب يكسال نيز رياست كتابخانه ملي ايران را عهده دار بود .
تحصيلات حوزوي يا سنتي شامل دوره كامل دروس و مباحث اسلامي مي باشد از جمله: اخلاق ، منطق ، فلسفه و كلام ، فقه اسلامي ، زبان و ادبيات عرب ، ادبيات فارسي با تمركز بر شعراي عرفاني منجمله نظامي ، مولانا ، سعدي ، حافظ و شبستري .
الهي قمشه اي داراي همسر و دو فرزند ، يك پسر و يك دختر مي باشند . همسر ايشان داراي درجه دكتري در رشته علوم و صنايع غذايي بوده و استاد دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي و مولف و مترجم كتابها و مقالات در زمينه علوم غذايي مي باشد . دكتر قمشه اي شاغل هيچ شغل رسمي نيست و كارش بيشتر به تدريس آزاد در دانشگاهها و مراكز فرهنگي و تاليف و ترجمه كتاب گذشته و مي گذرد .
همه آموزش هاي او در ايران صورت گرفته و زبانهاي انگليسي ، عربي و فرانسه را نيز در ايران آموخته است . ساكن تهران است و سالي يكي دوبار به مدت سه تا چهار هفته براي ايراد سخنراني به خارج كشور سفر مي كند. وي در اكثر كشورهاي اروپايي ، كانادا ، امريكا ، هند ، تاجيكستان و استراليا سخنراني داشته است .
پيام آور عشق ، دكتر قمشه اي ، با خستگي ناپذيري تحسين بر انگيزش همواره پيك آشنايي ايراني و غير ايراني با فلسفه و ادبيات غني عرفاني ايران بوده و در اين راستا در دانشگاهها و مراكز علمي و فرهنگي بيشماري در ايران و خارج از ايران تدريس و سخنراني داشته كه از آن ميان مي توان تدريس فلسفه ، عرفان ، ادبيات و هنر در دانشگاه تهران و ديگر دانشگاههاي ايران و همچنين دانشگاههاي لندن ، آكسفورد ، هاروارد ، پرينستن و بركلي كاليفرنيا را نام برد .
مجموعه سخنراني هاي ايشان در لندن بين سالهاي 1994 تا 1996 درباره هنر و حكمت داستانسرايي در مثنوي ، هفت داستان در زير هفت گنبد از حكيم نظامي ، عطار و قرآن نيز نمايانگر اعتبار جهاني اين فيلسوف عاشق مي باشد .
دكتر قمشه اي همچنين با هنرهايي چون نقاشي ، موسيقي و خوشنويسي از نزديك آشنايي دارد و در زمينه نقاشي و خوشنويسي آثاري از او به نمايش گذاشته شده است . ايشان به موسيقي ارادت خاص دارد و آنرا بيش از ساير هنرها در سخنرانيهاي خود ستوده و همگان را به آموختن آن تشويق نموده است . به قول يكي از موسيقيدانان هيچيك از سخنرانيهاي دكتر قمشه اي نيست كه در آن نكته اي درباره موسيقي نباشد .
دكتر قمشه اي از حافظه درخشاني برخوردار است و به نظر مي رسد كه قرآن را تقريبا از حفظ دارد و با مولانا و حافظ و نظامي و فردوسي چنان است كه گويي ديوان آنها در پيش روي او گشاده شده است، بخصوص گلشن راز شيخ محمود شبستري تماما در خاطر اوست . وي همچنين در ادبيات انگليس و عرب نيز مي تواند ساعتها از حفظ ، اشعار و قطعاتي را بازگو كند .
دكتر قمشه اي اغلب روي اين نكته تاكيد دارد كه اگر جاذبه اي در سخن اوست امتيازش به سعدي و حافظ و مولانا و بزرگان شرق و غرب باز مي گردد و او تنها خود را توزيع كننده بخشي از فرهنگ جهاني در ميان وارثان آن مي داند .
دكتر قمشه اي اميدوار است كه نسل جديد با توجه به امكانات شگفت انگيز ارتباطي امروزه و با استفاده از آخرين پيشرفتهاي تكنولوژيكي بتوانند چراغ فرهنگ جهاني را روشن نگه دارند و نصيحت فردوسي را بجاي آورند كه فرمود :
به گفـــتار دانندگان راه جـوي به گيتي بگرد و به هر كس بگوي
در بيان پيوند بين عرفان و علم و تكنولوژي نظر ايشان ، طبق سخنرانيهاي مفصلي كه در اين زمينه داشته اند ، اين است كه تكنولوژي حاكميت انسان بر ديوهاي بيروني يعني نيروهاي سركش طبيعي است و عرفان حاكميت انسان بر ديوهاي دروني مانند حرص و كبر و كينه و امثال آن است . بدين سان عرفان و تكنولوژي در هدف با هم بسيار نزديكند و مي توان و بايد در ميان غوغاي تكنولوژي عارف نيز بود.
جوانان
استاد قمشه اي معتقدند كه جوانان با ارزش ترين سرمايه هر جامعه بوده و در اين دنياي پر آشوب كه رسانه ها و مراجع گوناگون باعث بوجود آمدن پديده مضر انباشت و آلودگي اطلاعاتي گرديده اند ، ما مي بايست با تمام نيرو به ياري آنان شتافته و راهي نو در پيش پاي آنها نهيم و صدايي و نوايي تازه به گوش آنها برسانيم تا حداقل آنان حق انتخابي ديگر نيز داشته باشند . به همين سبب استاد قمشه اي طرحي براي پرورش فكري و فرهنگي جوانان در دست تهيه دارند با عنوان سرمايه گذاري فرهنگي . اين طرح شامل خلاصه سازي كتابهاي بزرگ جهان بر مبناي قضاوت منقدان بين المللي ، ارائه مقالات و اشعار برجسته دنيا و معرفي شيوه هاي مطالعه براي كسب فرهنگ جهاني مي باشد . كتاب 365 روز با سعدي ايشان از اين گروه كتاب است كه چاپ گرديده و كتابهاي ديگر 365 روز در صحبت شكسپير ، 365 روز با ادبيات انگليس ( در قلمرو زرين ) ، 365 روز در صحبت مولانا و 365 روز در صحبت قرآن نيز در دست چاپ مي باشند . در كتاب 365 روز در صحبت قرآن علاوه بر ارائه و ترجمه و تفسير امهات ( آيات كليدي ) كتاب آسماني ، دايره وسيع تاثير قرآن بر ادب پارسي نيز به اختصار خاطر نشان خواهد شد. سخنرانيهاي وي كه از شبكه 4 تلويزيون ايران و بعضا از شبكه جام جم پخش مي گردد نيز در ميان جوانان طرفداران بسياري دارد .
سخنرانيهاي تلويزيوني
استاد قمشه اي از حدود سي سال پيش يعني پس از در گذشت شادروان مهدي الهي قمشه اي تاكنون در دانشگاهها و مراكز فرهنگي و فرهنگسراها به ايراد سلسله سخنراني هايي درباره بزرگان ادب پارسي و مباحث زيبايي شناسي در هنر و فلسفه و اخلاق اجتماعي پرداخته است . سخنرانيهاي اخير ايشان ، از سال 1997 يعني حدود هفت سال است كه به صورت هفتگي از تلويزيون ايران پخش مي شود . البته چنانچه اشاره شد سخنرانيها براي تلويزيون يا مصاحبه و شركت در برنامه هاي تلويزيوني يا راديويي انجام نشده است بلكه پس از انجام سخنراني در مراكز ياد شده تلويزيون ايران اقدام به پخش بعضي از آنها مي كند .
طبق آمار مجله سروش ، سخنرانيهاي ايشان پر بيننده ترين برنامه ها بعد از اخبار بوده و حتي از برنامه هاي ورزشي و سريال هاي تلويزيوني نيز بينندگان بيشتري دارد . از خصوصيات جالب اين سخنرانيها تنوع بينندگان است كه از نوجوانان تا سالخوردگان و از عامه مردم تا خواص را در مشاغل گوناگون و با مواضع اجتماعي و مذهبي متفاوت شامل مي شود .
اسلام
استاد قمشه اي اسلام را با ديد عرفاني مي نگرد و معتقد است كه احكام ديني در همه اديان الهي از جمله اسلام بايد چنان تفسير شود كه با فطرت الهي انسان هماهنگ باشد . چنانكه در قرآن آمده است خداوند انسان را بر فطرت خود آفريد و پيامبر فرموده است هر چه شرع بدان حكم كندعقل نيز بر همان حكم خواهد كرد .
زن از ديدگاه عرفاني
او درباره خانمها نظرات خاص عرفاني دارد از جمله اينكه زن در مقام معشوقي قرار دارد و مظهر معشوقيت و محبوبيت خداوند در روي زمين است . به همين سبب در ادب تغزلي عرفاني پارسي همه جا معشوق مطلق كه خداست در صورت زن وصف مي شود و مقصود از دخترپادشاه چين و بت چيني يا دختر چيني جلوه و جمال الهي است .
گــيرم كه نبيني رخ آن دختر چيني از گردش او گردش اين پرده نبيني ؟
تهاجم غير فرهنگي
تفكر جهاني استاد قمشه اي نشئت از اين اعتقاد مي گيرد كه "تهاجم فرهنگي" مشكل شرق نيست بلكه " تهاجم غير فرهنگي" است كه مشكل زاست .چه بسا فرهنگ اصيل غرب و همه كشورهاي جهان مي تواند مايه تعالي و رشد معنوي همگان باشد. چنانكه فرهنگ اصيل شرق نيز براي غربيان پيوسته سرچشمه الهام و معرفت بوده است. او مي گويد فرهنگ نور الهي است ، از هر كجا بتابد آنجا مشرق است و آن نور در سه جلوه ظاهرمي شود كه عبارتند از زيبايي ، دانايي و نيكويي . جامعه با فرهنگ جامعه اي است كه در آن به زيبايي و دانايي و نيكويي بيش از هر چيز بها داده مي شود و ثروت و قدرت و دولت و مقام و منصب همه در خدمت اين سه ارزش قرار مي گيرند .
پيام دكتر قمشه اي در همه سخنرانيهايش بر محور علم و هنر و اخلاق مي گردد . تعريف ايشان از اين سه ارزش متعالي چنين است كه شناخت نظام و هارموني عالم ، علم است ، احساس نظام و هارموني و خلق و ارائه تناسبات تازه هنر است و عمل كردن بر طبق هارموني هاي درون و بيرون اخلاق را تشكيل مي دهد . هدف علم رسيدن به حقيقت و هدف هنر كشف و ارائه زيبايي و هدف اخلاق رسيدن به خير و سعادت است و اين هر سه يعني حقيقت ، زيبايي و خير ، سه جلوه از يك ذات هستند . آنچه خير است زيباست و حقيقت دارد ، آنچه زيباست خير است و حقيقت دارد و آنچه حقيقت دارد خير است و زيباست . شعر معروف زير از جان كيتز (John Keats) انگليسي كه بخش اول آن از افلاطون گرفته شده مبين همين ديدگاه در فرهنگ غرب است :
"Beauty is truth ، truth beauty ،
That is all ye know on earth ،
and all ye need to know".
آثار
الهی قمشه‌ای دارای تالیفات و ترجمه‌های متعددی است. مجموعه‌ای از سخنرانی‌های او که به زبان‌های فارسی و انگلیسی در سازمان‌ها و دانشگاه‌های داخل و خارج ایران ایراد شده، به‌صورت نوارهای صوتی و تصویری در زمینه‌های متنوع عرفان، ادبیات، و هنر عرضه شده‌است. تعدادی از این سخنرانیها نیز از شبکهٔ چهار سیما و شبکهٔ جام جم پخش می‌شود.
فهرست آثار مکتوب:
ارسال مطلب به ایمیل دوستاتون:
