مهروماه

والتر الیاس «والت» دیزنی (۵ دسامبر ۱۹۰۱–۱۵ دسامبر ۱۹۶۶) یک تاجر، کاریکاتوریست، پویانما، تهیه‌کننده، کارگردان، فیلمنامه‌نویس، کارآفرین و صداپیشه آمریکایی بود. او یکی از چهره‌های سرشناس صنعت انیمیشن آمریکا و سراسر جهان، به عنوان یک نماد بین‌المللی و بشردوست شناخته شده است که به‌خوبی در طول فعالیت‌هایش درقرن بیستم همگان او را می‌شناسند. او و برادرش روی اولیور دیزنی (Roy O. Disney) با عنوان غول تجاری هالیوود مشهورند. دیزنی، بنیانگذار محصولات والت دیزنی است که بعدها به یکی از معروف‌ترین و بهترین شرکت‌های تولید فیلم تبدیل و مشهور شد. این شرکت در حال حاضر با نام کمپانی والت دیزنی معروف است و درآمد سالانه آن در سال ۲۰۱۳، ۴ میلیارد دلار بوده است.

دیزنی به عنوان یک انیماتور و کارآفرین، به خصوص به عنوان یک تولیدکننده فیلم و نمایش‌دهنده محبوب، و همچنین به عنوان یک نوآور در انیمیشن و طراحی پارک تفریحی (Disney land) ملاحظه شده است. او و کارکنانش برخی از شخصیت‌های کارتونی معروف دنیا مانند میکی ماوس را خلق نمودند که دیزنی شخصاً صداپیشگی او را برعهده گرفت. در طول عمر خود، او موفق به دریافت چهار جایزه اسکار افتخاری و ۲۲ جایزه اسکار از مجموع ۵۹ نامزد اسکار، از جمله رکورددار چهار جایزه در یک سال شد که منجر به دریافت جوایز و کاندیدای زیاد اسکار بیش از هر فرد دیگری در طول تاریخ شد. او همچنین موفق به کسب ۷ جایزه امی شده است و نام خود را به دیزنی‌لند و پارک‌های اقامتی والت دیزنی در آمریکا داده است؛ نام او همچنین به استراحت‌گاه‌های بین‌المللی مانند استراحت‌گاه دیزنی توکیو، دیزنی‌لند پاریس و دیزنی‌لند هنگ کنگ نسبت داده شده است.

او در ۱۵ دسامبر ۱۹۶۶ به دلیل سرطان ریه در بوربانکِکالیفرنیا چشم از جهان فرو بست. یک سال بعد، ساخت و ساز استراحت‌گاه والت دیزنی در فلوریدا آغاز شد. برادرش روی دیزنی، قلمرو پادشاهی سحر و جادو که یکی از اولین ساخته‌های چهار پارک تفریحی دیزنی است را در ۱ اکتبر ۱۹۷۱ افتتاح کرد.

کودکی

دیزنی در ۵ دسامبر ۱۹۰۱ در خیابان استریپ در منطقهٔ هرموسای شیکاگو نزد پدر ایرلندی‌کانادایی‌اش الیاس دیزنی و فلورا دیزنی که آلمانی و انگلیسی تبار بود چشم به جهان گشود. جد پدری او، آروندل الیاس دیزنی، از گوران واقع در شهرستان کیلکنیِ ایرلند، جایی که او در سال ۱۸۰۱ متولد شده بود مهاجرت کرده بود. آروندل دیزنی یکی از نوادگان یک فرانسوی است به نام رابرت دیزنی (Robert d'Isigny)، که با ویلیامِ فاتح در سال ۱۰۶۶ به انگلستان سفر کرده بود. خانواده‌اش با d'Isigny anglicized که با نام دیزنی شناخته می‌شود، ساکن یک روستا که هم‌اکنون نورتون دیزنی شناخته شده است در جنوب شهر لینکلن، واقع در شهرستان لینکلن‌شر بودند.

در سال ۱۸۷۸، پدر دیزنی، الیاس، از شهرستان هورن در استان انتاریوی کشورکانادا، به ایالات متحده نقل مکان کرد. او در ابتدا قبل از اینکه در یک مزرعه با پدر و مادر خویش در نزدیکی الیس، کانزاس مستقر شود، تا سال ۱۸۸۴ در کالیفرنیا به دنبال طلا بود. الیاس برایراه‌آهن صنف اقیانوس آرام کار می‌کرد و و با فلورا کال در ۱ ژانویه ۱۸۸۸، در آکرون، فلوریدا، که تنها در ۴۰ مایلی شمال جایی که دنیای والت دیزنی در نهایت توسعه یافت، بود، ازدواج کرد. خانواده در سال 1890 به ایلی‌نویِ شیکاگو، زادگاه برادر الیاس، رابرت نقل مکان کردند که او به الیاس، برای دوران کودکی والت کمک مالی کرد. در سال ۱۹۰۶، زمانی که والت ۴ ساله بود، خانواده‌اش به یک مزرعه در مارسلین، میسوری، جایی که برادرش روی به‌تازگی یک زمین کشاورزی خریده بود نقل مکان می‌کنند. در مارسلین، به عشق خودش یعنی طراحی برای یکی از همسایگان خانواده‌اش که یک دکتر بازنشسته به نام «داک» شروود است می‌پردازد. او به دیزنی پولی می‌دهد تا از روی اسب شروود، روپرت نقاشی بکشد. علاقه او به قطار در مارسلین گسترش یافت. والت قصد داشت گوش خود را روی ریل قطار قرار دهد تا صدای آمدن قطار را بشنود و سعی کند عمویش، مهندس مایکل مارتین را پیدا کند تا قطار را هدایت کند.

تاریخ پول سازی والت دیزنی

در 16 نوامبر 1923، پخش کننده ای نیویورکی به نام ام جی وینکلر، با والت دیزنی قراردادی بست و حق پخش «داستان های آلیس» را از والت دیزنی خرید. این تاریخ، تاریخ رسمی شروع به کار کمپانی والت دیزنی است. کمپانی دیزنی «داستان های آلیس» را تا سال 1927 برای وینکلر تولید کرد. پس از چهار سال، کمپانی تصمیم گرفت شخصیتی تمام کارتونی بسازد. در داستان های آلیس شخصیت اصلی واقعی بود و شخصیت های کارتونی با دست هنرمندان، روی نگاتیوهای فیلم کشیده می شدند.

پس شخصیت «اسولد دی لاکی ربیت» یا «اسوالد، خرگوش خوش شانس» زاده شد. در طول یک سال، والت دیزنی، 26 فیلم از این شخصیت ساخت و موفقیت خوبی نصیب کمپانی و همچنین وینکلر کرد. در سال دوم والت دیزنی برای پخش برنامه، درخواست مبلغ بیشتری کرد، درخواستی که برای وینکلر سخت آمد. والت چاره ای نداشت تا شخصیت جدیدی خلق کند. او و انیماتور ارشدش، اب ایورکز، فکرشان را روی هم ریختند و موشی به نام «مورتیمر» را طراحی کردند، اما همسرش اصرار داشت که نام او را «میکی» بگذارند. اینجا بود که ستازه زاده شد. «اب» دو انیمیشن بیشتر از این شخصیت نساخته بود و هنوز روی پرده نرفته بود که والت به او گفت که کمپانی باید صدا را به کارتون اضافه کند. این در حالی بود که صدا هنوز وارد بسیاری از فیلم ها نشده بود. بنابراین، سومین کارتون «میکی ماوس» با صدا وارد بازار شد. این کارتون در 18 نوامبر 1928 در تئاتر نیویورک روی صحنه رفت. میکی ماوس خیلی زود در سراسر دنیا مشهور شد.

کمپانی به موفقیت میکی ماوس دل خوش نکرد و مجموعه دیگری به نام «سمفونی های احمقانه» را به بازار داد. این سری کارتون ها، هرکدام داستان های جدایی داشتند و به جای آنکه موضوع داستان بر مبنای شخصیتی خاص مانند میکی ماوس و حرکات بانمک او باشد، بیشتر بر حول فضا، حرکت و موسیقی بود. قسمت «گل ها و درخت ها» از این سری فیلم ها، برنده جایزه بهترین کارتون در سال 1932 شد. این کارتون، اولین کارتون رنگی دنیا بود. از این تاریخ، تا یک دهه بعد، کمپانی دیزنی هر سال یک اسکار در یک بخش می برد. کارتون هایی مانند «سه بچه خوک کوچولو» و «چه کسی از گرگ بد گنده می ترسد» آن قدر موفق شد که بعضی ها حتی این دو کارتون را یاری رسانی، برای پایان رکود بزرگ تاریخی آمریکا می دانند.

همزمان با درخشش کارتون های والت دیزنی، این کمپانی تجارت های همسو را نیز آغاز کرد. در سال 1930، شخصی به کمپانی پیشنهاد داد که در ازای 300 دلار اجازه چاپ عکس برگردان های میکی ماوس را به او بدهد. کمپانی آن قدر به پول نیاز داشت که این معامله را انجام داد. موفقیت برچسب ها آن قدر زیاد شد که خود کمپانی بعدها افسوس خورد که چرا خود این کار را نکرده است. پس از این به بعد، سیل عروسک ها، بشقاب، خمیردندان و کتاب های شخصیت والت دیزنی وارد بازار شد. یک شب در 1934، کمپانی، انیماتورهای خود را جمع کرد و به آنها گفت که می خواهد انیمیشنی برای آینده بسازد تا پیش از آن منتقدان باور داشتند که انیمیشنی که بیش از 8 دقیقه باشد، برای موفقیت اش امیدی نمی توان داشت. اما دیزنی تصمیم گرفته بود که کارتونی بلند بسازد و انیماتورها دست به کار شدند. انیمیشن «سفیدبرفی و هفت کوتوله» سه سال زمان برد و منابع عظیم مالی شرکت را به اتمام رساند تا اینکه در کریسمس 1937 روی پرده رفت. موفقیت کارتون، بی نظیر بود.

با شروع جنگ جهانی دوم، کمپانی، بازارهای اروپایی و خارجی خود را از دست داد. فیلم های پینوکیو و فانتزیا نتوانستند، هزینه های خود را از فروش تامین کنند. هر دو کارتون هنوز هم شاهکارهای تاریخ انیمیشن و سینما محسوب می شوند. کمپانی سپس دامبو را تولید کرد و هزینه ها را کاهش داد و کارتون، سودده از کار درآمد. اما بازار آشفته بود و چاره ای نبود که کمپانی وارد معامله با دولت شود و برای دولت، فیلم و کارتون تولید کند تا بتواند خود را سرپا نگه دارد. پس از جنگ شرایط بنگاه های اقتصادی سخت شده بود.

چند سال طول کشید تا والت دیزنی بتواند به روال پیش از جنگ برگردد. فیلم های کوتاهی مانند «آهنگ مرا بزن» و «زمان ملودی» تلاش هایی در این راستا به شمار می آمد و بسته هایی بود حاوی چند کارتون در این سال ها دیزنی هم چنین به سوی تولید فیلم های غیرکارتونی رفت، فیلم هایی مانند «آواز جنوب» و «عزیزترین برای قلب ام» از این دسته است. 1950 سالی با دستاوردهای عظیم برای کمپانی بود. فیلم سینمایی غیرکارتونی «جزیره گنج» و انیمیشن کلاسیک کارتونی «سیندرلا» و اولین سریال تلویزیونی دیزنی نشان می داد که دوران رکود و رخوت جنگ به پایان رسیده است. برخلاف دیگر کمپانی های معروف آمریکا، دیزنی موفقیت را در تلویزیون، این اختراع جدید می دید و در سال 1954 جنگ دیزنی در تلویزیون آمریکا گل کرد. شخصیت محبوب این برنامه، دیوید کراکت نام داشت، این شخصیت برای 29 سال و روی سه شبکه اصلی سراسری آمریکا پخش می شد و رکورد طولانی ترین سریال جهان را به خود اختصاص داد.

با موفقیت دیزنی در بازار سینما و تلویزیون، شرکت قله دیگری را برای فتح انتخاب کرد. پارکی رویایی که به ظاهر، شخصیت های دیزنی آن را می گردانند و جایی بود که کودکان می توانستند رویاهای خود را در واقعیت ببینند و خود وارد فیلم های کارتونی شوند. بسیاری این کار دیزنی را حاصل از نوکیسه گی می دانستند. اتهامی که دیزنی را بسیار عصبانی کرد. پارک در 17 جولای 1955 در کالیفرنیا توسط رونالد ریگان، رییس جمهور آینده آمریکا و فرماندار کالیفرنیا در آن روزگار، گشایش یافت. دیزنی خود می گفت: «تا وقتی خیالی و آرزویی وجود دارد که در جهان به واقعیت نپیوسته است، پارک دیزنی هیچ وقت تکمیل نخواهد شد.»

این پارک تا به حال دویست میلیون نفر را پذیرایی کرده است. دهه شصت دهه فیلم هایی بازهم کلاسیک تر بود. فیلم هایی مانند «زیبای خفته»، «بیست هزار فرسنگ زیر دریا» و «سگ خال دار» از این دسته است. اما دهه 60 همراه با یک تراژدی برای کمپانی دیزنی بود. در 15 دسامبر 1966 والت دیزنی به  علت سرطان شش از دنیا رفت. با از دنیا رفتن والت، برادرش ری رهبری کمپانی را در دست گرفت. کارتون «کتاب جنگل» و «گربه های اشرافی» در 1970 نشان داد که دیزنی هنوز رهبری دنیای انیمیشن را برعهده دارد.

پیش از مرگ والت دیزنی در فلوریدا زمینی خریده بود تا پروژه بعدی شرکت را اجرا کند. این زمین 28 هزار هکتاری قرار بود دنیای دیزنی نام بگیرد. پارک دیزنی در مقابل این جهان، به مورچه ای روی زمین فوتبال شبیه بود و پارک، هتل های چندستاره مختلف، زمین های گلف، دهکده های تجاری و توریستی داشت که هرکدام را مونوریل به یکدیگر متصل می کرد. اندکی بعد مجله نیوزویک دنیای دیزنی را «اولین مقصد توریستی» جهان اعلام کرد.

آثار

    ۲۱ فیلم پویانمایی بلند
    ۴۹۳ فیلم کارتونی کوتاه
    ۴۷ فیلم پویانمایی آمیخته با تصاویر سینمایی
    ۴۷ فیلم بر پایه واقعیت
    ۳۳۰ ساعت برنامه تلویزیونی باشگاه میکی‌ماوس

افتخارات

سال ۱۹۳۹ جایزه افتخاری اسکار
در سال ۱۹۵۴ چهار جایزه اسکار
برنده ۲۲ جایزه اسکار
جایزه بنیاد آزادی
مدال آزادی از دست جانسون رئیس جمهور آمریکا
برنده جایزه دستاورد ویژه گلدن گلوب - ۱۹۴۷
برنده بهترین فیلمبرداری - رنگی در گلدن گلوب برای فیلم ماجراهای ایکابد و آقای وزغ