دکتر هوشنگ سیحون، ملقب به پدر معماری ایران، معمار، طراح، نقاش و مجسمه ساز نام آور ایرانی است. موفقیت وی در طراحی آثار برگزیده به گونه‌ای بوده که او را مرد بناهای ماندگار نامیده‌اند. هوشنگ سیحون در طول حرفه خود در ایران، بناهای مشهوری را طراحی نمود. آثار این معمار بزرگ به عنوان نمونه‌هایی بارز، از تلفیق معماری مدرن و سنتی شناخته می‌شوند. توجه به شخصیتی که بنا برای او طراحی می‌گردید، ویژگی مشترک تمام آثار ساخته شده توسط هوشنگ سیحون است. در این مطلب به بررسی “ زندگی نامه هوشنگ سیحون ” ، این شخصیت برجسته تاریخ ایران، بپردازیم و تعدادی از آثار بزرگ او را به شما معرفی نمائیم. در ادامه با ما همراه باشید.
خانواده و سال‌های جوانی
هوشنگ سیحون در 31 مرداد 1299 خورشیدی در تهران متولد شد. وی در خانواده‌ای اهل موسیقی به دنیا آمد. پدر بزرگ او میرزا عبدالله فراهانی بنیانگذار موسیقی سنتی و معروف به پدر موسیقی سنتی ایران است. مادر هوشنگ سیحون، مولود خانم، از نوازندگان تار و سه تار و مرحوم احمد عبادی استاد بزرگ سه تار نیز دایی وی می‌باشد.
هوشنگ سیحون ابتدا تحصیلات خود را در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به پایان رسانید و سپس به دعوت آندره گدار، که در آن زمان رئیس اداره باستان شناسی ایران بود، برای ادامه تحصیل به پاریس نقل مکان کرد. او در دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس بوزار، نزدیک به سال توسط اوتلو زوارونی تعلیم دید و در سال 1949 میلادی دکترای هنر خود را دریافت نمود.
سیحون در سن 25 سالگی به ایران بازگشت و تا پیش از انقلاب اسلامی دانشیاری دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران را عهده‌دار بود و در میان سال‌های 1341 تا 1347 خورشیدی، به ریاست دوره‌ای دانشگاه منتسب گردید. وی در این مدت به تاسیس سه رشته شهرسازی، موسیقی و هنرهای نمایشی در دانشگاه اقدام نمود.
هوشنگ سیحون در طول زندگی حرفه‌ای خود به عضویت شورای ملی باستان شناسی، شورای مرکزی دانشگاه‌های ایران، شورای عالی شهرسازی و کمیته بین المللی ایکوموس درآمد.
آثار هوشنگ سیحون و بازسازی بناهای تاریخی توسط او
هوشنگ سیحون در سن 23 سالگی، نخستین اثر معماری خود را که بنای یادبودی بر آرامگاه بوعلی سینا، دانشمند پرآوازه ایرانی، بود طراحی نمود. او به مدت 15 سال مسئولیت بازسازی بناهای بزرگ تاریخی را به عهده گرفت. وی در این مدت به بازسازی آرامگاه‌های بسیاری همچون کمال‌الملک، خیام، نادرشاه افشار و بسیاری موارد دیگر اقدام کرد. اصل اساسی در این طراحی‌ها، تناسب اثر با شخصیت مالک آرامگاه بوده است. در ادامه مطلب زندگی نامه هوشنگ سیحون به معرفی تعدادی از این آثار مشهور می‌پردازیم. با ماه همراه باشید.
آرامگاه ابوعلی سینا
طی برگزاری مسابقه‌ای معماری در سال 1324 شمسی، برای طراحی آرامگاه ابن سینا، طبق نظر آندره گدار و محسن فروغی طراحی هوشنگ سیحون به عنوان طرح برگزیده مسابقه انتخاب گردید. این طرح در سال 1326 به عنوان طرح نهایی در نظر گرفته شد، اما از آنجائیکه هوشنگ سیحون در آن دوره در حال تحصیل در پاریس بود، نقشه این بنا در سال 1327 خورشیدی، که در واقع پایان نامه سیحون در دانشگاه پاریس بود، به انجمن آثار ملی واگذار گردید.
آرامگاه فردوسی
طرح ابتدایی آرامگاه فردوسی توسط استاد کریم طاهرزاده بهزاد ارائه گردید و در سال 1313 شمسی به اجرا درآمد. این اثر به علت عدم آشنایی سازندگان، به فنون آزمایش خاک و بی اطلاعی از وضعیت آب‌های زیرزمینی ناحیه و همچنین عدم محاسبات دقیق از همان ابتدا شروع به نشست کرد. سیحون در سال 1343 خورشیدی با حفظ طرح اولیه و افزودن الحاقات جدید، به بازسازی این بنا اقدام کرد.
آرامگاه خیام
در ماه مرداد 1335 شمسی، انجمن آثار ملی اعلام داشت که بنای آرامگاه عمر خیام، تناسبی با شخصیت هنری و علمی وی ندارد. بنابراین طی نامه‌ای از هوشنگ سیحون درخواست نمود تا طرحی جدید برای آن در نظر بگیرد. هوشنگ سیحون با همراهی حسین جودت پس از بررسی محل آرامگاه، پیشنهاد تغییر مکان آن را دادند. طرح پیشنهادی سیحون در سال 1337 خورشیدی به دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران فرستاده شد و توسط محسن فروغی، زئیس وقت دانشکده هنرهای زیبا، تایید گردید.
آرامگاه کمال‌الملک
آرامگاه کمال‌الملک در شهر نیشابور واقع شده است. این بنا در 12 فروردین 1342 خورشیدی رونمایی شد. تزئیناتی که در طراحی این آرامگاه به کار رفته از کاشی معرق است. این کاشی که در معماری کاشانی بسیار پرکاربرد است، زادگاه کمال‌الملک را یادآور می‌‌شود.
کارنامه حرفه‌ای هوشنگ سیحون بسیار درخشان است. طراحی ساختمان موزه توس، در سال 1347، ساختمان مرکزی بانک سپه واقع در میدان توپخانه تهران، ساختمان سازمان نقشه برداری، کارخانه آرد مرشدی، کارخانه کانادا درای(زمزم کنونی) در اهواز و تهران، کارخانه نخ ریسی کوروس اخوان، کارخانه یخ سازی کورس اخوان و نزدیک به 150 پروژه مسکونی خصوصی تعدادی از آثار این معمار بزرگ هستند.
سبک معماری هوشنگ سیحون
هوشنگ سیحون همواره منطق را اصل اساسی طراحی‌های خود قرار داده است. او معتقد بود هرگز هیچ چیز بی‌منطقی، نباید در معماری وارد گردد و هر خط و نقطه‌ای باید با دلیلی منطقی استفاده شود. توجه به تناسب در اجزا و همچنین سادگی در طراحی، در آثار سیحون به وضوح دیده می‌شوند. کاربری نیز اصل مهمی در طراحی‌های او بوده است چرا که از طرح‌های بی‌معنی بیزار بود و همواره اعتقاد داشت که حقیقت باید به صورتی تمام و کمال خود را در معماری نشان دهد.
دیگر فعالیت‌های هوشنگ سیحون
هوشنگ سیحون علاوه بر معماری، در زمینه نقاشی نیز آثار موفقی را به ثبت رسانده است. وی به نقاشی مناظر و روستاهای ایران می‌پرداخت و به برپایی نمایشگاه‌های متعددی اقدام نمود. در سال 1972، برخی آثار سیحون در نمایشگاهی در موسسه فناوری ماساچوست آمریکا، در کنار آثار هنرمندان برجسته‌ای چون پیکاسو و سالوادور دالی به نمایش درآمدند. وی در این نمایشگاه تابلویی از کلاف‌های خطی را به نمایش گذاشت که در آن از خطوط موازی و پر پیچ و تابی استفاده شده بود که یکدیگر را قطع نمی‌کردند.
هم اکنون برخی از آثار هوشنگ سیحون در موسسه فناوری ماساچوست، دانشگاه واشنگتن، هاروارد و برکلی نگهداری می‌شوند.
