سیمین دانشور، مترجم و نویسنده مشهور ایرانی است، او در 8 اردیبهشت سال 1300 در شهر شیراز دیده به جهان گشود. از پرفروش ترین آثار او می‌توان به رمان سووشون اشاره کرد که به 15 زبان مختلف ترجمه شده است، سیمین دانشور به داشتن نثری ساده و روان شناخته می‌شود. این مترجم شناخته شده به زبان انگلیسی تسلط فراوانی داشته است.
از کودکی تا تحصیلات در ایران
سیمین دانشور در خانواده‌ای که به طبقه ممتاز اجتماعی تعلق داشت به دنیا آمد. مادرش قمر السلطنه حکمت، نقاشی زبردست و مدیر یک هنرستان و پدرش محمدعلی دانشور، پزشکی حاذق و مشهور بود. سیمین دوره دبستان خود را در مدسه ممتاز مهرآیین گذراند، او از همان کودکی به ادبیات و داستان علاقه زیادی داشت و خیلی زود با آثار کلاسیک فارسی و اشعار حافظ و سعدی آشنا شد. سیمین علاقه زیادی به سفرنامه ناصرخسرو و تاریخ بیهقی داشت. از سوی دیگر پدر سیمین با صاحبان دو کتاب‌فروشی معتبر شیراز دوستی دیرینه داشت و آن‌ها کتاب‌های تازه چاپ‌شده‌شان را به محمدعلی دانشور هدیه می‌دادند.
اولین مقاله سیمین، «زمستان بی‌شباهت به زندگی ما نیست» نام دارد که در 16 سالگی او نوشته شده است. در سال 1318 سیمین دانشور در رشته زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه تهران مشغول به تحصیل شد.
سیمین در دانشگاه تهران شاگرد استادانی نظیر ملک الشعرای بهار، علی اصغر حکمت، نصرالله فلسفی، احمد بهمنیار و لطفعلی صورتگر بود. او در سال 1328 با مدرک دکترای ادبیات فارسی از دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد. رساله او علم الجمال و جلال در ادبیات فارسی تا قرن هفتم نام داشت، استاد راهنمای اولیه او فاطمه سیاح بود اما به علت فوت نابهنگام او، بدیع الزمان فروزانفر جایگزینش شد. سیمین در این دوران، کتاب سرباز شکلاتی، اثر جرج برنارد شاو را ترجمه کرد.
پدر سیمین در سال 1320 فوت کرد و به همین دلیل مادرش از شیراز به تهران آمد، با وجود وضع مالی مساعد خانواده، سیمین تصمیم گرفت که کار کند. او در همان سال به عنوان معاون اداره تبلیغات خارجی در رادیو تهران استخدام شد، احمد شاملو و علی اکبر کسمایی از همکاران رادیویی او بودند. سیمین احساس کرد که این کار با روحیاتش سازگار نیست و دو سال بعد از رادیو استعفا داد و با اسم مستعار شیرازی بی نام به نوشتن مقاله و ترجمه برای نشریات مختلف مشغول گردید. مرتضی کیوان از او خواست تا یادداشت‌ها و داستان‌های پراکنده‌اش را جمع‌آوری کند. در سال 1327 او اولین کتاب خود را شامل 16 داستان کوتاه بود به نام آتش خاموش منتشر کرد. آتش خاموش نخستین مجموعه داستانی‌ای بود که به قلم یک نویسنده زن ایرانی منتشر می‌شد.
ازدواج سیمین دانشور با جلال آل احمد
زهرا طهماسبی نمینی در کتاب جزیره نشین سرگردان نقل کرده است که در سال 1327، هنگامی‌که سیمین در اتوبوسی از تهران راهی شیراز با جلال آل احمد روبرو شد. آشنایی اولیه و گفت‌وگوی آن‌ها به ملاقات‌های بیشتری انجامید و نهایتا آن‌ها در سال 1328 با یک‌دیگر ازدواج کردند. جلال آل احمد نویسنده و اندیشمندی شناخته شده بود و به خانواده‌ای مذهبی تعلق داشت اما خانواده سیمین مرفه‌تر و مدرن‌تر از خانواده جلال بودند. پدر جلال به این وصلت رضایت نداشت و روز عقد نیز در مراسمشان شرکت نکرد. یکی از مهمانان این ازدواج صادق هدایت بود. او با جلال و سیمین رابطه دوستانه‌ای داشت
دانشور به آمریکا می‌رود
سیمین دانشور در شهریور سال 1331 بورس تحصیلی دانشگاه استنفورد آمریکا را از طریق موسسه فولبرایت دریافت می‌کند و به ایالات متحده برای تحصیل در رشته زیبایی‌شناسی می‌رود. او در دانشگاه استنفورد نزد والاس استگنز، داستان‌نویسی را می‌آموزد و به گفته خودش در نوشتن داستان تحت تاثیر سبک نوشتای والاس قرار گرفته است.در این سفر سه ساله جلال همسرش را همراهی نمی‌کند. نامه‌های رد و بدل شده در یان این دو بعدها در کتابی به نام نامه‌های سیمین دانشور و جلال آل احمد به وسیله انتشارات نیلوفر چاپ می‌شود. سیمین در هنگام تحصیلش در دانشگاه استنفورد علاوه بر نوشتن دو داستان کوتاه به زبان انگلیسی، کتاب‌هایی نظیر باغ آلبالو، رمان بئاتریس اثر آرتور شنیتسلر، دشمنان چخوف و رمز موفق زیستن نوشته دیل کارنگی را به فارسی ترجمه می‌کند. او سه سال پس از تحصیل در دانشگاه استنفورد به ایران بازمی‌گردد.
بازگشت به ایران و ادامه فعالیت حرفه‌ای
سیمین پس از بازگشت به ایران به کار تدریس در دانشگاه تهران مشغول می‌شود اما به دلیل فشارهای ساواک به عنوان هیات علمی استخدام نمی‌شود.. علاوه بر این او در مدارس گوناگونی نیز به عنوان معلم به دانش‌آموزان درس می‌دهد. سیمین به مدت 20 سال در دانشگاه به تدریس ادامه می‌دهد. از دیگر فعالیت‌های سیمین دانشور پذیرش مدیریت نشریه نقش و نگار را می‌پذیرد. و در این مدت کمدی الهی سارویان، همراه آفتاب و داغ ننگ ناتانیل را به فارسی ترجمه می‌کند. در سال 1340 دومین مجموعه داستان سیمین که شهری چون بهشت نام دارد، منتشر می‌شود. این مجموعه شامل ده داستان کوتاه است.
عمده فعالیت‌های سیمین دانشور از از سال 1340 تا سال 1347 به شرکت در همایش‌ها و تدریس در دانشگاه خلاصه می‌شود.
در سال 1347 کانون نویسندگان ایران به طور رسمی فعالیتش را آغاز می‌کند. این کانون از نویسندگانی دگراندیش تشکیل شده است. در هیات موسس آن نام‌های هوشنگ گلشیری، رضا براهنی، جلال آل احمد و سیمین دانشور به چشم می‌خورند. پبسیاری از این نویسندگان از سانسور و سرکوب و فشارهای ساواک رنج می‌برند و با تاسیس این نهاد صنفی به دنبال آن هستند تا بتوانند در برابر این فشارها بایستند.
انتشار مشهورترین و پرفروش ترین اثر سیمین دانشور
در سال 1348 رمان سووشون که در زمره پرفروش ترین آثار ادبی فارسی معاصر است، موجب شگفتی و استقبال منتقدان شد. از این رمان تاکنون 500 هزار نسخه چاپ شده است و آن را به 217 زبان زنده دنیا ترجمه کرده‌اند. این رمان درون‌مایه‌ای سیاسی دارد و در آن به ستیز با قدرتمندان و صاحبان ثروت و سرنوشت مملوء از سختی دهقانان و کارگران اشاره می‌شود. منتقدان سووشون را مهم ترین اثر سیمین دانشور می‌دانند.
دو ماه پس از انتشار این کتاب مرگ جلال رخ می‌دهد و زندگی بیست ساله سیمین و جلال آل احمد با مرگ نا به هنگام او به پایان می‌رسد.
سیمین 13 سال پس از فوت همسرش در سال 1361 کتابی به نام غروب جلال را منتشر می‌کند. بخش اول کتاب شوهرم جلال نام دارد. او این بخش را در سال 1341 و در زمان حیات همسرش نوشته است و در آن به جنبه‌های مختلف زندگی جلال می‌پردازد. بخش دوم این کتاب روایت‌گر روز درگذشت جلال از زبان سیمین است.
سیمین دانشور و انقلاب اسلامی ایران
سیمین دانشور به واسطه عضویت در کانون نویسندگان ایران و همسرش با فعالیت سیاسی بیگانه نبود و از مخالفان نظام سلطنتی محسوب می‌شد. بسیاری از دوستان و نویسندگان هم‌دوره‌ای او باور دارند که سیمین افکار معتدل و آزادی‌خواهانه‌ای داشت و شخصیتی وابسته نداشت. مقاله سیمین دانشور درباره حجاب در 19 اسفند سال 1357 در روزنامه کیهان یکی از بحث‌انگیزترین کارهای او محسوب می‌شود. البته با گذر زمان نظر سیمین دانشور دستخوش تغییراتی اساسی می‌شود.
آثار سیمین دانشور
از سیمین دانشور بیش از 10 ترجمه ممتاز باقی مانده است که می‌توان در بین آن‌ها به چهل طوطی، ماه عسل آفتابی و کتاب دشمنان چخوف اشاره کرد.
سه گانه سیمین، رمانی مشتمل بر سه جلد است جلد اول و دوم آن به ترتیب جزیره سرگردانی و ساربان سرگردان نام دارند. شخصیت‌های اصلی این داستان‌ها مراد و سلیم هستند که اولی چپگرا است و دومی گرایش‌های مذهبی دارد. رمان ساربان سرگردان در فضای اوایل انقلاب اتفاق می‌افتد و با شروع جنگ ایران و عراق و اعزام مراد به جبهه به پایان می‌رسد. سومین رمان این مجموعه کوه سرگردان نام دارد که هنوز منتشر نشده است.
شهری چون بهشت، به کی سلام کنم و انتخاب از دیگر مجموعه‌های داستانی سیمین دانشور هستند.به کی سلام کنم از داستان‌هایی تشکیل شده است که بیشتر مضمون سیاسی دارند و به فضای دهه پنجاه و اختناق حاکم بر آن دوران می‌پردازند. از پرنده‌های مهاجر بپرس در سال 1376 منتشر شد. این داستان‌ها مضامینی مربوط به انقلاب و جنگ دارند.
فوت سیمین دانشور
سیمین دانشور در اواخر عمر خود از بیماری‌های مختلفی رنج می‌برد و نهایتا در 18 اسفند سال 1390 بر اثر کهولت سن و ابتلا به بیماری آنفولانزا در سن 90 سالگی دیده از جهان فرو بست. سیمین دانشور در قطعه هنرمندان بهشت زهرای تهران و در همسایگی عبدالحسین زرین کوب و فریدون مشیری به خاک سپرده شده است.
