پروفسور محمود حسابی یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین شخصیت‌های تاریخ جهان است. محمود حسابی که با القابی مثل «پدر علم فیزیک» شناخته می‌شود، از پرافتخارترین دانشمندان ایران و جهان به‌حساب می‌آید. انتخاب دکتر حسابی به‌عنوان یکی از معدود دانشجویان آلبرت اینشتین از میان ۱۵ هزار داوطلب، انتصاب به‌عنوان جانشین آلبرت اینشتین در دانشگاه پرینستون در کنار کسب لقب «مرد علمی سال»، وی را به یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های کشورمان تبدیل کرده‌اند.
دکتر حسابی کیست؟
دکتر محمود حسابی، دانشمند بزرگ ایرانی را به جرات می‌توان یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های تاریخ ایران و حتی جهان دانست. محمود حسابی سال ۱۲۸۱ شمسی در تهران متولد شد و در دوازدهمین روز از شهریور ماه سال ۱۳۷۱، در جریان درمان بیماری قلبی در بیمارستان دانشگاه ژنو بدرود حیات گفت. فعالیت‌های انسان‌دوستانه و عام‌المنفعه پروفسور حسابی در کنار رشد و تاثیرگذاری علمی او، زمانی که علم فیزیک در طلایی‌ترین دوران تاریخ خود قرار داشت؛ نه‌تنها لقب «پدر علم فیزیک» را برای او به ارمغان آورد، بلکه او را در دسته مهم‌ترین شخصیت‌های علمی دنیا قرار داد.
پایه‌گذاری اولین مدارس عشایری كشور، پایه گذاری دارالمعلمین عالی، تاسیس دانش‌سرای عالی، ساخت اولین رادیو در كشور، راه‌اندازی اولین آنتن فرستنده در كشور و چندین مورد دیگر از جمله مهم‌ترین دستاوردهای دکتر حسابی هستند که وی را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین اشخاص ایرانی تبدیل کرد.
زندگی‌نامه دکتر حسابی
دکتر محمود حسابی، در سال ۱۹۰۳ میلادی (۱۲۸۱ شمسی) از والدین تفرشی خود در شهر تهران متولد شد. محمود و خانواده‌اش در حالی که او تنها چهار سال سن داشت، به سوریه مهاجرت کردند و در زمانی که وی وارد هفت سالگی شد، آن‌ها به بیروت رفتند. در حالی که محمود و خانواده‌اش مشغول دست‌وپنجه نرم کردن با فشار اقتصادی و سختی‌های ناشی از فقر بودند، محمود به مدرسه کشیش‌های فرانسوی ساکن بیروت رفت و تحصیلات ابتدایی خود را در این مدرسه گذراند. محمود حسابی در آن سال‌ها، قرآن و دیوان حافظ را به‌صورت کامل حفظ کرده بود. باور خلال‌ناپذیر محمود حسابی به آموزه‌های قرآن مثال‌زدنی بود.
در زمانی که محمود حسابی وارد دوران راهنمایی شده بود، جنگ اول جهانی در گرفت. او تحصیلات راهنمایی خود را در زمانی که جنگ جهانی اول شروع شده بود، آغاز کرد و از آنجایی که تحصیلات راهنمایی او با شروع جنگ مصادف شده بود، به‌اجبار محتویات دو سال از تحصیلات راهنمایی را در خانه ادامه داد. در پایان این تحصیلات خانگی و اجباری، محمود حسابی به دانشگاهی آمریکایی رفت و لیسانس ادبیات را در حالی که تنها ۱۷ سال سن داشت، از دانشگاه آمریکایی‌های ساکن بیروت گرفت و پس از آن در سن ۱۹ سالگی، مدرک لیسانس زیست‌شناسی را هم به‌دست آورد. بعد از زیست‌شناسی و ادبیات، دکتر حسابی در رشته مهندسی هم توانست یک مدرک تحصیلی مهم را به‌دست بیاورد، به‌عنوان «مهندس عمران» کار کند و پول دربیاورد. وی در ادامه رشته‌های ستاره‌شناسی، پزشکی و ریاضیات را دنبال کرد. سپس به «مدرسه عالی برق» کشور فرانسه رفت.
پروفسور حسابی به‌دلیل شور و اشتیاق فراوانی که به‌علم‌اندوزی و تحصیلات خود می‌ورزید، در سن ۲۵ سالگی توانست مدرک دکتری (PhD) رشته فیزیک را با نمره‌ای عالی از دانشگاه سوربون فرانسه بگیرد. پروفسور حسابی در دوران تحصیل در رشته فیزیک از میان ۱۵ هزار دانشجوی مشتاق به‌تحصیل در کلاس «آلبرت اینیشتن»، یکی از پنج دانشجوی برگزیده بود که مجوز حضور در کلاس این دانشمند بزرگ را به‌دست آورد.
همچنین، پروفسور حسابی یک سال قبل از اینکه تئوری «ذرات افزاینده بی‌نهایت/بی‌نهایت بودن ذرات» را ارائه کند، آلبرت اینیشتن را در دانشگاه پرینستون ملاقات کرد. وی با کمک اینشتین و با تکیه بر تحقیقاتی که انجام داده بود، تئوری بی‌نهایت بودن ذرات را در دانشگاه شیکاگو ارائه کرد و آن را برای بزرگان علم فیزیک آن دوران، افرادی مثل اروین شرودینگر و ماکس بورن شرح داد. این دستاورد علمی دکتر حسابی، برترین جایزه علمی کشور فرانسه را برایش به‌ارمغان آورد.
آلبرت اینشتین در زمان بازگشت به‌دانشگاه پرینستون، پروفسور حسابی را به‌عنوان جانشین خود انتخاب کرد. پروفسور حسابی تنها دانشجوی ایرانی آلبرت اینشتین محسوب می‌شود. در کنار علم فیزیک، دکتر حسابی به زبان‌های فارسی، آلمانی، فرانسوی، انگلیسی و عربی تسلط و به‌فراگیری زبان‌های جدید علاقه داشت و در تحقیقات خود از مهارتش در زبان‌های یونانی، پهلوی، اوستایی، ترکی و ایتالیایی استفاده می‌کرد. پرفسور حسابی در سال ۱۹۸۹ میلادی به‌عنوان «مرد سال جهان» برگزیده شد. در تاریخ سه سپتامبر سال ۱۹۸۹ (۱۲ شهریور ۱۳۷۱) و در ساعت ۷:۳۰ دقیقه صبح، پروفسور حسابی در حالی که استاد دانشگاه تهران بود، در بیمارستان دانشگاه شهر ژنو به‌دلیل بیماری دار فانی را وداع گفت. وی در آرامگاه خانوادگی‌اش واقع در شهر تفرش آرام گرفت.
دکتر حسابی و آلبرت اینشتین
سال‌های تحصیل دکتر حسابی به‌عنوان دانشجوی رشته فیزیک مصادف بود با دوران طلایی فیزیک نوین. دورانی که طی آن افرادی مثل آلبرت اینشتین، نیلز بور، اروین شرودینگر، ورنر هایزنبرگ و هزاران نام بزرگ دیگر، در کنار هم مشغول گستراندن مرزهای دانش بودند. جای تردیدی نیست که تحصیل زیر نظر چنین اشخاص برجسته‌ای، امثال هایزنبرگ، اینشتین، شرودینگر و بیشتر، تا چه‌اندازه مورد درخواست و آرزوی دانشجویان آن زمان بوده است.
در آن زمان که حدود ۱۵ هزار دانشجو طالب تحصیل زیر نظر آلبرت اینشتین بودند، این پروفسور حسابی بود که همراه با پنج دانشجوی دیگر، توانست در این رقابت عظیم پیروز شود.
موزه دکتر حسابی
مدتی بعد از مرگ دکتر حسابی در سال ۱۳۷۱، خانه او به‌موزه‌ای تبدیل شد که در آن وسایل شخصی اعم از مدارک علمی و تحصیلی، تقدیرنامه‌ها و عکس‌های قدیمی در کنار اسناد علمی که به‌تئوری بی‌نهایت بودن ذرات ختم شد، در دسترس علاقه‌مندان قرار دارند.
