زیگموند فروید یا زیگموند شلومو فروید یکی از برجستهترین روانشناسان جهان است. بیشتر مردم فروید را با عنوان
پدر روانکاوی میشناسند. فروید کسی است که همیشه نام و اندیشهاش چه میان مخالفان و چه پیروانش پاینده و ماندگار است. او خدمات بسیار ارزشمندی در راه درمان اختلالات روانی و گسترش دانش روانشناسی انجام داده است.
کودکی زیگموند فروید
زیگموند فروید ۶ می ۱۸۵۶ در پریبورگ، جمهوی چک به دنیا آمد. خانوادهی او یهودی و دارای ۸ فرزند بود. پدرش یاکوب فروید بازرگان پشم بود و از ازدواج نخستش دو پسر به نام امانوئل و فیلیپ داشت. مادرش آمالیا ناتانسون، همسر سوم یاکوب فروید، زنی مهربان و فداکار بود. با اینکه یاکوب فروید، یهودی متعصب نبود ولی او به خاطر مطالعاتش در تورات شناخته شده بود. خانوادهی یاکوب با مشکلات اقتصادی روبهرو بود و هنگامی که زیگموند فروید به دنیا آمد در یک اتاق اجارهای که از یک قفلساز در شهر اشلاساگالاسا کرایه کرده بودند زندگی میکردند. در سال ۱۸۵۹ خانوادهی فروید از فرایبرگ رفتند. برادران ناتنی او به شهر منچستر در انگلستان مهاجرت کردند. این مهاجرت میان فروید و پسر امانوئل که همبازی کودکیش بود دوری و جدایی انداخت.
تحصیلات زیگموند فرویددر سال ۱۸۶۵ فروید ۹ ساله به یک دبیرستان ممتاز رفت او در میان همسالانش دانشآموزی ممتاز و باهوش بود. فروید عاشق ادبیات بود و به زبانهای گوناگون مانند عبری و آلمانی به خوبی سخن میگفت. او در مدرسه توانست زبانهای لاتین، انگلیسی، فرانسه و یونانی را نیز بیاموزد و بعدها به زبانهای اسپانیایی و ایتالیایی نیز چیره شد. در زمان تحصیلش به خاطر مذهب و نژادش توسط همکلاسیهایش مسخره و تحقیر میشد. این رفتار همسالانش بیشتر از روی نژادپرستی و عدم توانایی در رقابت درسی با او بود.
در سال ۱۸۷۳ زیگموند فروید تحصیلات دبیرستان را به پایان رساند. در آغاز دوست داشت که در رشتهی حقوق درس بخواند. در سن ۱۷ سالگی به دانشگاه وین راه یافت ولی به جای رشتهی حقوق به دانشکدهی پزشکی پیوست. در سال ۱۸۸۱ هنگامی که تنها ۲۵ سال سن داشت توانست با درجهی دکترا از دانشگاه وین فارغ التحصیل شود.
کار و زندگی زیگموند فرویددر سال ۱۸۸۲ به عنوان پزشک متخصص در بیمارستان عمومی وین مشغول به کار شد. و در سال ۱۸۸۶ از کار در بیمارستان عمومی وین استعفا داد و در رشتهی اختلالات عصبی تخصص گرفت. در همان سال با مارتا برنیز که نوهی یک خاخام ارشد بود در هامبورگ ازدواج کرد. نتیجهی این ازدواج ۶ فرزند به نامهای ماتیلد، ژان مارتین، اولیور، ارنست، سوفی و آنا بود. آنا فروید راه پدر را دنبال کرد و یکی از برجستهترین روانکاوان عصر خود شد.
پیش از آنٰکه زیان و عوارض کوکائین شناخته شود این مادهی مخدر به عنوان یکی از مادههای شادیآور و سرخوش کننده مصرف میشد. فروید بر این باور بود که کوکائین میتواند برای جلوگیری و کاهش افسردگی استفاده شود و در آغاز هوادار مصرف کوکائین بود حتی با یکی از پزشکان دربارهی این ماده کشمکش و مشاجره داشت و او را نادان میپنداشت. پس از اینکه زیان و عوارض کوکائین کشف شد اعتبار پزشکی او تا اندازهای خدشهدار شد.
ریگموند فروید از سن ۲۴ سالگی سیگار کشیدن را آغاز کرد او در آغاز سیگارهای معمولی میکشید و با گذر زمان به کشیدن سیگار برگ روی آورد. او بر این باور بود که سیگار کشیدن توانایی انسان برای انجام کار را افزایش میدهد و خودکنترلی را در انسان بهبود میبخشد. با اینکه ویلهلم فلیس دربارهی زیانهای سیگار به او هشدار میداد او یک فرد سیگاری باقی ماند و به سرطان دچار شد و از این بیماری رنج فراوان میبرد. فروید در سال ۱۸۹۷ به فلیس پیشنهاد کرد که اعتیاد، به ویژه اعتیاد به دخانیات جایگزینی برای خودارضایی است که یکی از عادتهای بسیار خوب است!
با روی کار آمدن هیتلر دشمنی با یهودیان آغاز شد کتابهای فروید نیز ممنوع و سوزانده شدند فروید دربارهی این رفتار ارتش نازی گفت: چه اندازه پیشرفت کردهایم! اگر در قرون وسطی زندگی میکردیم خودم را میسوزاندند ولی امروز به سوزاندن کتابها و نوشتههایم بسنده کردهاند. در سال ۱۹۳۴ برخی از یهودیان سرشناس از آلمان مهاجرت کردند ولی فروید پافشاری میکرد که در وین بماند. اما به پیشنهاد دوستانش به بریتانیا سفر کرد و استقبال گرمی از او انجام و در بریتانیا ساکن شد.
زیگموند فروید و مکتب روانکاویفروید دانشآموختهی پزشکی بود ولی به عنوان یک روانشناس و روانکاو برجسته شناخته میشود. او مکتب روانکاوی کلاسیک را همانند پیامبری بزرگ رهبری کرد و دیدگاههایش تاثیر شگرفی در روانشناسی و نیز پیروان مکتب روانکاوی داشت. فروید در زمینههای گوناگون روانشناسی مانند: شخصیت، هشیاری و ناهشیاری، روانشناسی رشد، مسائل جنسی و … نظریههای مهم و گوناگونی را از خود به یادگار گذاشت. برخی از روانشناسان دیدگاههای فروید را مورد انتقاد قرار میدهند و بر این باورند که دیدگاههای او تنها بر پایهی مشاهداتش در برخورد با بیماران شکل گرفته است با این حال هیچ کس نمیتواند تاثیر نظریه و دیدگاههای زیگموند فروید را بر روی روانشناسی و روانکاوی انکار کند.
او سالها به درمان اختلالات روانی و رواندرمانی مراجعان به شیوههای روانکاوی که خود بنیانگذارش بود پرداخت. هنگامی که از مردم دربارهی اتاق کار فروید بپرسید ناخواسته میگویند او کاناپهای راحت را برای مراجعانش در اتاق گذاشته بود که مراجعان روی آن مینشستند یا دراز میکشیدند و با فروید گفتوگو میکردند.
مرگ زیگموند فرویدزیگموند فروید به سیگار برگ علاقهی بسیاری داشت او روزانه نزدیک به ۲۰ سیگار برگ میکشید. همانگونه که گفته شد هشدارهایی که پیرامون زیانهای سیگار به او داده میشد را نشنیده میگرفت. کشیدن بیش از اندازهی سیگار برگ او را به سرطان دچار کرده بود. فروید در آغاز بیماری خود را پنهان نگه داشت ولی با پزشکان گوناگونی در این باره گفتوگو کرد. بیش از سی عمل جراحی بر روی او انجام گرفت ولی نتیجهای نداشت چون سرطان او روز به روز پیشرفت میکرد. در سپتامبر ۱۹۳۹ زیگموند فروید به پزشکش ماکس شور گفت: «اکنون زندگی برایش چیزی جز شکنجه نیست و مفهومی ندارد و قول و قرارشان را به او یادآوری کرد». ماکس شور به او قول داده بود که اجازه ندهد بیهوده رنج بکشد. آنا فروید میخواست مرگ پدرش را به تاخیر بیاندازد اما ماکس شور او را متقاعد کرد که زنده نگه داشتن فروید سودی نخواهد داشت و او را به رنج بیشتر دچار میکند. پس از اینکه آنا فروید متقاعد شد زیگموند فروید از پزشکش خواست که اتانازی را برایش به انجام برساند. پس پزشکش در روزهای ۲۱ و ۲۲ سپتامبر با تزریق دوزهایی از مورفین در چند نوبت به فروید باعث مرگ او شد. زیگموند فروید در ۲۳ سپتامبر ۱۹۳۹ درگذشت و سه روز پس از مرگش، پیکرش را در شمال لندن سوزاندند.
در مراسمی که برای مرگ فروید ترتیب داده شده بود ارنست جونز نویسندهی اتریشی و اشتفان تسوایگ سخنرانی کردند. در این مراسم بسیاری از چهرههای سرشناس روانشناسی و روانکاوی و نیز پرشکان حضور داشتند. خاکستر فروید در گلدانی عتیقه که فروید از پرنس بناپارت دریافت کرده بود گذاشته شد. خاکستر همسرش نیز پس از مرگ در سال ۱۹۵۱ در این گلدان گذاشته شد.
کتابها و آثار زیگموند فرویدزیگموند فروید روانشناس، روانکاو، پژوهشگر و نویسندهای خستگیناپذیر بود و دهها کتاب و مقالهی علمی از او بر جای مانده است. فهرستی از کتابهای زیگموند فروید در زیر آمده است.
تفسیر خواب زیگموند فروید، توتم و تابو، روانشناسی گروه و تحلیل من، تمدن و ملالتهای آن، اتوبیوگرافی، موسی و یکتاپرستی، بررسی رفتارهای جنسی، روانشناسی فراموشی، روانکاوی لئوناردو داوینچی، چرا جنگ، گزارش تحلیلی دربارهی یک مورد هیستری، روانکاوی، روانشناسی عمومی دنیای ناشناخته، مکانیزمهای دفاعی روانی، اشتباهات لپی و … .