مهروماه

تاریخ تولد و فوت وی کاملا مشخص نیست. تاریخ تولد وی در حدود سال 721 هجری قمری احتمالا در کوفه بوده وی از بزرگترین کیمیاگران مسلمان است. نام او در هنگام ترجمه آثارش به لاتینی به نام Geber (جبر یا گبر) در اروپا شهرت دارد.

او با تحقیقات خود پیشرفت های زیادی را در علوم به وجود آورد. دوره زندگی جابربن حیان همزمان با اوج عظمت و شکوه و قدرت مسلمانان بوده، زمانی که هارون الرشید خلیفه مسلمانان بود و از علم و دانش حمایت می کرده است جابر با امام صادق(ع) رابطه داشته و از اصحاب امام جعفر صادق بوده است. وی از حمایت بر مکیان بخوردار بود اما هنگامیکه جعفر برمکی به دستور خلیفه کشته شد، ماندن در بغداد را صلاح ندانست و فراری شد و به زادگاه خویش بازگشت. در آنجا در تنهایی و انزوا به کارهی علمی و تحقیقی پرداخت تا سرانجام از جانب مامون عباسی مورد احترام و حمایت قرار گرفت. دایره المعارف بریتانیکا ذکر شده است که جابربن حیان علوم پنهانی را از امام جعفر صادق یاد گرفت، وی راجع به اسطرلاب مطالبی را نوشته است. از کارهای مهمی که جابر در زمینه علم کیمیا انجام داده آن است که اصل عناصر اربعه یونانی را تغییر داده و اظهار کرده است که از آن عناصر تنها دو جوهر به نام گوگرد و زیبق به وجود می آید. آزمایشگاه شیمی جابر تا دو قرن از دید مردم پنهان بود تا اینکه زمانی که می خواستند در شهر کوفه در نزدیکی دروازه دمشق بنایی بسازند آزمایشگاه وی را کشف کردند. جابر بیشتر عمر خود را در آزمایشگاه بسر برد وی در آنجا به تجزیه و ترکیب مواد گوناگون می پرداخت با توجه به همین مسئله می تون او را از اولین دانشمندان اسلامی که علم شیمی را بر پایه آزمایش و تحقیق بنا کردند نام برد.

وی در زمینه رنگها، تحقیقات و کشفیات جالبی ارائه نموده است، حدس زده اند که وی به خاصیت رادیواکتیو هم پی برده بود، وی روشهایی را برای استخراج و تصفیه فلزات مطرح کرده است. جابر اعتقاد داشت که تبدیل عنصری به عنصر دیگر از راه وساطت جوهری اسرارآمیز صورت می گیرد او و شاگردانش این جوهر اسرارآمیز را اکسیر نام نهادند. جابر به خوبی از تهیه و ساختن سفیداب سرب آگاه بوده است. ابن الندیم در کتاب الفهرست به بیش از 35 کتاب او اشاره می کند که از مشهورترین آنها می توان به این کتابها اشاره کرد: کتاب الزبیق، کتاب الرکن، کتاب الاحجار، کتاب القمر، کتاب واحدالاول و ... وی در حدود سال 815 هجری قمری احتمالا در کوفه وفات یافت.