دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بيرجند در سال 1364 بصورت وابسته به دانشگاه علوم پزشکی مشهد راه اندازی و در سال 1365 بصورت دانشكده مستقل و در سال 1372 بصورت دانشگاه درآمد. ابتدا با 50 دانشجوی پزشکی و 30 دانشجوی پرستاری فعاليت خود را آغاز نمود. در حال حاضر اين دانشگاه متشکل از چهار دانشکده ( پزشکی- پرستاری مامايی -پيراپزشکی-بهداشت-دندانپزشکی ) و يك آموزشکده ( فوریتهای پزشکی ) بوده که دارای 1410 دانشجو در 13 رشته تحصيلی در مقاطع کاردانی، کارشناسی، دکترای حرفه ای و 102 عضو هيئت علمی می باشد. اين دانشگاه بعنوان متولی امر بهداشت و درمان در شهرستان خراسان جنوبی نيز شناخته می شود.
بيمارستان آموزشی وليعصر (عج) با 224 تخت، بيمارستان امام رضا (ع) با 150 تخت بيمارستان نهبندان با 32 تخت ،بیمارستان قاین 96 تخت ، بیمارستان فردوس با 96 تخت، بیمارستان بشرویه با 32 تخت ثابت ارائه کننده کليه خدمات درمانی تخصصی و بعضاً فوق تخصصی، 8 مرکز بهداشت شهرستان، 25 مرکز بهداشتی درمانی شهری، 34 پايگاه شهری، 46 مرکز بهداشتی درمانی روستايی، 283 خانه بهداشت فعال، 37 پايگاه اورژانس شهری و جاده ای،8 آزمایشگاه درون بیمارستانی و يک آزمايشگاه رفرانس را تحت پوشش دارد. مرکز اطلاع رسانی پزشکی آن متشکل از کتابخانه مرکزی با5814 عنوان کتاب فارسي (14948 نسخه)، 2458 عنوان کتاب لاتين (3340 نسخه) 244 عنوان نشريه فارسی (4113 نسخه) ، 326 عنوان نشريه لاتين (4894 نسخه )، 1132 عنوان رسانه آموزشی ( 1913 حلقه سي دي)، مرکز کامپيوتر و اينترنت با 35 دستگاه کامپيوتر پيشرفته در محل کتابخانه و 14 دستگاه در محل کلاس کامپیوتر متصل به شبکه اينترنت و اشتراک صدها ژورنال الکترونيک و بانکهای اطلاعاتی معتبر در زمينه علوم پزشکی است.
همچنين این دانشگاه دارای 15 آزمايشگاه و کارگاه آموزشی و3 آزمايشگاه تحقيقاتی ویژه دانشجویان است. اهم نشريات دانشگاه عبارتند از: مجله علمی پژوهشی دانشگاه، مجله علمی پژوهشی دانشکده پرستاری - مامایی ، ماهنامه خبری روابط عمومی و 6 نشريه فعال دانشجويی. فعالیتهای پژوهشی: تعدادکتب تالیف و ترجمه شده 58 جلد ، طرحهای تحقیقاتی 590 طرح ، تعداد مقالات داخلی و خارجی 250 مقاله همچنين اين دانشگاه دارای دو خوابگاه خواهران و يک خوابگاه متأهلين در محوطه دانشگاه و يک خوابگاه برادران 360 نفری مي باشد.
در دفتر افتخارات اين دانشگاه تعدد کسب مقامهای برتر کشوری دانشجويان و نيز ارتقاء سطح خدمات بهداشت و درمان قابل توجه است.
موفقیت های پژوهشی:
1- تصویب مرکز تحقیقاتی قلب و آترواسکلروزیس
2- تصویب مرکز تحقیقاتی هپاتیت
3- ایجاد ساختمان مراکز تحقیقاتی
4- تجهیز آزمایشگاه تحقیقات دانشگاه
مراکز تحقیقاتی:
- مرکز تحقیقات آترواسکروز و عروق کرونر
- مرکز تحقیقات دیابت
- مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت
- مرکز تحقیقات دندانپزشکی
- مرکز تحقیقات روانپزشکی و علوم رفتاری
- مرکز تحقیقات آسم و آلرژی و ایمونولوژی
- مرکز تحقیقات گروه پژوهشی آموزش پزشکی
بیمارستان ها:
- بیمارستان ولیعصر(عج)
- بیمارستان امام رضا(ع)
- بیمارستان شهید دکتر چمران فردوس
- بیمارستان شهید سیدمصطفی خمینی طبس
- بیمارستان شهدا قائن