تاريخچه دانشگاه امام صادق عليهالسلام
دانشگاه امام صادق عليه السلام که حاصل نيت الهي و همت والاي جمعي از بزرگان و انديشمندان حوزه و دانشگاه است، در طول بيش از ربع قرن فعاليت علمي، آموزشي و پژوهشي کارنامهاي بسيار درخشان از خود برجاي گذاشته است. موفقيت دانش آموختگان اين دانشگاه در مراکز علمي و پژوهشي داخل و خارج کشور بهترين گواه بر اين مدعاست.
دانشگاه امام صادق عليه السلام در سال 1361 شمسي مقارن با سالروز ولادت حضرت محمد مصطفي (صلي الله عليه و آله و سلم) و امام صادق(عليه السلام) به رياست حضرت آيت الله مهدوي کني، شاگرد و يار ديرين حضرت امام خميني (ره) تشكيل شد. هيات موسس اين دانشگاه از ميان شخصيتهايي چون حضرت آيه الله خامنه اي " دام ظله العالي" و حضرات آيات مشكيني، مهدوي كني، اميني، امامي كاشاني و ... بودند.
دانشگاه در ابتدا با در سه رشته معارف اسلامي و تبليغ (الهيات)، معارف اسلامي و علوم سياسي، معارف اسلامي و اقتصاد، در مقطع كارشناسي ارشد پيوسته، آغاز به كار كرد. گروهي از جوانان متعهد و مستعد كشور از همان سالهاي آغاز تاسيس، براي تحصيل به اين دانشگاه وارد شدند. دانشگاه امام صادق عليه السلام به دنبال گسترش رشته هاي تحصيلي و بالا بردن كيفيت و كميت آموزشي خود، در سال 1369 دو رشته ديگر " معارف اسلامي و مديريت" و " معارف اسلامي و حقوق" را در مقطع كارشناسي ارشد به مجموعه رشتههاي موجود اضافه نمود. در سال 1371 دورههاي مقطع دكتري در اين دانشگاه در چهار رشته الهيات، علوم سياسي، علوم اقتصادي، و فرهنگ و ارتباطات تاسيس شد و در سال 1382 ششمين رشته در مقطع کارشناسي ارشد پيوسته تحت عنوان «معارف اسلامي و فرهنگ و ارتباطات» ايجاد گرديد.
اين دانشگاه علاوه بر رشتههاي کارشناسي ارشد پيوسته داراي رشتههاي کارشناسي ارشد ناپيوسته نيز ميباشد که تاکنون دو رشته «انديشههاي سياسي در اسلام» وابسته به دانشکده معارف اسلامي و علوم سياسي و «تاريخ تشيع» وابسته به دانشکده معارف اسلامي و فرهنگ و ارتباطات تاسيس و دانشجو گرفته است.
دانشگاه به ايجاد و گسترش دورههاي دکتري در رشتههاي مختلف اهتمام فراوان دارد و در حال حاضر دورههاي دکتري علوم اقتصادي (با گرايشهاي اقتصاد رياضي، اقتصاد پولي و ...) الهيات و معارف اسلامي (با گرايشهاي فقه و اصول، فلسفه و کلام و قرآن و حديث) علوم سياسي (با گرايشهاي انديشه سياسي اسلام، مطالعات سياسي جهان اسلام، مطالعات ايران و جامعه شناسي سياسي)،فرهنگ و ارتباطات، حقوق (با گرايشهاي خصوصي و جزا ) در اين دانشگاه داير ميباشد. تعداد دانشجويان و دانش آموختگان دوره دکتري 120 نفر است که اين عدد غير از صدها تن دانشآموختگاني است که دوره دکتري خود را در ديگر دانشگاههاي داخل و خارج کشور گذراندهاند.
محل فعلی دانشگاه با مساحتی حدود نه هکتار، در دهه پنجاه شمسی توسط دکتر منوچهر اقبال (نخست وزیر رژیم پهلوی در سالهای 36-39 و مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران 42-56) و از درآمدهای شرکت نفت برای تأسیس مرکز مطالعات مدیریت ایران وابسته به دانشگاه هاروارد آمریکا خریداری شده است و از سال 1970 کار ساخت این مرکز توسط مهندس نادر اردلان آغاز گردید.
معماری ساختمانهای دانشگاه ترکیبی است الهام گرفته از معماری مدرسهها و باغهای تاریخی کشور که فضایی آرام و هماهنگ با نیازهای علمی دانشجویان را فراهم میکند. محوطه اصلی دانشگاه با الهام از محوطه اصلی مدرسه چهارباغ اصفهان طراحی شد و به سبک باغ فین آبراههایی در سرتاسر این محوطه در نظر گرفته شده است. محل سکونت دانشجویان (که البته امروزه به محیط اداری تبدیل شده است) برداشتی است از بخشهایی از عمارت هشت بهشت اصفهان که به صورت یک شش ضلعی طراحی شده است.
در مرکز این محوطه ساختمان بلندی قرار دارد که به عنوان کتابخانه مورد استفاده قرار میگرفته است هرچند امروزه به جهت افزایش تعداد کتابها و دیگر اسناد علمی، کتابخانه به محل دیگری منتقل شده است و این ساختمان کاربرد دیگری دارد. ساختمان مدیریت دانشگاه نیز به گونهای تعبیه شده است که اشراف کاملی به محوطه اصلی دانشگاه داشته باشد. سرتاسر این محوطه نیز پوشیده از گونههای مختلف گیاهی است که نشاط و طراوت فراوانی را به ارمغان میآورد. ساخت این مجموعه از سال 1970 تا 1974 در دو فاز به سرانجام رسید.
دانشجویان این دانشگاه در کنار مباحث علمی ملزم به فراگیری جدی زبانهای انگلیسی، فرانسوی و عربی - بسته به رشتهٔ تحصیلی خود - هستند.
از ابتدای تأسیس دانشگاه، بخش قابل توجهی از مجموعه دروس کلیه رشتههای دانشگاه به دروس حوزوی و معارف اسلامی اختصاص یافت. یعنی کلیه دانشجویان این دانشگاه علاوه بر دروس تخصصی رشتههای خود، درسهایی همچون قواعد عربی، فقه، اصول فقه، تدبر و تفسیردر قرآن کریم، فلسفه، اخلاق، اندیشه اسلامی (با محوریت کتب مرتضی مطهری) را نیز میخوانند.
وجود این واحدها، باعث کاهش دروس تخصصی رشتههای دانشگاه نشدهاست بلکه با توجه به این مسئله، در مجموع حجم دروس تدریس شده در دانشگاه بهطور معمول حدود هشتاد واحد از رشتههای مشابه در دیگر دانشگاهها بیشتر است. بر این اساس تمام رشتههای این دانشگاه دارای رویکرد تلفیقی میانرشتهای (Interdisciplinary) هستند که در آنها تلاش میشود میان معارف اسلامی و یک دانش تخصصی در حوزه علوم انسانی تلفیق صورت پذیرد.
به همین علت نام تمامی رشتههای دانشگاه با عنوان معارف اسلامی آغاز میشود: «معارف اسلامی و اقتصاد»، «معارف اسلامی و مدیریت»، «معارف اسلامی و حقوق» و … این نوع طراحی رشتهها با این هدف صورت پذیرفتهاست که دانشآموختگان این رشتهها نهایتاً افرادی باشند که با استفاده از علوم روز و زبان جدید و با آگاهی از مبانی معارف دینی در مسیر تولید علوم انسانی اسلامی گام بردارند و با عرضه پرسشهای جدید بشر به متون و زیربناهای دینی، پاسخهایی درخور بیابند.
این دانشگاه تعهدی از بابت ارائه شغل مناسب به دانشجویانش نمیدهد، گرچه به علت غیرانتفاعی بودن دانشگاه و در عین حال عدم دریافت شهریه از دانشجویان، در صورت صلاحدید دانشگاه، فارغالتحصیلان ملزم به پذیرش شغل پیشنهادی دانشگاه خواهند بود. با این حال، چنین الزامی عملاً رخ نمیدهد.
مقررات آموزشی و انضباطی در این دانشگاه، خصوصاً پردیس خواهران آن، به صورت بسیار جدی، دقیق و سختگیرانه اجرا میشود.
محل تحصیل آقایان و بانوان در این دانشگاه کاملاً مجزا و متفاوت است. همسر رئیس سابق دانشگاه، ریاست پردیس خواهران این دانشگاه را بر عهده دارد.
دانش آموختگان مرد از امتیاز کارشناسی ارشد به صورت پیوسته در تمام رشتهها برخوردارند که با یک آزمون داخلی از مقطع کارشناسی به ارشد وارد میشوند. در مقابل در پردیس خواهران، رشتههای کارشناسی ارشد به شکل غیرپیوسته و از طریق آزمون سراسری کارشناسی ارشد به جذب دانشجو میپردازند. در این دانشگاه برخلاف عرف دیگر برخی دانشگاهها جهت سکونت دانشجویان در اقامتگاهها از دانشجویان هزینهای دریافت نمیشود و استفاده از آن رایگان است. همچنین در این دانشگاه به دلیل حجم زیاد دروس به همهٔ دانشجویان حتی دانشجویان بومی (تهرانی) اقامتگاه تعلق میگیرد تا از اتلاف وقت آنان جهت رفتوآمدهای غیرضروری جلوگیری شده و علاوه بر آن شرایط انجام مباحثه و جلسات حل تمرین فراهم آید.
دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد
دانشکده الهیات -معارف اسلامی و ارشاد
دانشکده معارف اسلامی و حقوق
دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی
دانشکده معارف اسلامی و مدیریت
دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات
بخش زبانهای خارجی
گروه عربی