مهروماه

آذربایجان ، از مهدهای فرهنگ غنی ایران در ادوار مختلف تاریخ بوده و سوابق مکتوب آن کافیست که این خطه را منبع الهام و تنویر دانش و فرهنگ ایران زمین معرفی کند. آذربایجان مهد بزرگمردانی چون: علامه جعفری، علامه طباطبائی، علامه امینی، شهید قاضی طباطبائی، شهید مدنی می باشد که مردم نام و یاد انها را سینه به سینه برای آیندگان منتقل خواهند کرد. این سرزمین همچنین مهد دلیر مردانی چون شیخ محمد خیابانی، ستارخان و باقرخان است. بهتر است بگوییم، آذربایجان را می توان از مردان بزرگش شناخت و هم این مردان بزرگ و تاریخ ساز خود، دامان پرورده سرزمین غیرت، حماسه و شور آذربایجان هستند. شهریار، پروین، قطران، گنجوی از یک طرف و خواجه نصیر الدین طوسی، خواجه رشید الدین فضل الله و خواجه غیات الدین محمد از طرف دیگر هرکدام بنحوی نام آذربایجان رتا در دوره های مختلف برسر زبانها انداخته و آن را مهد فرهنگ و تمدن ایرانی قرار داده اند.

هر حکومتی نیز در ایران در هر دوره ای، بدلیل موقعیت استراتژیک و منابع انسانی موجود یا شهر تبریز را مرکز امور خود قرار می داد یا اینکه به آن نظر خاصی داشته است. حکومت 80 ساله مغولان در آذربایجان حدیث دیگری است، در این گوشه از تاریخ، آذربایجان به موزه ای بزرگ تبدیل شد و رتبه های برتر علمی را در دنیا کسب کرد. دوره ای که در آن مراکز علمی بزرگی چون ربع رشیدی، شام غازان و رصدخانه مراغه درخشیدند و به شهرت و اعتبار جهانی دست یافتند. به رغم این، متأسفانه تبریز بعد از آن دوران طلائی، هرچند که مشاهیر بزرگی را به جامعه علمی تحویل داده است، اما دیگر آن فروغ گذشته خود را نیافت. دلیل آن هم شاید در نبود مراکز قدرتمند دانش و امکانات مناسب برای پژوهش و تحقیق دانست.

تا 60-70 سال پیش که دانشگاه تبریز تأسیس شد مرکزی علمی برای تحقق این امور وجود نداشت تا اینکه در خرداد ماه 1326 بر اثر تحولات سیاسی منطقه، دانشگاهی بنام "آذربایجان یونورسیتیسی" تأسیس شد اما پس از چندی بر اثر تحولات بعدی فعالیت آن عملا متوقف شد. از طرف شخصیتهای مختلف اقدامات همه جانبه ای برای تأسیس دانشگاه شکل گرفت و بلافاصله در دیماه همان سال دکتر مصطفی حبیبی و دکتر خانبابا بیانی از دانشگاه تهران مأموریت یافتند  برای تأسیس دوباره دانشگاه در تبریز، به این شهر عزیمت کنند. این هیأت پس از تأئید لزوم تأسیس دانشگاه  و پیگیری استاندار وقت و مردم آذربایجان ، شش میلیون ریال بودجه برای تأسیس دانشگاه تصویب شد . اما باز هم تغییرات هیأت دولت این اقدامات را مسکوت گذاشت تا اینکه با پافشاری دوباره سرانجام  دکتر بیاتی به ریاست دانشکده های ادبیات و پزشکی کار آموزش خود را شروع کردند.

تا تیرماه  1328 ساختمانهای دانشگاه به شکل استیجاری در سطح شهر پراکنده شده بود ولی به علت نیاز به تمرکز دانشگاه و توسعه آن در تیرماه همان سال در زمینی به مساحت 247 هزار متر مربع کلنگ بنای دانشگاه به دست دکتر زنگنه ، وزیر فرهنگ وقت به زمین زده شد و بلافاصله 5 میلیون اعتبار برای شروع آن از طرف دولت تصویب شد وکارهای ساختمانی آغاز شد . اما بدلیل رسیدن فصل سرما ، عملیات اجرائی نیمه کاره ماند تا اینکه در اردیبهشت ماه  1329 با آغاز فصل کار عملیات اجرائی هماهنگ با ساختمان بیمارستان 150 تخت خوابی شروع به فعالیت نمود و 15 سال بعد دانشکده های  پزشکی و کشاورزی و سپس سایر دانشکده ها به این محل نقل مکان کردند .این دانشگاه در وادی امر با دو دانشکده ادبیات و پزشکی شروع به کار نمود و با گذشت زمان دانشکده ها ، آزمایشگاهها ، کارگاهها ، آموزشکده های آن یکی پس از دیگری تأسیس می شدند و تبریز آهسته آهسته به جایگاه واقعی خود نزدیک می شد. همچنین علاوه بر دانشگاه تبریز که بعدها به دو دانشگاه یعنی تبریز و علوم پزشکی تبریز تقسیم شد دانشگاه هنر اسلامی ، تربیت معلم  آذربایجان ، صنعتی سهند ، آزاد اسلامی و سایر دانشگاهها و موسسات آموزش عالی نیز تأسیس شدند تا آذربایجان را بعنوان دومین شهر بزرگ دانشگاهی کشور پس از تهران و بزرگترین قطب علمی شمالغرب کشور مطرح سازند. این دانشگاه در حال حاضر با بیش از 18 هزار نفر دانشجو و بیش از 580 نفر هیأت علمی،200 آزمایشگاه تخصصی و عمومی که برخی در دنیا و برخی خاورمیانه منحصر به فرد هستند ، موزه تاریخ و فرهنگ ، حوزه جانور شناسی  ، حوزه زمین شناسی ، مرکز پردازش تصاویر ماهواره ای و مراکز و موسسات تحقیقاتی و پژوهشی  بزرگ ، پتانسیل بسیار بزرگی را در کشور فراهم نموده تا در راستای اهداف والای جمهوری اسلامی به کار گرفته شود و تمامی اینها نبوده مگر به نیت پاک و صادقانه مردم غیور آذربایجان که با پا فشاری های خود این نیت را از قوه به فعل در آوردند.