زیست‌شناسی سلولی مولکولی

زیست شناسی سلولی مولکولی

12,903

زیست‌شناسی سلولی مولکولی(Cellular and Molecular Biology)، مطالعهٔ زیست‌شناسی در سطح سلولی و مولکولی است. این حوزه دارای وجوه مشترکی با زیست‌شناسی، شیمی، و به طور خاص، با علم ژنتیک و بیوشیمی است. بحث عمده در زیست‌شناسی مولکولی استنباط برهم‌کنش بین سیستم‌های درون سلولی، من جمله، برهم‌کنش‌های RNA، ،DNA، و پروتئین‌سازی است.به‌علاوه، چگونگی تنظیم این برهم‌کنش‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد و سلول به عنوان واحد بنیادی تشکیل دهنده‌ی حیات مورد مطالعه قرار می گیرد.

مهمترین‌ مولکول‌هایی‌ که‌ در حیات‌ سلول‌ مؤثر هستند، RNA,DNA و پروتئین‌ها می‌باشند. DNA مرکز ذخیره‌ اطلاعات‌ و صدور فرمان‌های‌ سلول‌، RNA وظیفه‌ انتقال‌ این‌ فرمان‌ها و پروتئین‌ مسؤولیت‌ اجرای‌ این‌ فرمان‌ها را بر عهده‌ دارند. در زیست‌شناسی‌ سلولی‌ و مولکولی‌ چگونگی‌ این‌ فعالیت‌ها بررسی‌ می‌شود.امروزه‌ زیست‌ شناسی‌ در کشورهای‌ پیشرفته‌ بیش‌ از 80 تا 90 درصد سمت‌ و سوی‌ علوم‌ سلولی‌ و مولکولی‌ دارد. چرا که‌ رشته‌ علوم‌ سلولی‌ و مولکولی‌ نیروی‌ انسانی‌ لازم‌ را برای‌ تحقیق‌ در رشته‌های‌ پزشکی‌، بیوشیمی‌، ژنتیک‌، بیوتکنولوژی‌، مهندسی‌ ژنتیک‌، اصلاح‌ نباتات‌، شیلات‌ و دام‌ تربیت‌ می‌کند.

زیست‌شناسی‌ سلولی‌ و مولکولی‌ دارای‌ 5 گرایش‌ میکروبیولوژی‌ ، علوم‌ سلولی‌ و مولکولی‌، ژنتیک‌، بیوشیمی‌ و بیوفیزیک‌ است‌.

گفتنی‌ است‌ که‌ گرایش‌ بیوشیمی‌ یا بیوفیزیک‌ تاکنون‌ در هیچ‌ دانشگاهی‌ در سطح‌ لیسانس‌ ارائه‌ نشده‌ است‌ در ضمن‌ تفاوت‌ محسوسی‌ بین‌ گرایش‌های‌ مختلف‌ این‌ رشته‌ در مقطع‌ کارشناسی‌ وجود ندارد.گرایش‌ ژنتیک‌به طور کلی‌ دانش‌ ژنتیک‌ درباره‌ انتقال‌ صفات‌ وراثتی‌ از والدین‌ به‌ اولاد بحث‌ می‌کند که‌ البته‌ این‌ والدین‌ می‌توانند انسان‌، درخت‌ یا باکتری‌ باشند.

دوره های کارشناسی رشته های زیست شناسی و زیست شناسی سلولی و ملکولی از دوره های علوم پایه در نظام آموزش عالی است که هدف آنها تربیت کارشناسان متعهد و متخصص میباشد به نحوی که از مفاهیم کلی و اساسی زیست شناسی آگاهی کافی داشته، جنبه های نظری و کاربردی مختلف آن را بشناسند و بعلاوه با گذرانیدن دروس تخصصی در هر یک از گرایشهای: علوم گیاهی، علوم جانوری، میکروبیولوژی، علوم سلولی و ملکولی، ژنتیک، بیوشیمی، بیوفیزیک، زیست شناسی عمومی و زیست شناسی دبیری بتوانند نیاز مراکز آموزشی، پژوهشی، تولیدی و خدماتی به کارشناسان لازم در زمینه های مذکور را برطرف نمایند.

فارغ التحصیلان رشته زیست شناسی سلولی ملکولی در گرایشهای علوم سلولی ملکولی و زیست فناوری می توانند در مقاطع تحصیلات تکمیلی رشته های زیر را ادامه دهند:

بیولوژی سلولی ملکولی – میکروبیولوژی – باکتریولوژی – ویرولوژی – پروتوزنولوژی – میکرولوژی – ژنتیک – ایمونولوژی – بیوشیمی – بیوتکنولوژی با گرایشهای مختلف – نانوبیوتکنولوژی و رشته های جدید دیگر که به سرعت در حال شکل گیری می باشند.

توانایی های مورد نیاز و قابل توصیه:

در گرایش‌های‌ مختلف‌ زیست‌شناسی‌ سلولی‌ و مولکولی‌ باید علاقه‌مند بود و صبر و پشتکار داشت‌ تا بتوان‌ طعم‌ شیرین‌ موفقیت‌ را چشید. همچنین‌ دانشجو باید حافظه‌ خوبی‌ داشته‌ و در دروس‌ شیمی‌، ریاضی‌ و فیزیک‌ قوی‌ باشد و در نهایت‌ لازم‌ است‌ که‌ به‌ کارهای‌ آزمایشگاهی‌ علاقه‌مند باشد. برای‌ مثال‌ یکی‌ از کارهایی‌ که‌ به‌ طور معمول‌ در آزمایشگاه‌ علوم‌ سلولی‌ و مولکولی‌ انجام‌ می‌گیرد، استخراج‌ RNA از یک‌ بافت‌ است‌ که‌ حداقل‌ زمان‌ لازم‌ برای‌ این‌ کار 5 ساعت‌ می‌باشد.

گرایش میکروبیولوژی:

رديف	نام دانشگاه	کارداني	کارشناسي	ارشد	دکترا
1	دانشگاه تهران
2	دانشگاه الزهرا تهران
4	دانشگاه شهید چمران
5	دانشگاه مازندران
6	دانشگاه شهید بهشتی
7	دانشگاه ملایر
8	دانشگاه مراغه
9	دانشگاه غیرانتفاعی علم و هنر یزد

گرایش علوم سلولی مولکولی:

رديف	نام دانشگاه	کارداني	کارشناسي	ارشد	دکترا
1	دانشگاه تهران
2	دانشگاه خوارزمی تهران
4	دانشگاه شهید چمران
5	دانشگاه دامغان
6	دانشگاه سمنان
7	دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
8	دانشگاه فردوسی
9	دانشگاه گیلان
10	دانشگاه مازندران
11	دانشگاه گنبد
12	مرکز آموزش عالی استهبان
13	دانشگاه شیراز

سرفصل دروس گرایش علوم سلولی و ملکولی و تعداد واحدها:
تعداد کل واحدها : 135 واحد
دروس عمومی : 20 واحد
دروس پایه : 22 واحد
دروس تخصصی مشترک : 76 واحد
دروس انتخابی الزامی : 17 واحد

رديف	نام درس	رديف	نام درس
1	ریاضی 1	28	میکروبیولوژی 1
2	ریاضی 2	29	آزمایشگاه میکروبیولوژی 1
3	فیزیک 1	30	میکروبیولوژی 2
4	آزمایشگاه فیزیک 1	31	آزمایشگاه میکروبیولوژِی 2
5	فیزیک 2	32	اکولوژی
6	آزمایشگاه فیزیک 2	33	ویروس شناسی
7	شیمی 1	34	تکامل
8	آزمایشگاه شیمی 1	35	زیست شناسی گیاهی
9	شیمی 2	36	آزمایشگاه زیست شناسی گیاهی
10	آزمایشگاه شیمی 2	37	زیست شناسی جانوری
11	شیمی آلی 1	38	آزمایشگاه زیست شناسی جانوری
12	آزمایشگاه شیمی آلی 1	39	فیزیولوژی جانوری
13	شیمی آلی 2	40	آزمایشگاه فیزیولوژی جانوری
14	آزمایشگاه شیمی آلی 2	41	فیزیولوژی گیاهی
15	بیوشیمی 1	42	آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهی
16	آزمایشگاه بیوشیمی 1	43	بیوفیزیک
17	بیوشیمی 2	44	بیوشیمی فیزیک
18	آزمایشگاه بیوشیمی 2	45	زیست شناسی پرتوی
19	شیمی 2	46	زبان تخصصی
20	زیست شناسی سلولی	47	ایمونولوژی
21	آمار زیستی	48	آزمایشگاه ایمونولوژی
22	آزمایشگاه زیست شناسی سلولی	49	روش ها و ابزارهای سلولی ملکولی
23	زیست شناسی مولکولی	50	ژنتیک انسانی
24	ژنتیک 1	51	ژنتیک جمعیت
25	آزمایشگاه ژنتیک 1	52	هماتولوژی و آزمایشگاه
26	ژنتیک 2	53	بافت شناسی و آزمایشگاه
27	آزمایشگاه ژنتیک 2	54	مبانی سلولی و ملکولی رشد و نمو
55	بیوانفورماتیک

گرایش علوم سلولی مولکولی:

اصولاً در ایران‌ اگر فردی‌ به‌ امید آینده‌ مالی‌ خوب‌ به‌ دنبال‌ علوم‌ پایه‌ برود اشتباه‌ کرده‌ است‌ چرا که‌ رشته‌های‌ علوم‌ در ایران‌ ارزش‌ مادی‌ زیادی‌ ندارند. امّا اگر فردی به‌ علوم‌ پایه‌ علاقه‌ دارد ، مطمئناً رشته‌ علوم‌ سلولی‌ و مولکولی‌ رشته‌ای‌ با ارزش‌ و خوب‌ است‌. تعدادی‌ از مراکز تحقیقاتی‌ مانند انستیتوپاستور، مرکز تحقیقات‌ ژنتیک‌، مرکز تحقیقات‌ بیوشیمی‌ و بیوفیزیک‌ و مراکز تحقیقاتی‌ دانشگاهی‌ می‌توانند پذیرای‌ فارغ‌التحصیلان‌ علوم‌ سلولی‌ و مولکولی‌ باشند. علاوه‌ بر مراکز تحقیقاتی‌ موجود، فارغ‌التحصیل‌ این‌ رشته‌ می‌تواند با ایجاد شرکت‌ خصوصی‌ سازنده‌ مواد اولیه‌ آزمایشگاه‌های‌ علوم‌ سلولی‌ و مولکولی‌ یا آزمایشگاهی‌ که‌ تستهای‌ آن‌ در سطح‌ موکلولی‌ است‌، هم‌ به‌ جامعه‌ علمی‌ خدمت‌ کند و هم‌ وضعیت‌ مالی‌ نسبتاً خوبی‌ داشته‌ باشد البته‌ در حال‌ حاضر نیز در ایران‌ چنین‌ فعالیت‌هایی‌ در سطح‌ محدودی‌ انجام‌ می‌گیرد.

مشاغل زیر به طور مستقیم به این رشته تحصیلی ارتباط دارد و دانش آموختگان در صورت فعالیت در این شغل بیشترین ارتباط را بین رشته تحصیلی و شغل خود برقرار خواهند کرد :
معلم،پژوهشگر
همچنین مشاغل زیر از جمله مهمترین مشاغل موجود در دستگاه های دولتی است که با این رشته تحصیلی ارتباط دارد:
کارشناس آزمایشگاه غذا، دارو و بهداشتی، کارشناس آزمایشگاه واکسن و سرم، کارشناس مواد خوراکی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی

گرایش میکروبیولوژی:

کارشناسان‌ میکروبیولوژی‌ در پژوهشگاه‌ نفت‌ برای‌ تحقیق‌ بر روی‌ میکروب‌های‌ نفت‌خوار یا گوگردزدایی‌، در بخش‌ صنایع‌ غذایی‌ در کارخانه‌های‌ کنسروسازی‌ و کمپوت‌ سازی‌ و در صنایع‌ بهداشتی‌ مشغول‌ به‌ کار هستند. تهیه‌ لوازم‌ آزمایشگاهی‌ مورد نیاز در این‌ گرایش‌ یکی‌ از شغل‌هایی‌ است‌ که‌ بعضی‌ جذب‌ آن‌ می‌شوند. مؤسسه‌ استاندارد یا آزمایشگاه‌های‌ کارخانجات‌ تهیه‌ مواد بهداشتی‌ و غذایی‌ برای‌ تشخیص‌ کیفیت‌ و سلامت‌ این‌ مواد از نظر عدم‌ آلودگی‌ میکروبی‌، مراکز تهیه‌ مواد دارویی‌ مانند تهیه‌ آنتی‌ بیوتیک‌ها و بالاخره‌ کارخانجات‌ تهیه‌ اسیدها مانند اسید بوتریک‌ و اسید استیک‌ و حلال‌ها مانند الکل‌ و استون‌ و مراکز تهیه‌ واکسن‌ مانند مؤسسه‌ رازی‌ و انستیتوپاستور ایران‌ نیز می‌توانند مراکز جذب‌ فارغ‌التحصیلان‌ این‌ گرایش‌ باشند.

گرایش ژنتیک:

علم‌ ژنتیک‌ در ایران‌ هنوز در ابتدای‌ راه‌ است‌ و باید تلاش‌ بسیار کرد و کاستی‌ها را جبران‌ نمود و موانع‌ را از میان‌ برداشت‌ تا بتوان‌ شاهد رشد روزافزون‌ این علم‌ در ایران‌ بود. البته‌ این‌ به‌ آن‌ معنی‌ نیست‌ که‌ در کشور ما تحقیقات‌ ژنتیکی‌ انجام‌ نمی‌گیرد و فارغ‌التحصیلان‌ این‌ رشته‌ جذب‌ هیچ‌ مرکزی‌ نمی‌شوند، بلکه‌ سازمان‌های‌ مختلفی‌ هستند که‌ به‌ فعالیت‌های‌ تحقیقاتی‌ ژنتیکی‌ می‌پردازند که‌ از جمله‌ می‌توان‌ به‌ مراکز مختلف‌ وزارت‌ جهاد کشاورزی‌، مراکز پژوهشی‌ وزارت‌ علوم‌، انستیتو پاستور، مرکز ملی‌ تحقیقات‌ مهندسی‌ ژنتیک‌ و تکنولوژی‌ زیستی‌ اشاره‌ کرد.

درآمد و حقوق کارشناس علوم سلولی و مولکولی

اطلاعات دقیقی از میزان حقوق و درآمد کارشناسان این رشته در کشور در دسترس نمی باشد.افراد کارشناس در این رشته، اگر به عنوان پژوهشگر یا معلم و کارشناس در زمینه ی دارویی، در بخش دولتی استخدام شوند، مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت می کنند و افرادی که در شاخه ی علوم آزمایشگاهی فعالیت می کنند، علوم آزمایشگاهی یکی از حوزه های پزشکی است که از وضعیت مناسبی در کشور برخوردار می باشد. کارشناسان آزمایشگاه که در بخش خصوصی هستند، با توجه به میزان تجربه، توانایی و نوع توافقی که با کارفرمای خود می کنند، درآمدهای متفاوتی دارند. آنهایی هم که با داشتن مدرک دکترا، آزمایشگاه تاسیس می کنند، درآمدهای خوبی خواهند داشت.

ارسال دیدگاه (2 مورد)

محمد سام

سلام من از رشته های علوم طبیعی خوشم میاد بین شیمی .فیزیک. زیست شناسی گیر کردم کدوم بهتره

1401/11/3 - 18:19

نبات 🌱

برای این رشته باید چه رتبه ای اورد ؟

::مهروماه::
پذیرش در کنکور سراسری به سه فاکتور رشته و دانشگاه و رتبه منطقه مرتبط می شود. اگر فرض کنیم شما منطقه یک هستید از رتبه یک تا رتبه 18 هزار بین دانشگاه های روزانه تا غیر انتفاعی سراسر کشور امکان پذیرش دارید

1401/04/2 - 20:21