رشته گياه پزشكي از آن رشته هاي نوپا ، كاربردي جذاب است كه علاقمندان خود
را جذب كرده است . عنوان گياه پزشکي در علوم کشاورزي ايران از سال 1342 به
جاي «دفع آفات و حفاظت گياهان» مطرح شده است. به طور کلي، در اين رشته
تشخيص و شناسايي آفات و عوامل بيماري گياهان زراعي، باغي، زينتي، جنگلي،
مرتعي و فرآورده هاي گياهي و همچنين شناخت علايم و چگونگي اثر آفات و عوامل
بيماريهاي انگلي و غيرانگلي بر گياهان و آشنايي کامل با اصول و روشهاي
مبارزه، مورد بحث قرار مي گيرد.
1- گياه پزشکي
1-1) تعريف و هدف
در دوره کارشناسي مهندسي کشاورزي، عنوان گياه پزشکي به رشته اي اطلاق مي
شود که در آن علوم و فن آوري در زمينه هاي شناخت آفات و عوامل بيماري زاي
گياهي و اصول و روشهاي مبارزه با اين عوامل مورد بررسي قرار مي گيرد.
هدف از ايجاد اين رشته، تربيت کارشناساني است که علاوه بر داشتن معلومات
علمي و فني کشاورزي عمومي، در زمينه گياه پزشکي، علوم مربوط به شناخت آفات و
عوامل بيماري زاي گياهي را در حد کارشناسي به صورت نظري و عملي بياموزند و
با فنون و روشهاي مختلف حفظ محصولات کشاورزي، همچنين مبارزه با آفات و
بيماريهاي گياهي نيز به صورت علمي و کاربردي آشنايي کافي پيدا کنند تا
بتوانند به عنوان مدرس در هنرستانهاي کشاورزي، کارشناس اجرايي تحقيقات در
مراکز پژوهشي کشاورزي و مدير و مجري امور حفاظت گياهان در موسسه هاي دولتي و
خصوصي بخش کشاورزي خدمات شايسته اي را ارائه دهند. بر اساس آيين نامه
آموزشي دوره کارشناسي، طول دوره کارشناسي گياه پزشکي چهار سال است و
دانشجويان به طور متوسط اين دوره را در همين مدت طي
مي کنند. حداکثر طول زمان تحصيل مجاز در اين دوره 6 سال و هر سال تحصيلي
شامل دو نيم سال است. هر نيم سال تحصيلي شامل 17 هفته کامل آموزشي است.
نظام آموزشي اين دوره به صورت واحدي است و براي هر واحد درس نظري در هر
نيمسال 17 ساعت آموزش کلاسي منظور مي شود.
1-2) اهميت و جايگاه در جامعه
با توجه به اهميت محوري بخش کشاورزي در امر تغذيه و اقتصاد کشور و از آن جا
که رسيدن به خودکفايي و استقلال اقتصادي در اين عرصه، تضمين کننده استقلال
سياسي ما نيز خواهد بود. هر گونه تلاش براي افزايش توليدات کشاورزي، بسيار
ارزشمند و حياتي است. يکي از راههاي افزايش محصول، جلوگيري از زيانهاي
آفات و بيماريهاي مختلف گياهان و فرآورده هاي گياهي است که هر سال، ضرر و
زيان قابل توجهي را بر کشور تحميل
مي کند. با توجه به دانش و فن آوري روز، لازم است روشهاي علمي جديد،
جايگزين شيوه هاي سنتي مبارزه با آفات و بيماريهاي گياهي شود، تا با افزايش
سطح توليدات از ورود محصولات کشاورزي خارجي بي نياز شويم.
رديف
نام دانشگاه
کارداني
کارشناسي
ارشد
دکترا
1
آزاد- ابرکوه
2
آزاد- بجنورد
3
آزاد- پیشوا
4
آزاد- تبریز
5
آزاد- جهرم
6
آزاد- خرم آباد
7
آزاد- دامغان
8
آزاد- دزفول
9
آزاد- رفسنجان
10
آزاد- شیراز
11
آزاد- علوم و تحقیقات تهران
12
آزاد- مرودشت
13
آزاد- مهاباد
14
آزاد- میانه
15
آزاد- ورامين پيشوا
16
آزاد- یزد
17
آزاد-اراک
18
آزاد-خوراسگان
19
آمورشکده کشاورزی کرج
20
اروميه
21
بوعلی سینا همدان
22
تبریز
23
رازی کرمانشاه
24
زابل
25
زنجان
26
شاهد تهران
27
شهیدباهنرکرمان
28
شهیدچمران اهواز
29
شیراز
30
صنعتی اصفهان
31
علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
32
فردوسي مشهد
33
گیلان
34
مازندران
35
مجتمع آموزش عالی ابوریحان- مامازن ورامین
36
محقق اردبیلی اردبیل
37
ولیعصر رفسنجان
رديف
نام درس
1
آبياري عمومي
2
آفات انباري
3
آفات مهم درختان ميوه
4
آفات مهم گياهان زراعي
5
آفات و بيماريهاي مهم گياهان زينتي
6
آفات و بیماریهای گیاهان جنگلی
7
آمار و احتمالات
8
اصلاح مبارزه با آفات و بیماریهای گیاهان
9
اصول اصلاح نباتات
10
اصول تبديل و نگهداري فرآوردههاي کشاورزي
11
اصول ترويج و آموزش كشاورزي
12
اصول رده بندی حشرات
13
اقتصاد کشاورزي
14
اکولوژي
15
باغباني عمومي
16
بند پایان زیان آور انسان و دام
17
بيماريهاي گياهي
18
بيماريهاي مهم درختان ميوه
19
بيماريهاي مهم گياهان زراعي
20
بيوشيمي عمومي
21
بیماریهای فیزیولوژیک
22
بیماریهای ویروسی و باکتریایی گیاهان
23
تکنولوژي مبارزه شيميايي
24
جانور شناسي
25
جلسه بحث
26
حشرات گرده افشان و زنبور عسل
27
حشره شناسي
28
حشرهشناسي و دفع آفات
29
خاکشناسي عمومي
30
دامپروري عمومي
31
روشهای پیشرفته آماری
32
رياضيات عمومي
33
زراعت عمومي
34
زراعت غلات
35
ژنتيک
36
سم شناسي
37
شيمي آلي
38
شيمي عمومي
39
طرح آزمايشهاي كشاورزي1
40
علفهاي هرز و کنترل آنها
41
عمليات کشاورزي
42
فيزيولوژي گياهي
43
فيزيک عمومي
44
فیزیولوژی حیوانی
45
قارچ شناسي
46
گياهشناسي 1(فيزيولوژي و تشريح )
47
گیاه شناسی 2 (سیستماتیک و مرفولوژی)
48
ماشينهاي کشاورزي
49
ميکروبيولوژي عمومي
50
نرم تنان و مهره داران زیان آور کشاورزی
51
نماند شناسی
52
هوا و اقليم شناسي
53
کارآموزي
54
کاربرد رادیو ایزوتوپها در گیاه پزشکی
55
کنه شناسی
تواناييهاي لازم براي داوطلبان اين رشته و ادامه تحصيل در آن براي ادامه
تحصيل در رشته گياه پزشکي- با توجه به ماهيت درسهايي که در اين دوره تدريس
مي گردد- داوطلب بايد علاقه مند به علوم زيست شناسي بويژه علوم مربوط به
گياه شناسي و کشاورزي باشد و با توجه به اين که اغلب درسها داراي کار عملي
در آزمايشگاه و يا در مزرعه است بنابراين داوطلب بايد به کار در آزمايشگاه و
مزرعه علاقه داشته باشد، همچنين در زمينه درسهايي مثل زيست شناسي و شيمي
از دانش و اطلاعات لازم برخوردار باشد؛ بعلاوه توان جسمي براي کار در مزرعه
و آزمايشگاه را داشته باشد.
تواناييهاي فارغ التحصيلان
فارغ التحصيلان اين دوره مي توانند به عنوان کارشناس اجرايي يا تحقيقاتي در
موسسه هاي مختلف دولتي و خصوصي بخش کشاورزي ايفاي وظيفه کنند، همچنين با
توجه به دوره هاي کارشناسي ارشد حشره شناسي و بيماريهاي گياهي و همچنين
دوره دکتراي گياه پزشکي، مي توانند در صورت داشتن شرايط لازم تا کسب آخرين
مدارج تحصيلي در داخل کشور ادامه تحصيل دهند تا بتوانند مسووليتهاي بالاتر و
مهمتر علمي، پژوهشي و اجرايي را بر عهده گيرند؛ همچنين پس از اتمام دوره
دکتراي تخصصي امکان همکاري در دانشگاهها و ساير مراکز علمي و پژوهشي به
عنوان عضو هيأت علمي برايشان فراهم مي گردد.