مهروماه

آشنایی با رشته اقیانوس شناسی
زمین شناسی اقیانوس ها به بررسی ماهیت زمین در اعماق اقیانوسها می پردازد. برای مثال اینکه چگونه حوزه های اقیانوسی ایجاد شده و از بین میروند و یا تبادل مواد در اعماق این آبها چگونه صورت می گیرد.

رخداد چنین فرایندهایی که بوسیله مشاهدات مستقیم و مدل سازی کامپیوتری مورد مطالعه قرار می گیرد ممکن است چند سال یا میلیونها سال طول بکشد.
زمین شناسی اقیانوسها مطالعه ژئولوژی زمین هایی است که با آب پوشیده شده اند. زمین شناسان دریایی به جمع آوری اطلاعات در مورد توپوگرافی و نیز شکل کف اقیانوسها ، توزیع و انواع رسوبات این اعماق ، ترکیب و ساختار زیرین اقیانوسها و فرایندهای زمین شناسی ( تئوری تکتونیک صفحه ای ) می پردازد. با کمک این داده های اطلاعاتی ، آنها منابع معدنی موجود در کف اقیانوسها را ارزیابی . احتمال رویداد خطرات را پیش بینی می کنند. همین طور به مطالعه فرایندهای زمین شناسی می پردازند و درک علمی بشر را از زمین بالا می برند.

اقیانوس شناسی زمین شناختی
رسوب گذاری دریایی : در این شاخه به مطالعه توزیع رسوبات ساحلی و دریایی مربوط به هیدرودینامیکهای حاضر ونیز سیر شکل گیری رسوبات کواترنری در محیطهای انتقالی و دریایی و نیز رفتار سطوح آبی در برابر نوساناتی که در نواحی رسوبی رخ می دهد، می پردازد.

دیرینه شناسی دریایی : درآزمایشگاههای دیرینه شناسی خرد از روزنه داران و استراکوداها به عنوان شاخصهای زیستی برای توصیف ومطالعه کیفیت محیط های دریایی در نواحی ساحلی و برکه های کم عمق استفاده می شود چرا که این ارگانیسمها به طور مستقیم نسبت به تغییرات پارامترهای زیست محیطی واکنش نشان می دهند.

چینه شناسی دریایی کواترنری: هدف از انجام این مطالعات درک تغییرات زیست محیطی است که دردوره پلیستوسن و هولوسن رخ می دهند و این کار با استفاده ازداده های حاصل از انالیزهای رسوب شناسی ،زمین شناسی ،چینه شناسی زیستی و نیز چینه شناسی لرزه ای صورت می گیرد. از اهداف دیگر این مطالعات درک سیر تکاملی زمین شناختی محیطهای رسوبی نواحی ساحلی و قاره ای در قسمت شمالی کشور برزیل است ( دمای ۱۶ تا ۲۹ )درجه سانتی گراد.

فرآیندهای اقیانوسی
افرادی که در سواحل دریا زندگی می کنند می باید بتوانندرفتار فرایندهای ژئولوژیکی ساحلی را پیش بینی کنند .مثلا فرسایش طبیعی در سواحل عموما به کندی صورت می گیرد.صخره های دریایی آرام آرام بر اثر برخورد با موجهای مستقیم عقب نشینی می کنند یا زلزله ها پدیده ای مخربی هستند که شدت تخریب ان در سواحل بیشتر است.امواج لرزهای دریا (تسونامی) ناشی از یک زلزله می تواند تا هزاران مایل در اقیانوس ها پیش برود و موجب ویرانی سواحل شود.متخصصان تا کنون نتوانسته اند به موقع هجوم این امواج را پیش بینی کنند اما امواج محلی که  بر اثر لغزشهای زمینی زیر دریایی ایجاد می شوند از نشانه های پنهان این پدیده می باشد.

هدف
بر اساس برنامه ریزی در مقطع کارشناسی ارشد فیزیک دریا دانش آموختگان این رشته قادر خواهند بود مهارت های علمی و عملی لازم را به گونه ای کسب نمایند که علاوه بر آمادگی برای تحصیلات در مقطع دکترا برای حل مسائل مطرح در فیزیک دریا به پژوهش و مطالعه بپردازند.

نتایج این پزوهش ها می تواند کاربردهای مهمی نظیر پیش بینی امواج دریا و جذر و مد، پیش بینی جریان های دریایی و گردش ترموهالاین، پیش بینی جریان های ساحلی برای استفاده در طراحی موج شکن ها و سکوهای دریایی، توسعه فناوری های کلیدی در زمینه سونار، توسعه فناوری های کلیدی در زمینه پایگاهای ثابت و متحرک زیر سطحی، گرفتن انرژی از دریا و موارد بی شمار دیگری داشته باشد.

مقصود از مرحله کارشناسی اقیانوس شناسی تربیت انسان هایی است که با دانش کافی از اصول علمی اقیانوس ها و شناخت از مسائل علوم دریایی توانایی  انجام خدمات زیر را داشته باشند ؛

- شناخت و تحقیق مسائل علمی در خصوص شیمی دریا، زمین شناسی دریا، فیزیک دریا، و زیست شناسی دریا.
-اماده شدن برای ادامه تحصیل در مقطع های بالاتر در باره هر یک از گرایش های مرتبط با دانش های دریایی.
رشته اقیانوس شناسی با همین هدف در مقطع کارشناسی تشکیل شده است. این رشته در مقطع کارشناسی دارای ۴ گرایش فیزیک دریا، شیمی دریا، زمین شناسی دریا و زیست شناسی دریا است.

گرایش فیزیک دریا
فیزیک دریا شاخه ای از اقیانوس شناسی است که به شناخت پدیده ها و رویداد های درون دریا و محیط اطراف آن می پردازد. دانشجوی این گرایش با امواج دریا و جذر و مد، جریان های دریایی، جریان های ساحلی، گرفتن انرژی از دریا و موارد بی شمار دیگری آشنا می شود.

گرایش زیست دریا
زیست دریا به بررسی و مطالعه خواص محیط آبی، بیولوژی آبزیان و فعالیت های آبزی پروری می پردازد. به عبارت دیگر در این رشته جانوران و گیاهان آبزی بررسی و مطالعه می شوند. همچنین دانشجویان به مطالعه اکولوژی دریا؛ یعنی بررسی آلودگی آب دریا و تاثیر آن بر محیط دریا می پردازند.
 

گرایش شیمی دریا
دانشجویان شیمی دریا با شیمی آب، معادن و کانی ها، نفت و گاز، شیمی مناطق فرا جوش، شیمی آلاینده ها و مبحث خوردگی سازه آشنا می شوند. همچنین در این گرایش به مطالعه ترکیبات شیمیایی آب دریا و رسوبات و موتفه های آلی و معدنی و نمک زدایی و تاثیر آلودگی ها و ارگانیسم های موجود پرداخته می شود و به شناخت عوامل کنترل کننده توزیع مواد شیمیایی از طریق فرایند های بیولوژیکی توجه می گردد.

گرایش زمین شناسی دریا
رسوب گذاری دریایی: در این شاخه به مطالعه توزیع رسوبات ساحلی و دریایی مربوط به هیدرودینامیک های حاضر ونیز سیر شکل گیری رسوبات کواترنری در محیطهای انتقالی و دریایی و نیز رفتار سطوح آبی در برابر نوساناتی که در نواحی رسوبی رخ می دهد، می پردازد.

دیرینه شناسی دریایی: درآزمایشگاه های دیرینه شناسی خرد از روزنه داران و استراکوداها به عنوان شاخصهای زیستی برای توصیف و مطالعه کیفیت محیط های دریایی در نواحی ساحلی و برکه های کم عمق استفاده می شود چرا که این ارگانیسم ها به طور مستقیم نسبت به تغییرات پارامترهای زیست محیطی واکنش نشان می دهند.

چینه شناسی دریایی کواترنری: هدف از انجام این مطالعات درک تغییرات زیست محیطی است که دردوره پلیستوسن و هولوسن رخ می دهند و این کار با استفاده ازداده های حاصل از آنالیزهای رسوب شناسی، زمین شناسی، چینه شناسی زیستی و نیز چینه شناسی لرزه ای صورت می گیرد. از اهداف دیگر این مطالعات درک سیر تکاملی زمین شناختی محیط های رسوبی نواحی ساحلی و قاره ای در قسمت شمالی کشور برزیل است (دمای ۱۶ تا ۲۹) درجه سانتی گراد.

فرآیندهای اقیانوسی
افرادی که در سواحل دریا زندگی می کنند می باید بتوانند رفتار فرایندهای ژئولوژیکی ساحلی را پیش بینی کنند. مثلا فرسایش طبیعی در سواحل عموما به کندی صورت می گیرد. صخره های دریایی آرام آرام بر اثر برخورد با موج های مستقیم عقب نشینی می کنند یا زلزله ها پدیده ای مخربی هستند که شدت تخریب آن در سواحل بیشتر است.

امواج لرزهای دریا (تسونامی) ناشی از یک زلزله می تواند تا هزاران مایل در اقیانوس ها پیش برود و موجب ویرانی سواحل شود. متخصصان تا کنون نتوانسته اند به موقع هجوم این امواج را پیش بینی کنند اما امواج محلی که بر اثر لغزش های زمینی زیر دریایی ایجاد می شوند از نشانه های پنهان این پدیده می باشد.

دانشجویان زمین شناسی دریا با رسوب گذاری دریایی، دیرینه شناسی دریایی، چینه شناسی دریایی کواترنری و فرایند های اقیانوسی آشنا می شوند.

توانایی های لازم
همانگونه که از مباحث این رشته مشخص است، دانشجوی اقیانوس شناسی باید در دروس فیزیک، شیمی، زسیت شناسی و زمین شناسی توانمند باشد. همچنین باید به فعالیت در نواحی ساحclass="color5طبیعی و گردش در طبیعت علاقه مند باشد.

ضرورت رشته اقیانوس شناسی
امروزه، با توجه به کاهش روز افزون ذخایر مناطق خشکی نیاز بشر به محیط های دریایی روز به روز در حال افزایش است. کشور ایران با توجه به مرزهای گسترده ابی در شمال و جنوب دارد و لزوم بهره برداری از منابعی که در محیط های آبی وجود دارد، نیازمند به بهره گیری از علم نوین فیزیک دریا می باشد.

توانایی دانش آموختگان فیزیک دریا
فارغ التحصیلان دوره کارشناسی ارشد فیزیک دریا می توانند در مراکز پژوهشی و یا ارگانهای مختلف نظیر مرکز ملی اقیانوس شناسی، اداره کشتیرانی، اداره سواحل و بنادر، سازمان محیط زیست، سازمان شیلات، وزارت راه و ترابری، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت دفاع، سازمان هواشناسی و شرکتهای خدمات مهندسین مشاور فعالیت کنند.

از دیگر توانمندی های این دانش آموختگان می توان به تدریس دروس فیزیک دریا در مقطع کارشناسی، همکاری در انجام پروژه های مربوط به فیزیک دریا و انتشار مقاله و کتاب در این زمینه می باشد.

همچنین این افراد می توانند در زمینه هایی اعم از مدل سازی فیزیکی و عددی برای پیش بینی پدیده های دریایی، تفسیر مشاهدات میدانی و تصاویر ماهواره ای محیط های دریایی و بررسی الودگی های موجود در محیط های دریایی فعالیت نمایند.

موقعیت های شغلی رشته اقیانوس شناسی فیزیکی
فارغ ­التحصیلان اقیانوس­ شناسی می­ توانند در در مراکز پژوهشی یا سازمان­ های مختلفی نظیر مرکز ملی اقیانوس شناسی، اداره کشتیرانی، اداره سواحل و بنادر، سازمان محیط زیست، سازمان شیلات، وزارت راه و ترابری، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت دفاع، سازمان هواشناسی و شرکت­های خدمات مهندسان مشاور فعالیت کنند.