آشنایی با رشته کارشناسی فناوری اطلاعات سلامت
فارغ التحصیلان این مقطع قادر خواهند بود تصدی و مدیریت بخش فناوری اطلاعات سلامت را در کلیه موسسات ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به عهده گرفته و در زمینه ایجاد و اداره سیستم های اطلاعات سلامت با استفاده از فناوری اطلاعات ،ایفای نقش نمایند.
تاریخچه رشته
این رشته در آمریکا در مقاطع کاردانی و کارشناسی به صورت پیوسته و ناپیوسته وجود دارد.
رسالت رشته عبارت است از تربیت افراد کارآزموده ای که بتوانند –تصدی و مدیریت بخش فناوری اطلاعات سلامت مشتمل بر جمع آوری و پردازش داده ها (سازماندهی، طبقه بندی و محاسبات آماری) و ذخیره سازی بازیابی اطلاعات.
تحلیل شاخص های بهداشتی
مشارکت در کارشناسی،طراحی و پیاده سازی نظام Hospital information system بر عهده بگیرند.
ارزش های حاکم بر رشته
با توجه به مبانی الهی و دینی در جامعه ما ،ارزشهای اخلاقی و اعتقادی جز لاینفک آموزش میباشد.در همین راستا فارغ التحصیلان این رشته ، صرف نظر از سن،جنس،رنگ،نژاد،فرهنگ و مذهب بیماران در راستای ارتقای سطح کمی و کیفی خدمات بهداشتی در مانی گام برداشته و جهت ارتقا کیفیت درمان و دفاع از حقوق بیماران با تاکید بر محرمانگی، اطلاعات مراقبت بهداشتی ایشان را به نحو مطلوب سازماندهی و مدیریت مینمایند.
چشم انداز
در ده سال آینده دانش آموختگان ای رشته نیروی مورد نیاز غالب مراکز بهداشتی درمانی و حوزه های ستادی آن را در کشور تامین و از نظر استاندارد های مدیریت اطلاعات در مقایسه با کشورهای منطقه بالاترین رتبه را کسب نمایند.
اهداف کلی
هدف کلی این برنامه عبارت است از تربیت افراد کارامدی که بتوانند در زمینه های زیر فعالیت داشته باشند.
-مدیریت بخش فناوری اطلاعات سلامت مشتمل بر جمع آوری و پردازش داده ها و ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات
-تامین اطللاعات مورد نیازجهت دفاع از حقوق بیمار/مراجعه کننده ، موسسات و کارکنان بهداشتی درمانی از طریق حفظ مستندات اطلاعات مراقبت بهداشتی
-تامین اطلاعات مورد نیاز به منظور بهره برداری های آموزشی،پژوهشی،خدماتی و آماری مرتبط به رشته های مختلف پزشکی
نقش های دانش آموختگان در نظام بهداشتی
دانش آموختگان این دوره دارای نقش های خدماتی ، آموزشی، مدیریتی و پژوهشی می باشند.
وظایف حرفه ای دانش آموختگان
۱- وظایف آموزشی
-آموزش کارکنان مرتبط با بخش فناوری اطلاعات سلامت
-آموزش کارکنان جدید در زمینه روند گردش امور در بخش فناوری اطلاعات سلامت
۲- وظایف خدماتی
-تحلیل و سازماندهی اطلاعات و کد گذاری اطلاعات پزشکی بیماران در مراکز بهداشتی درمانی دولتی و خصوصی و مطب ها
-کد گذاری مالی اطلاعات پزشکی (تعرفه خدمات تشخیصی و درمانی )و تعیین مغایرت ها
- تحلیل شاخص های آمار بیمارستانی(مرگ و میر، بیماری ،مالی و ...)و ارائه به مدیران مربوط و کاربران مجاز.
-ارئه اطلاعات پزشکی به کاربران مجاز با رعایت موازین قانونی
-اجرای مصوبات مربوط به اطلاعات پزشکی بیماران
-مشارکت در امور مربوط به خدمات ماشینی اطلاعات سلامت
-مشارکت در طراحی فرم های اطلاعات سلامت
۳- وظایف مدیریتی:
-مدیریت بخش فناوری اطلاعات سلامت
۴- وظایف پژوهشی
-انجام پژوهش های کاربردی در حوزه سیستم های اطلاعاتی بهداشت و درمان
-مشارکت در طراحی و جمع آوری اطلاعات پژوهشی در حوزه بهداشت و درمان
استراتژی های کلی آموزشی
استراتژی این برنامه تلفیقی از استراتژی استاد محور و دانشجو محور است.در این برنامه به ای نکات توجه میشود.
-آموزش مبتنی بر نیازهای جامعه
-توجه به ارتباط صمیمانه و نزدیک اساتید با دانشجو
-تشویق و حمایت از مشارکت دانشجویان در طرح های پژوهشی
-توجه به روش ها و فنون نوین آموزشی
-آموزش مبتنی بر وظایف حرفه ای و حل مشکلات سلامت جامعه و سازمان های بهداشتی درمانی
ردیف | دانشگاه |
1 | دانشگاه علوم پزشکی اردبیل |
2 | دانشگاه علوم پزشکی ارومیه |
3 | دانشگاه علوم پزشکی اصفهان |
4 | دانشگاه علوم پزشکی بندر عباس |
5 | دانشگاه علوم پزشکی بیرجند (محل تحصیل دانشکده پیراپزشکی فردوس) |
6 | دانشگاه علوم پزشکی تبریز |
7 | دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه |
8 | دانشگاه علوم پزشکی تهران |
9 | دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور - اهواز |
10 | دانشگاه علوم پزشکی زابل |
11 | دانشگاه علوم پزشکی زاهدان |
12 | دانشگاه علوم پزشکی سمنان (محل تحصیل دانشکده پیراپزشکی سرخه) |
13 | دانشگاه علوم پزشکی شیراز |
14 | دانشگاه علوم پزشکی کاشان |
15 | دانشگاه علوم پزشکی کرمان |
16 | دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه |
17 | دانشگاه علوم پزشکی لرستان - خرم آباد |
18 | دانشگاه علوم پزشکی مازندران - ساری |
19 | دانشگاه علوم پزشکی مازندران - ساری (محل تحصیل دانشکده پیراپزشکی آمل) |
20 | دانشگاه علوم پزشکی مشهد |
21 | دانشکده علوم پزشکی آبادان |
22 | موسسه غیرانتفاعی علوم پزشکی وارستگان - مشهد |
23 | دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران |
دروس تخصصی اجباری
ردیف | نام درس |
1 | آمار حیاتی پیشرفته |
2 | سیستمهای طبقه بندی و نام گذاری اطلاعات در نظام سلامت |
3 | مدیریت سیستمهای اطلاعات بهداشتی درمانی |
4 | کاربرد فناوری اطلاعات در سلامت |
5 | سمینار تحقیق |
6 | روش تحقیق در علوم بهداشتی |
7 | مدیریت اطلاعات بهداشتی درمانی |
8 | ارزیابی سیستمهای بهداشتی درمانی |
9 | فناوری ارتباطات بهداشتی |
دروس اختصاصی اختیاری
ردیف | نام درس |
1 | مدیریت و برنامه ریزی آموزشی |
2 | تئوریهای مدیریت |
3 | اقتصاد بهداشت |
4 | استفاده از کامپیوتر در آنالیز داده ها |
5 | زبان پیشرفته |
6 | انفورماتیک پزشکی |
با توجه به اینکه شاهد گسترش روز افزون فناوری اطلاعات در همه زمینه ها هستیم، این رشته آینده خوبی دارد و فرصت های شغلی آن روز به روز بیشتر می شود. حتی تعدادی از دانشجویان این رشته که مهارت های لازم را به خوبی یاد گرفته اند در حین تحصیل نیز کار پیدا می کنند که بعضا درآمدهای خوبی نیز دارند.
یکی از مهمترین عوامل جذب نیرو در بازار کار توجه به نیازهای جامعه هنگام تربیت دانشآموختگان است. در مورد نیاز فعلی بازار کار ایران در حال حاضر بیش از هر چیز به تکنسین فناوری اطلاعات نیاز دارد که این امر مستلزم تحصیل در پایه کاردانی است، زیرا امروزه بسیاری از مراکز نظیر مدارس، بانکها و غیره به سیستم کامپیوتر مجهز هستند و به افرادی نیازمندند که قادر به نگهداری و پشتیبانی از آنها باشد و این اقدام نه به مهندس احتیاج دارد و نه فرد دیپلمه توانایی انجام این کار را دارد.
لذا با توجه به رشد فناوری اطلاعات در کشور، زمانی به مهندس IT احتیاج خواهیم داشت که برنامههای وسیع و مدیریتی در این حوزه داشته باشیم و IT تا لایههای عمقی جامعه نیز پیش رفته باشد.
فارغ التحصیلان رشته IT در این حوزه ها می توانند فعالیت کنند:
مطالعه، بررسی و امکان سنجی سخت افزار، شبکه و نرم افزار مورد نیاز
جمع آوری، سازمان دهی، طبقه بندی اطلاعات
ایجاد و نگهداری نرم افزارهای مورد نیاز مانند پست فارسی و ابزار جستجوی اطلاعات فارسی
طراحی و پیاده سازی شبکه های محلی
مطالعه و بررسی ابزار مخابراتی مناسب برای انتقال اطلاعات
مطالعه و بررسی سیستم های نرم افزاری مناسب برای سازماندهی و استفاده از اطلاعات مانند
سیستم های عامل و سیستم های بانک اطلاعاتی
مطالعه و شناسائی شیوه های جدید برای اطلاع رسانی.
رشته مهندسی فناوری اطلاعات، زیرمجموعه گروه فنی در دانشگاه محسوب میشود. این رشته دانشی را به مخاطب منتقل میکند که طی آن روشهای جمعآوری اطلاعات، استفاده و انتقال آن میسر شود. مطالعه، طراحی، ساخت، راهاندازی، نگهداری سیستمهای سختافزاری و نرمافزاری، جمعآوری، سازماندهی، طبقهبندی و انتقال اطلاعات مهمترین اهدافی است که مهندسی فناوری اطلاعات آن را دنبال میکند. مهمترین توانمندی دانشآموختگان این رشته، استفاده صحیح و بهرهبرداری بهموقع از اطلاعات است. هسته اصلی این رشته را مهندسی کامپیوتر بهویژه گرایش نرمافزار تشکیل میدهد.
ورود رشته IT به مجموع رشتههای ارایه شده در دانشگاههای کشور به ابتدای سال ۱۳۸۰ و همزمان با اوج گرفتن مباحث مربوط به فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطاتی در ایران بازمیگردد. اما در سال ۱۳۸۱ بود که رشته مهندسی فناوری اطلاعات بهطور رسمی در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد مورد پذیرش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری قرار گرفت. به گونهای که رشته مهندسی فناوری اطلاعات در پایه لیسانس بهطور همزمان در سه دانشگاه علم و صنعت، امیرکبیر و شیراز تدریس شد. از آن پس تاکنون رشته IT در مقاطع تحصیلی مختلف و توسط دانشگاه دولتی و غیردولتی به متقاضیان یادگیری این علم آموزش داده میشود و علیرغم نوپایی خود از طرفداران قابل توجهی برخوردار است.
ماهیت رشته فناوری اطلاعات رشته IT در ایران ماهیتی میانرشتهای دارد. به این مفهوم که رشتهای خالص نیست و از تلفیق رشتههایی نظیر مدیریت، مهندسی صنایع، مهندسی الکترونیک و مهندسی کامپیوتر بهویژه نرمافزار بهوجود آمده است.
ماهیت میانرشتهای فناوری اطلاعات باعث شده است هماکنون دانشگاههای مختلفی چون تربیتمدرس، خواجهنصیر، تهران، امیرکبیر، شریف و علم و صنعت در مقطع کارشناسی ارشد، برخی دانشکدههای فنی دانشگاه آزاد و سراسری در مقطع کارشناسی و دانشگاههای علمی–کاربردی و پودمانی در مقطع کاردانی به ارایه این رشته بپردازند.
بر اساس این گزارش رشته فناوری اطلاعات در دوره کاردانی بیشتر به ارایه کردن مسایل مربوط به وب میپردازد. در دوره کارشناسی نیز متقاضیان را با عملیات شبکه و امور اجرا کردن آن در سازمانها آشنا میکند و در پایان این دوره، اندکاندک وارد مباحث مدیریت پروژه میشود. البته قابل ذکر است کارشناسی ارشد IT دارای گرایشهای عمدهای نظیر تجارت الکترونیکی، سیستمهای چندرسانهای، مدیریت سیستمهای اطلاعاتی، امنیت اطلاعات، شبکههای کامپیوتری و مهندسی فناوری اطلاعات است که برخی از این گرایشها در دانشگاههای ایران ارایه میشود.
در دوره کارشناسی ارشد نیز ضمن تکمیل مدیریت پروژه به ارایه راهحلهای مناسب برای مسایل پیچیده سازمانی میپردازد. هرچند مقطع دکترای فناوری اطلاعات در ایران ارایه نمیشود، اما انجام امور تحقیقاتی و دستیابی به نظریههای جدید از محورهای اصلی در این مقطع محسوب میشود.