مهروماه

آشنایی با رشته مهندسی تولیدات گیاهیاز رشته هایی که در همه جوامع و همه زمان ها به آن توجه شده است و امروزه نگاه بیشتری را به خود معطوف کرده است را باید رشته هایی بیان کنیم که از دل طبیعت بیرون می آیند و یا اینکه بشر آنها را به طور طبیعی کشت می کند. یکی از رشته ها که خاصیت دارویی و ارزش غذایی دارد رشته مهندسی تولیدات گیاهی است. این رشته دارای اهمیت خاصی از نظر تأمین بهداشتن و سلامتی به منظور پیشگیری از بیماری ها و خاصیت دارویی و هم چنین تأمین منابع غذایی برای انسان را داراست.این رشته از زیر گروه علوم تجربی است که دانش آموزان به توجه به علاقه و میزان نمره کسب شده که در کنکور سراسری دارند می توانند این رشته را برای خود انتخاب کنند و در سلامت و کیفیت غذایی جامعه خود مفید واقع شوند.

رشته مهندسی تولیدات گیاهی کاشت، داشت و برداشت گیاهان زراعتی، باغی و به طور کلی گیاهانی که از هر نظری برای انسان مفید هستند را مورد مطالعه و بررسی قرار می دهد. در بسیاری از منابع رشته مهندسی تولیدات گیاهی را یک علم تعریف می کنند که به شناخت بررسی و خاصیت های گیاهان شناخته شده و ناشناخته می پردازد. مهم ترین هدف این رشته را باید انتخاب نوع گیاه مناسب برای پاسخ گویی به یک نیاز و هم چنین برداشت صحیح از آن را ذکر کنیم که این موارد خود به طور مهندسی شده حاصل می شوند.باید گفت گستره فعالیتی این مهندسی بسیار وسیع است. این مهندسی می تواند با دانش و مهارتی که دارد یک منطقه را مورد بررسی قرار داده و از جنبه های مختلف آزمایشات و دیدگاه های خود را سنجیده و برای آن منطقه یک برنامه ریزی در تولیدات گیاهی و یا تغییر در گونه گیاهی به گونه­ای دیگر که درآمد بیشتر،کیفیت و کمیت بالاتری را حاصل کند ارائه دهد. مورد دیگر از فعالیت این مهندسی را باید اجرا کننده در صنعت کشاورزی با توجه به امور تحقیقاتی ذکر کنیم؛ مورد دیگر را می توان حضور کارشناسانه این مهندسی را  بیان کنیم که می تواند تولید یک گیاه در یک محدوده جغرافیایی را با توجه به دانش و آزمایشات لازم خود مورد تأثیر قرار دهد و از جنبه های مختلف بر روی تولید و خروجی آن گیاه در آن منطقه مؤثر واقع شود. از دیگر موارد فعالیتی رشته مهندسی تولیدات گیاهی که بسیار هم اهمیت دارد مقابله با امراض گیاهی و مبارزه با آفات را باید نام ببریم که خود یک مباحث گسترده­ای را شامل می شود که دانش آموختگان این رشته باید نهایت دقت و تلاش خود را برای رفع این موارد به کار گیرند. یکی از مواردی که دانشگاه و وزارت علوم در سال های اخیر به این رشته توجه بیشتری داشته است را شرایط اقلیمی که در ایران وجود دارد باید اشاره کنیم  به عنوان مثال مناطق سردسیر یک نوع تولید گیاهی و مناطق گرمسیر گونه­ای دیگر و مناطق مرطوب نیز گونه ای دیگر را دارند که مدیریت کردن این گونه ها و یا تغییرات تولیدات گیاهی از سنتی به صنعتی و متناسب با دانش روز و استفاده کردن از تکنولوژی خود تغییراتی را حاصل می کند که صنعت کشاورزی را دچار دگرگونی های مثبت می کند. دانش آموزان که این رشته را برای ادامه تحصیل انتخاب می کنند باید چند ویژگی را داشته باشند که به آنها اشاره می کنیم؛ اولین ویژگی را باید داشتن روحیه تحقیق و مطالعه بالا داشتن ذکر کنیم زیرا گونه های مختلف گیاهی و بررسی ویژگی­های آنها نیازمند تحقیقات و پژوهش های لازم است. ویژگی دیگر را باید قدرت تشخیص دادن را اشاره کنیم به عنوان مثال شاید یک گونه گیاهی یک خاصیت دارویی داشته باشد و یا اینکه برای سلامتی مضر باشد و یا ارزش غذایی خاصی داشته باشد که تشخیص این موارد بر عهده دانش آموخته این رشته است. یک ویژگی دیگر را باید درک اهمیت این رشته و هم چنین روحیه دوری از خانواده در برخی شرایط ذکر کنیم، زیرا در برخی موارد برای تولید گونه های گیاهی و یا انجام یک سری کارشناسی ها و نظارت های لازم، مهندسی تولیدات گیاهی برای چندین روز و یا چندین هفته و ماه باید از خانواده و محل زندگی خود دور باشد. مورد دیگر را باید قدرت انتقال و گزارش نویسی را  اشاره کنیم زیرا همان طور که در بالا ذکر کردیم در برخی موارد نیاز است یک طرز فکر یا یک روش سنتی تولید را در یک منطقه و یا محدوده جغرافیایی خاص تغییر دهند که این خود نیازمند انتقال فعالیت ها و تحقیقات لازمی است که انجام داده اند و مهارت ارتباط برقرار کردن و انتقال مطالعات می تواند نتیجه مطلوب را حاصل کند.انجام همکاری های لازم با بخش های تحقیقاتی و پژوهشی در زمینه تولیدات گیاهی واجرای طرح های تحقیقاتی، اجرای برنامه هایی که شناخت و آگاهی کشاورزان را بالا می برد و بر روی عملکرد آنها و تولیدات گیاهی آنها تأثیر مثبت بگذارد و اجرای طرح های تولیدی در حوزه های دولتی و خصوصی در زمینه تولیدات زراعی و باغی را باید اصلی ترین وظایف دانش آموخته رشته مهندسی تولیدات گیاهی بیان کنیم.

گرایش های رشته مهندسی تولیدات گیاهی
- گرایش شناخت گیاهان دارویی :

هدف از این گرایش همان گونه که از نام آن مشخص است تریبت دانشجویانی است که گیاهان دارویی را شناخته و کاربردهای آنها را برای هدیه دادن سلامتی به افراد و یا پیشگیری از بیماری ها ذکر کنیم.کشف و پرورش گیاهان دارویی، ارائه و انجام برنامه­ریزی های تولیدات گیاهی، انجام نظارت های لازم بر واحدهای گیاهان دارویی و پرورش مزارع و واحدهای تولید بذر و نهال گیاهان دارویی و فعالیت هایی در رابطه با نژادهای گیاهان دارویی در جهت افزایش تأثیرات آنها را باید از وظایف دانش آموختگان این گرایش ذکر کنیم. شاید خالی از لطف نباشد که بگوییم در فلات ایران بیشتر از 7500 نوع گونه گیاهی شناخته شده است که درصد قابل توجهی از آنها خاصیت دارویی دارند و باید گفت ارزش بهداشتی و دارویی گیاهان مطالعه دقیق تر و انجام تحقیقات بیشتر را می طلبد.

- گرایش تولید و بهره برداری از گیاهان دارویی :

هدف از این گرایش را باید جمع آوری نمونه های گونه های گیاهان دارویی،کاشت،داشت و برداشت گیاهان دارویی و تکثیر آنها و نظارت بر فعالیت های بهره برداری و تولید گیاهان دارویی ذکر کنیم.این گرایش از نظر اقتصادی می تواند یک صنعت بسیار خوب را حاصل کند که می تواند یک درآمد بالا را نتیجه دهد. طبق آمارهای ارائه شده توسط کارخانه ها و شرکت های داروسازی در کل دنیا بسیاری از داروهای مدرن و جدید پایه و اساس خود را از گیاهان دارویی گرفته و تحت الشعاع اثرات و خاصیت های گیاهان دارویی هستند و در بسیاری از کشورها در سال های اخیر تولید و و مصرف انبوه گیاهان دارویی جزو رشته هایی بوده است که بیشترین توجه را به خود معطوف کرده که نیاز است در کشور ما با توجه به خاک حاصلخیز و شرایط آب و هوایی مناسب، به این رشته توجه ویژه­ای حتی به عنوان یک صنعت تزریقی اقتصادی نگاه شود.

- گرایش صنعت گیاهان دارویی و مسائل برداشت پس از آن :

هدف این گرایش در حقیقت عرضه گیاهان دارویی به بازار است که روش های برداشت،پاکسازی های لازم،پودر کردن،انجام بسته بندی ها، نحوه تولید اسانس ها و مواد اولیه دارویی،خرد کردن و یا قطعه قطعه کردن از جمله مواردی هستند که به دانشجویان این گرایش آموزش داده می شود. در بین این موارد بسته بندی کردن بسیار اهمیت دارد زیرا بسته بندی خود معرف صنعت و جذب مشتری و بازار خوب را نتیجه می دهد که باید بگوییم بسته بندی در این زمینه و به طور جامع علم بسته بندی در ایران ضعیف است که نیاز به تأمل در این زمینه را داریم. در رابطه با این گرایش باید بگوییم مسائل و مباحث مربوط به فرآیندهای پس از برداشت می تواند به اندازه و یا حتی بیشتر از تولید و بهره برداری و شناخت گیاهان دارویی در معرفی رشته مهندسی تولیدات گیاهی مؤثر باشد.