مهروماه

آشنایی با رشته ارگونومی

ارگونومی، به بیان ساده روشی است که نیازها، توانائی ها و محدودیت های جسمی و ذهنی انسان را کانون اصلی طراحیِ محصولاتِ  مورد استفاده، مشاغل و محیط اطراف او قرار می دهد، تا ضمن تامین آسایش،سلامت و ایمنی،موجب افزایش کارائی او  گردد.

به طور کلی، بررسی دقیقِ فعالیتهای جسمی و ذهنی انسان بر اساس ارتباط او با محیط اطراف، زمینه اصلی تمامی مطالعات ارگونومیک می باشد. بر این اساس حیطه های تخصصی در بستر این علم را می توان به شرح زیر تعریف نمود. به بیان کلی، ارگونومی یعنی تناسب. تناسبِ بین انسانها و کارهائی که انجام می دهند، لوازمی که استفاده می کنند، و محیطی که در آن کار، زندگی و مسافرت می کنند. اگر چنین تناسبی حاصل گردد، استرس وارد بر افراد کاهش یافته، آسایش بیشتری پیدا می کنند. در نتیجه، آنها کار خود را سریعتر، آسانتر، و با اشتباهِ کمتر انجام خواهند داد. ارگونومیِ فیزیکی، که عموماٌ تمرکز بر خصوصیات بیومکانیکی، آناتومیک، فیزیولوژیک و آنتروپومتریکِ انسان دارد. این شاخه از دانش ارگونومی همچنین تاثیر عوامل فیزیکیِ محیطی (مانند گرما، نور، صدا و لرزش) را بر کارائی و عملکردِ افراد، مورد بررسی قرار می دهد. مشارکت در طراحیِ محیط های کاریِ اداری و صنعتی، و همچنین محصولات و لوازم مورد استفاده افراد جامعه، از جمله پروژه های مرتبط با این شاخه می باشند. از طرف دیگر، ارگونومی شناختی اساساٌ متمرکز بر فرایندهای ذهنی و فعالیتهای مغزی انسان از قبیل حافظه، درک و استدلال به دلیل تاثیر آنها بر اثر متقابل میان انسان و محیط می باشد. متخصصینِ این شاخه در زمینه طراحی وب سایتها و نرم افزارها، پیشگیری و کاهش استرس، و افزایش بازدهی ذهنی افراد در محیط های کاری قادر به ارائه مشاوره و راهکارهای ارگونومیک می باشند. در عین حال ارگونومی سازمانی (اجتماعی) مشخصاٌ تاکید برسازماندهیِ افراد و مشاغل جهت دستیابی به حداکثر کارائی در یک مجموعه مشخص دارد. در این راستا متخصصین از طریق مطالعه الگوها و ساعت های کاری، چیدمانِ کارکنان در تیم ها و گروه های زیر مجموعه یک سیستم و عواملی از این قبیل، نسبت به تغییرات مورد نیاز پیشنهاداتِ خود را ارائه می دهند. و نهایتاٌ ارگونومی سیستمی به عنوان موفق ترین روشِ تحلیل، طراحی و ارزیابی، سه شاخه فیزیکی، ادراکی و سازمانیِ دانش ارگونومی را به صورت یکپارچه و هماهنگ در اختیار می گیرد. البته در سالهای اخیر زیر شاخه های دیگری چون ارگونومیِ قانونی، ورزشی، تفریحی، توانبخشی و غیره در بستر دانش ارگونومی تعریف و زمینه ساز انجام تحقیقاتِ گسترده تر گردیده اند. به دلیل لزوم ارتباط دانش ارگونومی با شرایط و دنیای واقعی، درک یافته هایِ این علم و موارد کاربردِ عملیِ آنها، منوط به شناخت زمینه های حضور آن در جامعه می باشد. این مهم همچنین دیدگاه عمومی را به سمتِ پذیرشِ هر چه کامل ترِ ارزش و جایگاه این علم، سوق خواهد داد.

گرایش های رشته آرگونومی
 آرگونومی فیزیکی
 آرگونومی شناختی
 آرگونومی سازمانی یااجتماعی
 آرگونومی سیستمی