آمار
آشنایی با رشته آمار
علم آمار کاربرد علمی مبانی ریاضی برای جمع آوری، تجزیه وتحلیل و ارائه اطلاعات ارقامی می باشد. آمار گران با بکار بردن دانش ریاضیشان در طراحی مطالعات وتحقیقات ؛ جمع آوری، پردازش و تجزیه و تحلیل اطلاعات ؛ و تفسیر نتایج ؛ در پژوهشهای علمی شرکت میکنند. متخصصین آمار اغلب دانششان در روشهای آماری را در علوم گوناگونی مانند زیست شناسی، اقتصاد، مهندسی، پزشکی، بهداشت عمومی، روانشناسی، بازار یابی، آموزش و ورزش بکار میگیرند.
بسیاری از امور، به عنوان مثال، طراحی روشهای آزمایشی برای تایید دارویی جدید از طرف دولت بدون بهره گیری از روشهای آماری قابل اجرا نمی باشند. نمونه گیری یکی فنونی است که آمار گران از آن بهره می گیرند. نمونه گیری یعنی جمع آوری اطلاعات درباره گروهی از مردم یا مجموعه ای از چیزها توسط بررسی قسمت کوچکی ازکل مجموعه. به عنوان مثال سرویسهای رتبه بندی برنامه های تلویزیونی، به منظور تخمین تعداد بینندگان برنامه ای خاص، به جای مطالعه تمامی بینندگان تنها به بررسی چند هزار خانواده می پردازند. امار گران تصمیم می گیرند که ازکجا و چگونه داده ها را جمع آوری کنند، نوع و تعداد گروه های نمونه را مشخص می کنند و به تهیه پرسشنامه های تحقیقی یا فرمهای گزارشی میپردازند. آنها همچنین دستورالعمل هائی برای کارکنانی که بهجمع اوری و جدول بندی اطلاعات می پردازند، تهیه می کنند. در نهایت آمارگران با بکارگیری نرم افزارهای رایانه ای به تجزیه و تحلیل، تفسیر و جمع بندی اطلاعات می پردازند. در تجارت و صنعت، آمارگران نقش مهمی را در کنترل کیفیت وایجاد و بهبود تولیدات ایفا می کنند. به عنوان مثال در یک شرکت خودرو سازی به منظور تخمین زمان از کار افتادن موتورهایی که در معرض شرایط آب و هوایی نا مساعد قرار می گیرند، آمارگران آزمایشاتی برنامه ریزی می کنند و موتورها را به صورت منفرد تا از کار افتادن کامل، تحت این شیوه آزمایشی به کار می اندازند. متخصصین آماری که برای شرکتهای دارو سازی کارمیکنند ن به منظور تخمین ایمنی و اثربخشی داروهای جدید به ارزیابی نتایج آزمایشات کلینیکی می پردازند.و در شرکت های تولید نرم افزارهای رایانه ای، آمارگران در ساخت بسته های نرم افزاری که در تجزیه و تحلیل دقیقتر و موثرتر داده ها کاربرد دارند همکاری میکنند علاوه برتولید و آزمایش محصولات، گروهی ازآمارگران در تصمیم گیری برای نوع محصولی که باید ساخته شود، تعیین قیمت واینکه این محصولات به چه کسانی باید فروخته شوند دخیل می باشند. آمارگران همچنین با تعیین خطرهای احتمالی و میزان بازگشت و سودآوری سرمایه گزاریهای خاص، مدیریت سرمایه ها و بدهکاری ها را به عهده دارند. شمار کثیری از آمارگران نیز توسط بخش های دولتی استخدام می شوند. گروهی از متخصصین آماردولتی به طراحی مطالعاتی برای اندازه گیری میزان رشد جمعیت، هزینه های مصرف یا بیکاری می پردازند. دیگران در بخشهای علمی، محیط زیست و کشاورزی کار می کنند و ممکن است مقدار مواد آفت کش موجود در آب آشامیدنی، گونه های در معرض خطرکه در نواحی خاص زندگی می کنند و یا تعداد افرادی که به بیماری خاصی مبتلا هستند را تعیین کنند. گروه دیگری نیز توسط بخشهای دفاع ملی به منظور تعیین دقت سلاحهای جدید و استراتژی های دفاعی استخدام می شوند. از انجایی که متخصصان آمار در بخش های مختلفی مشغول بکارند، متخصصانی که علم آمار را بکار می برند غالبا" سمت های کاری متفاوتی دارند. به عنوان مثال فردی که روشهای آماری را در داده های اقتصادی بکار می برد با عنوان آمارگر علوم اقتصادی شناخته می شود در حالیکه آمارگرانی که در علوم بهداشت عمومی یا پزشکی مشغول بکارند عنوان های متخصص آمار زیستی، زیست سنج ویا همه گیرشناس (اپیدمیولوژیست) را به خود اختصاص می دهند. محیط کار متخصصین آمار معمولا در ساعات منظم و در دفاتری راحت مشغول بکارند. گروهی از آنان به منظوردادن کمک مشورتی در طرحهای تحقیقی، نظارت و راه اندازی مطالعات، یا گرد آوری داده های آماری مسافرت میکنند. گروهی از آنان مسئولیتهای متنوعی را بر عهده دارند مانند طراحی آزمایشات یا انجام کار در موضع درجوامع گوناگون.آمارگرانی که در دانشگاهها مشغول به کارند، کار آنها آمیزه ای ازمسوولیتهای آموزشی و تحقیقاتی است.
| ردیف | دانشگاه |
| 1 | دانشگاه الزهرا |
| 2 | دانشگاه بجنورد |
| 3 | دانشگاه اصفهان |
| 4 | دانشگاه بزرگمهر قائنات |
| 5 | دانشگاه بوعلی سینا |
| 6 | دانشگاه بیرجند |
| 7 | دانشگاه بین المللی امام خمینی |
| 8 | دانشگاه تبریز |
| 9 | دانشگاه تهران |
| 10 | دانشگاه شاهرود |
| 11 | دانشگاه جهرم |
| 12 | دانشگاه حکیم سبزواری |
| 13 | دانشگاه خلیج فارس |
| 14 | دانشگاه دامغان |
| 15 | دانشگاه رازی |
| 16 | دانشگاه زابل |
| 17 | دانشگاه زنجان |
| 18 | دانشگاه سمنان |
| 19 | دانشگاه سیستان و بلوچستان |
| 20 | دانشگاه شهید باهنر |
| 21 | دانشگاه شهید بهشتی |
| 22 | دانشگاه شهید چمران |
| 23 | دانشگاه شیراز |
| 24 | دانشگاه صنعتی اصفهان |
| 25 | دانشگاه صنعتی خاتم الانبیا |
| 26 | دانشگاه فردوسی |
| 27 | دانشگاه علامه طباطبایی |
| 28 | دانشگاه قم |
| 29 | دانشگاه کاشان |
| 30 | دانشگاه فسا |
| 31 | دانشگاه صنعتی شیراز |
| 32 | دانشگاه گلستان |
| 33 | دانشگاه کردستان |
| 34 | دانشگاه کوثر بجنورد |
| 35 | موسسه غیرانتفاعی پویا - یاسوج |
| 36 | دانشگاه گنبد |
| 36 | دانشگاه گیلان |
| 37 | دانشگاه لرستان |
| 38 | دانشگاه مازندران |
| 39 | دانشگاه محقق اردبیلی |
| 40 | دانشگاه ملایر |
| 41 | دانشگاه هرمزگان |
| 42 | دانشگاه ولایت ایرانشهر |
| 43 | دانشگاه ولی عصر |
| 44 | دانشگاه یاسوج |
| 45 | دانشگاه یزد |
| 46 | دانشکده ریاضی و کامپیوتر خوانسار |
| 47 | دانشگاه نیشابور |
| 48 | مجتمع آموزش عالی بم |
| 49 | موسسه غیرانتفاعی علم و فن - ارومیه |
| 50 | مجتمع آموزش عالی گناباد |
| 51 | دانشگاه غیر انتفاعی علم و فرهنگ |
| 52 | مرکز آموزش عالی اقلید |
جدول1: دروس پايه رشته آمار و کاربردها (24 واحد)
| ردیف | نام درس |
| 1 | 1ریاضیات عمومی |
| 2 | رياضي عمومي 2 |
| 3 | رياضي عمومي 3 |
| 4 | معادلات ديفرانسيل |
| 5 | مباني کامپيوتر و برنامه نويسي |
| 6 | نرم افزارهاي رياضي1 |
| 7 | نرم افزارهاي رياضي 2 |
| 8 | آشنايي با نرم افزارهاي آماري |
| 9 | آشنايي با نرم افزارهاي آماري |
| 10 | مديريت و کنترل پروژه |
| 11 | مباني اقتصاد |
| 12 | مباني جمعيت شناسي |
| 2 | رياضي عمومي 2 |
| 13 | مباني جامعه شناسي |
| 14 | مباني کارآفريني |
| 15 | مباني بيمه |
| 16 | اصول حسابداري |
جدول 2 : دروس الزامي مشترک (هسته) (15 واحد)
| ردیف | نام درس |
| 1 | مباني احتمال |
| 2 | مباني علوم رياضي |
| 3 | مباني آناليز رياضي |
| 4 | مباني آناليز عددي |
| 5 | مباني ماتريس ها و جبر خطي |
جدول 3: دروس الزامي رشته آمار و کاربردها (30 واحد)
| ردیف | نام دروس |
| 1 | احتمال و کاربردها |
| 2 | آمار رياضي |
| 3 | روش ها |
| 4 | فنون |
فرصت های شغلی
آمارگران در بخشهای تجاری، کشاورزی و بهداشتی مشغول به کار می شوند. اکثر مشاغل باقی مانده به صنایع خصوصی بالاخص به سرویس های آزمایشی و تحقیقاتی، مدیریتی و روابط عمومی مربوط می شود. گروهی دیگر به آموزش آمار مشغول می شوند.
آموزش و ادامه تحصیل
اکثر مشاغل آماری نیاز به مدرک در رشته ریاضیات یا آمار دارند.تدریس و تحقیقات در مراکز آموزش عالی نیز نیازمند درجه کارشناسی و ترجیحا دکترای آمار میباشد. در بخش تحقیقات صنعتی، مدرک کارشناسی ارشد و تجربه کاری چند ساله از موارد مورد نیاز برای شروع به کار می باشد. دوره های مورد نیاز مختص علم آمارشامل حساب دیفرانسیل و انتگرال، روشهای آماری، مدلسازی ریاضی و حساب احتمالات می باشد.دوره های اضافی شامل جبر خطی، طرح و تجزیه و تحلیل آزمایشات، آنالیز چند جانبه کاربردی وآمار ریاضی است. تنها پیش زمینه ای که برای موفقیت در رشته آمار ضروری است، داشتن ریاضیات قو ی میباشد. از آنجائیکه رایانه کاربرد وسیعی در امور آماری دارد، داشتن زمینه ای قوی د ر علم رایانه شدیدا توصیه میشود. فراگیری علوم مهندسی و فیزیکی در مشاغلی که با کیفیت وبهبود تولید همراه هستند، مفید می باشد. در مشاغلی که با آزمایش محصولات دارویی یا کشاورزی سرو کار دارند، داشتن پیش زمینه درعلوم زیست شناسی، شیمی و بهداشت مهم میباشد. گذراندن دوره های اقتصاد و تجارت برای مشاغلی که با بازاریابی و تحلیل ها و پیش بینی های تجاری همراهند، کمک کننده به نظر می رسد. برخورداری از مهارت های ا رتباطی برای آمارگران آینده که در صنایع مشغول به کارمی شوند و باید موضوعات تکنیکی را برای افرادی که در آمار سر رشته ندارند شرح دهند مهم می باشد. آشنایی با تجارت و اقتصاد برای افرادی نیز که قصد کار در مشاغل خصوصی را داشته باشند با ارزش است. داشتن مدرک بالاتر فرصت های پیشرفت را فراهم می کند. دارندگان مدارک فوق لیسانس و دکتری معمولا به شکل مستقل قادر به کار بوده و برای به عهده گرفتن امور تحقیقاتی و ایجاد روش های آماری صلاحیت لازم را کسب کرده و یا بعد از چندین سال تجربه در بخش های خاص سمت مشاور آماری را بر عهده می گیرند.
چشم انداز آینده
فرصت های شغلی برای دارندگان مدرک آمار مساعد می باشد هر چند بسیاری از این مشاغل با عنوان آمار گر شناخته نمی شوند. این مسئله بخصوص درمورد مشاغلی است که با تجزیه و تحلیل و تفسیر داده ها ی به دست آمده از علوم دیگر مانند اقتصاد، زیست شناسی، روانشناسی یا مهندسی سروکار دارند، صدق میکند. در میان فارغ التحصیلان لیسانس یا فوق لیسانس رشته آمار، افرادی که در رشته های مربوطه مانند امور مالی، مهندسی یا رایانه ای از آشنایی کاملی بر خوردار باشند، در یافتن مشاغل مربوط به رشته تحصیلی یشان از شانس بالاتری برخوردارند. شرکت های دولتی بسیاری از آمارگران را در رشته های جمعیت شناسی و سرشماری نفوس، کشاورزی، بررسیهای مربوط به مصرف کننده و تولید کننده، تامین اجتماعی، مراقبت های بهداشتی و کیفیت محیط زیست استخدام می کنند. آمارگران فوق لیسانس یا دکتری به منظور کنترل کیفی تولیدات گوناگون مانند تولیدات دارویی، وسایط نقلیه موتوری، مواد شیمیایی و غذایی توسط شرکت های تولیدی استخدام می شوند. سازندگان وسایل نقلیه به منظور ارتقای کیفیت خودرو، کامیون و دیگر تولیدات و رقابت در صحنه بین المللی با کمک آمارگران طرحهای آزمایشی را اجرا می کنند. آمار گرانی که در علوم مهندسی و فیزیکی اطلاعاتی دارند می توانند در امور تحقیقات و توسعه با همکاری دیگر دانشمندان ومهندسین به بهبود طرح وتولید پرداخته و کیفیت ثابتی را برای تولیدات جدید تضمین کنند. بعضی از آنان در ارتباط با تولید برنامه های نرم افزاری آماری در شرکت های تولید نرم افزارهای رایانه ای، فرصت های شغلی مناسبی را می یابند. در شرکت های تجاری به منظورپیش بینی میزان فروش، تحلیل شرایط تجاری و حل مسائل مدیریتی به منظور افزایش سوددهی به کارمندانی که در علوم امار سر رشته داشته باشند اعتماد زیادی می شود. در ضمن، مراکز مشاوره ای به صورت روز افزونی خدمات آماری پیشرفته ای را به دیگر مشاغل ارائه می دهند. به علت کار برد وسیع رایانه در این رشته، آمارگران تمام صنایع باید در برنامه نویسی رایانه ای مهارت کافی داشته و دربه کارگیری نرم افزارهای آماری از دانش خوبی بر خوردار باشند.
