مهندسی آبیاری(به انگلیسی:Irrigation Engineering) به رشته ای اطلاق می گردد که با دارا بودن مجموعه ای از علوم و روشهای در زمینه هایی که ذیلاً بیان می گردد، کارآئی و مهارتهای مورد نظر را تأمین نمایند.
1- شناسایی مراحل مختلف مطالعه، شرکت در بررسی و طراحی پروژه های آبیاری و زهکشی
2- شناسایی نحوه بهره برداری، نگهداری و مدیریت شبکه های آبیاری و زهکشی
هدف از ایجاد این رشته تربیت کارشناسان و مهندسین کارآمدی می باشد که بتوانند علاوه بر دارا شدن مسئولیتهای محوله در زمینه آبیاری و زهکشی، در برنامه ریزی، تحقیقات، طراحی و آموزش (در سطح دبیرستانهای کشاورزی) علوم آبیاری و زهکشی شایسته ای را ارائه نمایند.
اگر به برخي از خبرهاو آمار آب هاي شيرين توجه كنيد و به عواقب خطرناك خشكسالي و خسارت هاي جبران ناپذير آن فكر كنيد آنچه از تعجب شما مي كاهد و به ارزش اسم اين رشته مي افزايد همان برخورد مهندس با آب ، اين ماده حيات بخش است محدوديت منابع ، نياز روز افزون و افزايش جمعيت براي مهندسي كردن در حوزه آب آنقدر ارزشمند و ضروري است كه نيازي به دليل و برهان ندارد ،برای تامین نیروی انسانی متعهد و متخصص در رشته آبیاری و زهکشی به منظور نیل به خودکفایی در زمینه آبیاری و زهکشی لازم است متخصصینی تربیت شوند که بتوانند با استفاده از دانش و تجربیات خود در توسعه و رشد اقتصادی کشور از طریق بالا بردن راندمان استفاده از منابع آب و خاک دخالت کرده و در امور تحقیقات و آموزش و برنامه ریزی و طراحی و زهکشی نیز خدمت نمایند.
توانایی های مورد نیاز و قابل توصیه:
برای موفقیت در این رشته، قوی بودن در درس ریاضیات لازم است، چون در بسیاری از موارد انجام محاسبات ریاضی لازم است و این رشته از زیر شاخه های رشته ی عمران محسوب می شود.
علاوه بر آن عمده ی فعالیت های این رشته خصوصا در مقطع کارشناسی ارشد در زمینه ی عمران می باشد. پس علاقه به انجام کارهای عمرانی هم لازم است.توانایی انجام کارهای عملی و علاقه ی به این کارها، و کار در زمین های کشاورزی، از دیگر توانایی های مورد نیاز می باشد.
رديف
نام دانشگاه
کارداني
کارشناسي
ارشد
دکترا
1
باهنرکرمان
2
تهران
3
رازی کرمانشاه
4
زابل
5
شهرکرد
6
شهیدچمران اهواز
7
شیراز
8
صنعتی اصفهان
9
فردوسي مشهد
10
گیلان
11
مازندران
رديف
نام درس
1
آبهاي زيرزميني
2
آبياري عمومي
3
آمار و احتمالات
4
استاتيک
5
اصول ترويج و آموزش كشاورزي
6
اصول زهکشی
7
اقتصاد مهندسي
8
اقتصاد کشاورزي
9
باغباني عمومي
10
بتن و بتن مسلح
11
برنامه نويسي کامپيوتر
12
پروژه
13
پمپها و ایستگاههای پمپاژ
14
تامین آب مشروب روستاها
15
تحليل سازهها
16
حفاظت آب و خاک
17
خاک های شور و اقلیمی
18
خاکشناسي عمومي
19
ديناميک
20
رابطه آب و خاک و گياه
21
رابطه آب و خاک و گياه (نظري، عملي)
22
رسم فني 1
23
رياضيات 1
24
رياضيات 2
25
رياضيات 3
26
زراعت عمومي
27
زراعت غلات
28
زمين شناسي
29
ساختمانهای روستایی
30
شيمي عمومي
31
طراحی ساختمانهای انتقال آب (2)
32
طراحی ساختمانهای انتقال آب 1
33
طراحی سیستمهای آبیاری
34
طرح سیستمهای کشاورزی 1
35
عمليات کشاورزي
36
فيزيک عمومي
37
فيزيک مکانيک
38
گياهشناسي 1(فيزيولوژي و تشريح )
39
ماشينهاي کشاورزي
40
مدیریت منابع آب
41
مساحی و نقشه برداری
42
مصالح و روشهای ساختمانی
43
مقاومت مصالح 1
44
مهندسي زهکشي
45
مکانيک خاک
46
مکانيک سيالات
47
نقشه برداری تکمیلی
48
هوا و اقليم شناسي
49
هيدرولوژي مهندسي
50
هیدرولوژی آبهای سطحی
51
هیدرولیک
52
هیدرولیک انهار
53
کیفیت آب
علم آبياري، علم آب و خاك است، نحوه رساندن آب تا مزرعه توسط كانالها يا لولههاي انتقال آب و شبكههاي توزيع آب در زمين زراعي، تأمين نياز محصولات زراعي و باغي با روشهاي مختلف آبياري و خارج ساختن آبهاي اضافي از پيرامون ريشه به منظور تنفس ريشه گياه توسط شبكههاي زهكشي و احداث سدهاي انحرافي و خاكي براي آبياري كشاورزي، جزء مهمترين زمينههاي كاري يك مهندس آبياري است.
البته فارغالتحصيلان اين رشته با توجه به واحدهاي گذرانده شده ميتوانند در زمينههاي ديگر، مثل نقشه برداري، محاسبه آبهاي روان و سيل ناشي از بارندگي، طراحي و احداث سيل بندها، حفاظت آب و خاك در مقابل فرسايش، طراحي سيستم فاضلاب شهري، استفاده از زمينهاي شور و قليايي و آبهاي شور در كشاورزي و. . . وارد عرصه كار شوند. فارغ التحصیلان این رشته می توانند در برنامه ریزی و هدایت امور اجرایی پروژه های آبیاری و زهکشی، تدریس در دبیرستانهای کشاورزی و نیز در کارهای آزمایشگاهی آموزشکده ها و دانشکده های کشاورزی در زمینه آبیاری و زهکشی فعالیت نمایند.
حقوق و درآمد مهندس آبیاری:
در جدیدترین پژوهش صورت گرفته در اواخر سال ۱۳۹۲ توسط تعدادی از متخصصان شغلی کشور، گروه های مختلف شغلی از نظر درآمدی مورد بررسی قرار گرفته اند. بر این اساس متوسط حقوق و درآمد مهندسان کشاورزی در شاخه های مختلف مورد بررسی قرار گرفته اند. یکی از این سمت ها مهندسی آبیاری است که طبق آمار،حداقل درآمد در نظر گرفته شده برای این شغل، 600000 تومان می باشد و حداکثر آن 2160000 می باشد.
و در عناوین شغلی مختلف مرتبط با این رشته،میزان درآمد متفاوت است.