دبیری زبان و ادبیات فارسی
آشنایی با رشته دبیری زبان و ادبیات فارسی
بعضی‌ها می‌گویند باید فراموش کرد و یا حداقل کمتر به آن پرداخت چرا که در عصر ماشین و قرن بیست و یکم سخن گفتن از آن نشانه عقب‌ماندگی و دوری از واقعیت‌هاست. می‌گویند وقتی به یاری آن حتی نمی‌توان یک سنجاق قفلی را ساخت چرا باید هم‌ّ و غم خویش را صرف آن کرد وخلاصه ادبیات مال دوران لب جوی و سایه درخت و آواز بلبل بوده است و حالا که این دوران سر آمده است با ادبیات نیز باید خداحافظی کرد.
این در حالی است که رشته زبان و ادبیات فارسی بهترین بستر برای ورود به شناخت فرهنگ و عرفان و حتی معارف دینی ما است. چون سرفصل‌ها و دروسی که در این رشته تدریس می‌شود هر کدام مسیری است که به دشت‌های وسیع معرفت منتهی می‌گردد. مثلاً معانی و بیان و آرایه‌های ادبی موجب ارضاء حس زیباشناسی در حوزه ادبیات می‌شود و از دیگر سو صنایع شعری و فنون بلاغی مانند تملیح، استعاره و مجاز کلیدی برای پی بردن به نکات باریک و اشارات معنایی متون ادبی است. امروزه دامنه ادبیات فارسی بسیار گسترده است به گونه‌ای که پیش‌بینی می‌شود بتوان ده گرایش برای آموزش ادبیات فارسی تدوین کرد؛ یعنی دانشجو طی دو سال دروس عمومی ادبیات را بخواند و در دو سال بعد یکی از گرایش‌های علوم بلاغی، ادبیات داستانی و گرایش‌های دیگری که می‌توان در این رشته پیش بینی کرد، مطالعه کند. اما آنچه امروزه در دانشگاه‌ها به عنوان رشته ادبیات فارسی تدریس می‌شود، دارای دو شاخه اصلی زبان فارسی و ادبیات فارسی‌است. که در بخش زبان فارسی مسایل مربوط به زبان شناسی، دستور زبان، اصول نگارش و ویرایش و در بخش ادبیات؛ سبک‌شناسی، نقد ادبی، انواع ادبی، تاریخ ادبیات، صنایع ادبی شامل بدیع، معانی و بیان و عروض همچنین متون نظم و نثر کلاسیک مورد بررسی قرار می‌گیرد.
توانایی‌های لازم :
اگر یک دانشجوی ادبیات از خواندن یک بیت شعر حافظ یا خواندن داستان‌های شاخص و معروف ادبیات جهان لذت نبرد به اشتباه وارد این رشته شده است چون دانشجوی زبان و ادبیات فارسی باید دروس بسیار متنوع و گسترده‌ای را در وادی ادبیات فارسی بخواند و اگر کسی علاقه‌مند نباشد این رشته برایش ملال آور می‌شود.این رشته قلم درست و بیان خوب می‌خواهد تا بتوان منظور خود را به خوبی تفهیم کرد. همچنین دانشجوی این رشته لازم است که حافظه نسبتاً قوی داشته باشد چون بخش عظیمی از مقولات ادبی را باید به خاطر بسپارد تا در مواقع لازم به آنها دسترسی داشته باشد.
| ردیف | دانشگاه |
| 1 | فاطمه الزهرا/س /تبریز |
| 2 | دانشگاه تهران |
| 3 | شهیدرجایی شیراز |
| 4 | دانشگاه شهرکرد |
| 5 | شهیدباهنرشهرکرد |
| 6 | شهیدچمران تهران |
| 7 | شهیدباهنراصفهان |
| 8 | امام علی /ع /رشت |
| 9 | بحرالعلوم شهرکرد |
| 10 | شهیدرجایی قزوین |
| 11 | شهیدرجایی قزوین |
| 12 | دکترشریعتی ساری |
| 13 | شهیدباهنراصفهان |
| 14 | امام علی /ع /رشت |
| 15 | شهیدمطهری زاهدان |
| 16 | حضرت رسول اکرم /ص /اهواز |
| 17 | رسالت زاهدان |
| 18 | شهیدمفتح شهرری |
| 19 | شهیدمطهری زاهدان |
| 20 | خواجه نصیرالدین طوسی کرمان |
| 21 | دانشگاه فرهنگیان |
| 22 | دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی |
دروس عمومی مقطع کارشناسی رشته زبان و ادبیات فارسی
| ردیف | نام درس |
| 1 | اندیشه اسلامی1 |
| 2 | اندیشه اسلامی1 2 |
| 3 | انسان در اسلام |
| 4 | *حقوق اجتماعی و سیاسی در اسلام |
| 5 | فلسفه اخلاق |
| 6 | اخلاق اسلامی |
| 7 | *آیین زندگی |
| 8 | عرفان عملی اسلام |
| 9 | انقلاب اسلامی ایران |
| 10 | آشنایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران |
| 11 | اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) |
| 12 | تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی |
| 13 | تاریخی تحلیلی صدر اسلام |
| 14 | تاریخ امامت |
| 15 | تفسیر موضوعی قرآن |
| 16 | تفسیر موضوعی نهج‌البلاغه |
| 17 | زبان خارجه |
| 18 | جمعیت و تنظیم خانواده |
| 19 | تربیت بدنی1 |
| 4 | تربیت بدنی 2 |
دروس اصلی
| ردیف | نام درس |
| 1 | نظم1 ق1 رودکی و منوچهری |
| 2 | نظم1 ق2 فرخی و کسایی |
| 3 | نظم2 ق1 رستم و سهراب |
| 4 | نظم2 ق2 رستم و اسفندیار |
| 5 | نظم2 ق3 سی قصیده ناصرخسرو |
| 6 | نظم3 ق1 خاقانی |
| 7 | نظم 3 ق 2 مسعود سعد |
| 8 | نظم 3 ق3 نظامی |
| 9 | نظم 4 ق 1 مثنوی1 |
| 10 | نظم 4 ق 2 مثنوی2 |
| 11 | نظم 4 ق3 منطق الطیر |
| 12 | نظم 4 ق 4 حدیقه سنایی |
| 13 | نظم 5 ق1 بوستان سعدی |
| 14 | نظم5 ق 2 غزلیات سعدی |
| 15 | نظم 5 ق3 حافظ 1 |
| 16 | نظم 5 ق 4 حافظ 2 |
| 17 | نظم 5 ق 5 صائب |
| 18 | نثر1 تاریخ بیهقی |
| 19 | نثر2 ق1 سیاست نامه و قابوسنامه |
| 20 | نثر2 ق 2 کشف الاسرار |
| 21 | نثر3 ق1 کلیله و دمنه1 |
| 22 | نثر3 ق2 کلیله و دمنه2 و4 مقاله |
| 23 | نثر3 ق3 گلستان سعدی |
| 24 | نثر4 ق1 مرصادالعباد |
| 25 | قرائت عربی 1 و 2 و 3 و4 و 5 |
| 26 | قواعد عربی1 و 2 و 3 و 4 |
| 27 | زبان تخصصی1 و 2 |
| 28 | ادبیات معاصر نظم |
| 29 | ادبیات معاصر نثر |
| 30 | متون تفسیری |
| 31 | آشنایی با علوم قرآنی |
دروس تخصصی
| ردیف | نام درس |
| 1 | معانی و بیان 1 و 2 |
| 2 | مبانی عرفان و تصوف |
| 3 | تأثیر قرآن و حدیث در ادب فارسی |
| 4 | *تاریخ ادبیات1 و 2 و 3 |
| 5 | سبک‌شناسی1 |
| 6 | نظم |
| 7 | سبک‌شناسی2 |
| 7 | نثر |
دروس دروس انتخابی
| ردیف | نام درس |
| 1 | غزلیات شمس |
| 2 | نثر 5 ق1 روزبهان و سهروردی |
| 3 | نثر5 ق 2 عین القضات |
| 4 | روش تحقیق2 |
| 5 | کلیات فلسفه اسلامی |
| 6 | مقدمات زبان‌شناسی |
| 7 | انقلاب اسلامی و زمین‌های ادبی آن |
| 8 | انواع ادبی |
| 9 | آشنایی با علوم اسلامی |
بعد از آموزش و پرورش ، مطبوعات بهترین بستر برای فعالیت فارغ‌التحصیلان ادبیات فارسی است. همچنین بهترین نیرو برای تنظیم و ارائه برنامه‌های ادبی رادیو و تلویزیون و حوزه‌های فرهنگی وزارتخانه‌های مختلف کشور، فارغ‌التحصیل این رشته است. و از اینها گذشته یک لیسانس ادبیات اگر پویا و فعال باشد می‌تواند یک نویسنده، شاعر یا منتقد گردد و در مراکز چاپ و نشر کتاب به عنوان ویراستار و ناظر ادبی در سیر چاپ کتاب حضور داشته باشد. در ضمن تعدادی از فارغ‌التحصیلان نیز با توجه به ذوق و سلیقه خود کارهای ویژه‌ای انجام می‌دهند که از آن جمله می‌توان به شرکت در تالیف فرهنگ‌های مختلف به عنوان پژوهشگر ادبی و “فیش‌نویس علمی” و “انتخابی” دایره المعارف‌ها اشاره کرد.
