علوم و مهندسی آب

2,580
    علوم و مهندسی آب
    رشته علوم و مهندسی آب مناسب چه کسانی است؟
    رشته علوم و مهندسی آب یک رشته میان‌رشته ای (Interdisciplinary) است؛ در سال 91 وزارت علوم پس از بازنگری رشته‌های آب، رشته کشاورزی-آب و رشته عمران-آب را از لیست رشته‌های خود حذف و رشته‌ جدیدی با برنامه درسی بازنگری شده، تحت عنوان رشته علوم و مهندسی آب تعریف کرد.

    امروزه رشته علوم و مهندسی آب در سطح جهانی بسیار مورد توجه است زیرا با توجه به افزایش روز افزون جمعیت و توسعه صنایع، منابع محدود آب شیرین قابل دسترس در معرض انواع آلودگی‌های میکروبی و شیمیایی قرار گرفته است؛ آلاینده‌های فراوانی از طریق فاضلاب‌های شهری، صنعتی و زه‌آب‌های کشاورزی منابع حیاتی انسان‌ها را به‌طور جدی مورد تهدید قرار داده‌اند و این روند، رفته رفته به گونه‌ای شده ‎که دسترسی به آب کافی و مناسب در برخی از کشورها به یک بحران جدی تبدیل شده است. همچنین، بحران آب در ایران تحت تأثیر 4 عامل رشد جمعیت، کشاورزی کم‌بازده، مدیریت ناکارآمد در سایه عطش توسعه، و تغییرات اقلیمی شدید قرار دارد.

    رشته علوم و مهندسی آب، طیف گسترده‌ای از دانش‌ها در زمینه آب را در بر می‌گیرد. این رشته مناسب کسانی است که علاقه‌مند به حوزه مسائل مرتبط با آب هستند. همانطوری که گفته شد، رشته علوم و مهندسی آب یک رشته میان‌رشته ای بوده و دارای انعطاف‌پذیری زیادی است. اصولا موضوع آب یک موضوع میان‌رشته‌ای بوده و می‌تواند تعامل خوبی با همه رشته‌های مختلف دانشگاهی داشته باشد. گستردگی رشته مهندسی آب به حدی است که دانشجویان آن ملزم هستند تا درس‌هایی از رشته‌هایی دیگر مانند فناوری اطلاعات، مهندسی صنایع، مهندسی محیط زیست، مهندسی کشاورزی (زراعت، باغبانی و گیاهپزشکی)، جغرافیا، اقتصاد، علوم اجتماعی و حقوق را بگذرانند.
    کدام دروس دوره دبیرستان در رشته علوم و مهندسی آب بیشتر کاربرد دارند؟

    رشته علوم و مهندسی آب نیازمند تسلط کامل بر درس‌های زیر است که در مقطع متوسطه دوم تدریس می شوند:
    ریاضی: درس ریاضی جزو مهمترین درس‌هایی است که قبل از ورود به رشته علوم و مهندسی آب و در مقطع متوسطه باید خیلی خوب آن را یاد گرفت. مبحث مشتق و کاربرد مشتق در این رشته بسیار پرکاربرد بوده و در مسایلی همچون بهینه‌سازی شبکه‌های انتقال آب و برآورد پروژه به‌کار گرفته می‌شود. مبحث احتمال ریاضی نیز در آمار و احتمال مهندسی و به‌خصوص در درس هیدرولوژی بسیار مهم محسوب می‌شود، زیرا عمکلرد هر پروژه آبی بستگی به پیش بینی وقایع هیدرولوژیکی در آینده دارد. بعنوان مثال، اگر بارندگی در یک روز مشخص مورد نظر بوده و بخواهیم آن را برای یک طرح یا پروژه آبی پیش‌بینی کنیم مقدار آن می‌تواند کاملا تصادفی باشد.

    در ادامه لازم است ذکر کنیم، دروس ریاضی در سطح کارشناسی بصورت ریاضی 1، ریاضی 2، معادلات دیفرانسیل و در تحصیلات تکمیلی در قالب ریاضیات مهندسی و ریاضیات مهندسی پیشرفته مطرح می‌شوند. از همین رو تسلط کامل روی مباحث ریاضی دبیرستان مانند انتگرال، مشتق، هندسه، احتمال و بردارها بسیار ضروری است.

     

     
     

     


    فیزیک: درس فیزیک به‌صورت مستقیم و غیر مستقیم کاربرد زیادی در رشته علوم و مهندسی آب دارد. فیزیک 1 جزو درس‌های علوم پایه این رشته بوده و در درس‌های تخصصی مانند مکانیک سیالات، مکانیک خاک، استاتیک، مقاومت مصالح، مصالح و روش‌های ساختمانی، سازه‌های بتن مسلح 1، مهندسی پی، مبانی مهندسی سد و طراحی سد‌های خاکی کاربرد دارد. دانش آموزان دبیرستان در درس فیزیک و به‌خصوص در مباحث زیر باید کاملا مسلط باشند:
    - فیزیک و اندازه‌گیری
    - کار، انرژی و توان
    - ویژگی‌های فیزیکی مواد: مانند نیرو‌های بین مولکولی، فشار در شاره‌ها، نیروی شناوری و اصل ارشمیدس، شاره در حرکت و اصل برنولی
    - دما و گرما: دما و دما سنجی، گرما، تغییر حالت‌های ماده و روش‌های انتقال گرما
    - دینامیک: قوانین حرکت نیوتون
    - نوسان و امواج: موج و انواع آن، مشخصه‌های موج، بازتاب موج و شکست موج

    شیمی: مهمترین کلمه رشته علوم و مهندسی آب، یعنی آب و دانستن فرمول‌های شیمیایی و مطالب پایان ناپذیر پیرامون آب و اجزای آن، همه و همه نیازمند درک درستی از مباحث شیمی و تسلط کامل بر این مباحث هستند. از جمله درس‌هایی که در سطح کارشناسی به‌صورت مستقیم و غیر مستقیم در ارتباط با درس شیمی هستند، می‌توان به شیمی عمومی، کیفیت آب، آلودگی آب و خاک، اصول مهندسی تصفیه آب و فاضلاب و مهندسی محیط زیست اشاره داشت.

    جغرافیا: این درس نیز یکی از دروسی مهمی بوده و ارتباط نزدیکی با درس‌هایی مانند نقشه برداری، عکس‌های هوایی و تصاویر ماهواره‌ای، مبانی سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی دارد.
    انسان و محیط زیست: در درس‌هایی مانند انسان و محیط زیست، ارزیابی محیط زیست و مهندسی محیط زیست کاربرد دارد.

    دروس عمومی: مانند ادبیات فارسی، زبان انگلیسی و دروس گروه معارف اسلامی نیز در رشته علوم و مهندسی آب وجود دارند که دانشجویان بایستی حدود 24 واحد آن‌ها را همانند دیگر رشته‌های مهندسی بگذرانند. در پایان به شدت توصیه می‌شود که علاقه‌مندان به تحصیل در رشته مورد بحث، درس زبان انگلیسی را کاملا مسلط باشند؛ زیرا این درس در رشته علوم و مهندسی آب بسیار پر کاربرد است، به‌طوری که دیده شده دانشجویانی که مسلط به انگلیسی هستند، در تحصیلات تکمیلی موفق‌تر بوده و بورسیه کشور‌های اروپا و آمریکا می‌شوند.

    گرایش‌های رشته علوم و مهندسی آب برای ادامه تحصیل چه هستند؟
    رشته علوم و مهندسی آب در دوره ارشد و دکتری از گرایش‌های زیر تشکیل شده است:

    - سازه‌های آبی
    - آبیاری و زهکشی
    - منابع آب
    - هواشناسی کشاورزی
    - هیدروانفورماتیک
    - رودخانه و اکوسیستم‌های آبی
    - مدیریت و برنامه‌‌ریزی منابع آب
    - آثار و سازه‌های تاریخی آب

    امکان ادامه تحصیل در رشته علوم و مهندسی آب در داخل ایران چگونه است؟
    در داخل کشور دوره تحصیلات تکمیلی رشته‌های مجموعه‌ علوم و مهندسی آب، در دو مقطع کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی تعریف شده است. هر کدام از این دوره‌ها دارای هشت گرایش به‌صورت زیر هستند:

    - سازه‌های آبی
    - آبیاری و زهکشی
    - منابع آب
    - هواشناسی کشاورزی
    - هیدروانفورماتیک
    - رودخانه و اکوسیستم‌های آبی
    - مدیریت و برنامه‌ریزی منابع آب
    - آثار و سازه‌های تاریخی آب
    از این هشت گرایش، دانشگاه‌های سراسری ایران در چهار گرایش اول یعنی سازه‌های آبی، آبیاری و زهکشی، منابع آب و هواشناسی کشاورزی دانشجو می‌پذیرند.

    امکان ادامه تحصیل در رشته علوم و مهندسی آب در خارج از کشور به چه صورت است؟
    در خارج از کشور رشته علوم و مهندسی آب اهمیت زیادی دارد. ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ روز اﻓﺰون ﺟﻤﻌﯿﺖ و ﻣﺤﺪود ﺑﻮدن ﻣﻨﺎﺑﻊ آب ﺑﺮای اداﻣﻪ ﺣﯿﺎت روی ﮐﺮه زﻣﯿﻦ، ﺑﺤﺚ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﺑﻬﯿﻨﻪ در اﯾﻦ ﻣﻮرد به ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺸﻐﻠﻪ‌ﻫﺎی ﻓﮑﺮی اﻧﺴﺎن اﻣﺮوزی بدل شده اﺳﺖ.

    اهمیت موضوع آب بر کسی پوشیده نیست، از مدیریت سیلاب و ایجاد سازه‌هایی مانند SMART tunnel در کشور مالزی گرفته تا سد بزرگ Three Gorges در چین، همه بیانگر اهمیت و نقش پر رنگ این رشته در خارج از کشور هستند. علاوه بر کار‌های سازه‌ای، امروزه بحث مدیریت سیلاب و اجرای «سازه‌های محیط دوست» (Eco friendly structures) در جهان بسیار مطرح است به‌طوری که اکثر دانشگاه‌های آمریکا و اروپا بحث منابع آب و سیلاب رو دنبال می‌کنند.
    بهترین دانشگاه‌های ایران برای تحصیل در مقاطع کارشناسی، کارشناسی‌ ارشد و دکتری برای رشته علوم و مهندسی آب، دانشگاه‌های تهران، تربیت مدرس، شهید چمران اهواز، گیلان، تبریز، صنعتی اصفهان، شیراز، فردوسی مشهد هستند. البته ذکر این نکته ضروری است که در دوره ارشد و دکتری با توجه به گرایش انتخابی ترتیب بهترین دانشگاه‌ها متفاوت خواهد بود. با توجه به امکانات آزمایشگاه و تجربه اساتید، بهترین‌ دانشگاه‌های ایران در هر گرایش به‌صورت زیر هستند:



    ردیفدانشگاه گرایش ابیاری و زهکشی    
    1        دانشگاه تهران (کرج)
    2        دانشگاه شهید چمران اهواز
    3        دانشگاه شیراز
    4        دانشگاه فردوسی مشهد
    5        دانشگاه تبریز


    ردیف          دانشگاه گرایش سازه‌های آبی        
    1دانشگاه تهران (کرج)
    2دانشگاه شهید چمران اهواز
    3دانشگاه تربیت مدرس
    4دانشگاه گیلان
    5دانشگاه تهران (ابوریحان)


    ردیف              دانشگاه گرایش منابع آب        
    1دانشگاه تهران(کرج)
    2دانشگاه شهید چمران اهواز
    3دانشگاه تبریز
    4دانشگاه تربیت مدرس
    5دانشگاه تهران (ابوریحان)


    ردیف   دانشگاه گرایش هواشناسی کشاورزی       
    1دانشگاه تهران(کرج)
    2دانشگاه تهران (ابوریحان)
    3دانشگاه شیراز
    4دانشگاه بو علی سینا – همدان
    5دانشگاه فردوسی مشهد

    ردیفدروس پایه و اصلی مهندسی آب
    1مکانیک سیالات
    2 هیدرولیک مجاری روباز
    3مکانیک خاک
    4طراحی سازه‌های آبی
    5مبانی و روش‌های آبیاری
    6مبانی زهکشی
    7هیدرولوژی آب‌های سطحی
    8آب‌های زیرزمینی
    9مقاومت مصالح
    10مهندسی منابع آب
    11حفاظت آب و خاک
    12ایستایی
    13نقشه برداری
    14مبانی محیط زیست
    15هوا و اقلیم شناسی
    16آمار و احتمالات مهندسی
    17هیدرولوژی مهندسی
    18طراحی سامانه‌های آبیاری سطحی
    19طراحی سامانه‌های آبیاری تحت فشار
    20رابطه آب و خاک و گیاه
    21مهندسی رودخانه
    22متره و برآورد پروژه‌های آبی
    23کیفیت آب
    24برنامه‌نویسی رایانه‌ای
    25اقتصاد مهندسی
    با توجه به‌ گستردگی و ارتباط نزدیکی که رشته علوم و مهندسی آب با رشته‌های دیگر دارد، زمینه‌های اشتغال مربوط به آن بسیار زیاد و متنوع هستند. فارغ التحصیلان این رشته، می‌توانند در بخش‌های زیر مشغول به‌کار شوند:

    - وزارت نیرو مانند شرکت‌های آب منطقه‌ای، شرکت‌های آب و فاضلاب شهری و روستایی
    - وزارت جهاد کشاورزی
    - مهندسین مشاور آب و خاک
    - شرکت‌های خصوصی مشاور و پیمانکاری
    - شیلات
    بازار کار رشته علوم و مهندسی آب به چه صورت است؟
    به‌طور کلی فارغ التحصیلان رشته علوم و مهندسی آب را می‌توان به 2 دسته تقسیم کرد:

    - دسته اول کسانی هستند که علاوه بر داشتن علم و دانش اساسی آب، در بخش‌های مرتبط با آب مانند سازه‌های آبی، آب کشاورزی، آب شهری، مهندسی زهکشی و اجرای طرح‌های آبیاری در حد کارشناسی تسلط دارند.
    - فارغ التحصیلان که در این دسته جای می‌گیرند علاوه بر داشتن دانش پایه در زمینه آب، در یکی دیگر از رشته‌های فنی و مهندسی مانند عمران، کامپیوتر و یا رشته‌های علوم انسانی دارای دانش و اطلاعات پایه هستند.

    پیش از هر چیز، طبیعی است که انتظارات حرفه‌ای از دانش آموختگان این 2 دسته متفاوت خواهد بود. اما همانطوری که گفته شد، فارغ التحصیلان رشته علوم و مهندسی آب علاوه بر کار در ادارات زیر مجموعه وزارت نیرو و جهاد کشاورزی، می‌توانند در بخش خصوصی ابتدا به‌ عنوان مهندس مشاور کسب تجربه کنند و با انواع پروژه‌های آب در بخش‌های مختلف مانند کشاورزی، انتقال آب، منابع آب، مهندسی رودخانه، اجرای سازه‌های حفاظتی در رودخانه، سد سازی، ایستگاه‌های پمپاژ آب، اجرای سیستم‌های آبیاری تحت فشار و زهکشی اراضی آشنا شوند.

    همچنین یادگیری نرم‌‌افزارهای تخصصی حوزه آب که در دانشگاه بیشتر به صورت نظری (تئوریک) تدریس می‌شوند، موثر بوده و می‌تواند فرآیند اشتغال فارغ التحصیلان رشته علوم و مهندسی آب را تسهیل کند. از جمله این نرم‌افزار‌ها می‌توان به مواردی همچون GIS ،Hec-Ras ،AutoCad ،Flow3D ،Fluent ،Hammer اشاره داشت و یک دانش آموخته رشته علوم و مهندسی آب باید کاربرد و نحوه عملی استخراج اطلاعات و داده‌ها از آن‌ها را بداند. ناگفته نماند بسیاری از افراد بعد از کسب تجربه کار در شرکت‌های خصوصی، اقدام به تاسیس شرکت‌های مشاور و پیمانکاری می‌کنند.

ارسال دیدگاه (0 مورد)

در حال حاضر نظری در این مطلب ارسال نشده است.
بیست پک
هوش کمپلکس ششم
هدیه+خرید
هدیه+خرید

دسته بندی مطالب

هدیه+خرید
هدیه+خرید

آخرین نظرات ارسالی

سلام این کتاب برای کنکور ۱۴۰۴ ویرایش شداه؟
واقعا این کتاب خیلی به درد بخور بود ممنون از انتشارات مهر و ماه
سلام وقت بخیر چاپ جدیدش کی میاد؟
سلام من با این کتاب تونستم تیزهوشان قبول بشم خیلی خوبه
سلام این کتاب چاپ چه سالی؟
حسین 1403/05/8 - 07:46
سلام تفاوت رشته فقه و حقوق با فقه و مبانی حقوق چیه؟!

آمار سایت

با ما در ارتباط باشید ، منتظر نظرات شما هستیم.

عضویت در خبرنامه ایمیلی :
برای عضویت در خبرنامه پیامکی، عدد 1 را به 02196884 پیامک کنید.
رضایت مندی مشتری
جشنواره وب و موبایل ایران
جشنواره وب و موبایل ایران
جشنواره کتاب مجازی
برند محبوب مصرف کنندگان
Copyright © 2010 - 2023 Mehromah.ir