مهروماه

واقعا شادی چیست و چه معنایی دارد؟ شادی چگونه ایجاد می شود و چه طور می توان آن را حفظ کرد؟ تفاوت شادی با احساس های دیگر مثل خرسندی یا خوشحالی چیست؟ در این مطلب ابتدا از این ها برایتان می گوییم و در آخر مرور می کنیم چه طور می توانیم زندگی شادتر داشته باشیم و این شادی را در زندگی ماندگار کنیم.
همه ما روحیاتی داریم. منظور از روحیات کلیاتی است که در پس زمینه روحی و روانی ما شکل گرفته است. عادت ها، شرایط و تصمیم هایی که داریم همواره باعث تشکیل روحیات ما می شود. علمای روانشناسی بعضا به همین روحیات، شخصیت می گویند و مقوله مهمی به اسم شخصیت را مطرح می کنند که موضوع بسیار مفصلی است. شما آدم های شاد، غمگین، درونگرا، برونگرا، رقابت طلب، جدی، منضبط، شوخ و... را در زندگی روزانه خودتان دیده اید. این که افراد روحیات مختلفی دارند یکی از جلوه های بارز زیبایی زندگی است.

منشأ اختلاف روحیات بین افراد
با این وجود چه می شود که این روحیات در انسان های مختلف تشکیل می شود؟ در گذشته دانشمندان بر این باور بودند که مدارهایی در مغز انسان وجود دارد که با بروز اتفاقات مختلف مدارهای مختلف فعال می شوند و در نتیجه احساسات مختلف ابراز می شوند. به طور مثال وقتی که ما عصبانی می شویم مدار عصبانیت روشن می شود و در نتیجه احساسات مربوط به عصبانیت در ما شکل می گیرد. بعدتر سوالی که در ذهن دانشمندان روانپزشکی و عصب شناسی شکل گرفت این بود که اگر این فرضیه را صحیح بدانیم پس چرا بروز احساسات در همه انسان ها یک شکل نیست؟ چرا بعضی ها هنگام ترس سکوت می کنند، بعضی دیگر فرار می کنند و بعضی از ترسشان عصبی می شوند. این ها سوالاتی جدی بودند که دانشمندان را ترغیب کرد تا مطالعات خود را تکمیل کنند. با تکمیل مطالعات و با استفاده از علم نوروفیدبک، محققان دریافتند ابدا این طور نیست که ما مدارهای مختلفی در ذهنمان داشته باشیم و آن ها به هنگام ایجاد یک مناسبت از خود عکس العمل نشان دهند. بلکه همه چیز وابسته به عادت ها و آموزش هایی است که انسان می بیند. اگر شما کودک شیرخواره ای را دیده باشید و با او بازی کنید و دائم در کنارش زندگی کنید از رفتار او درخواهید یافت که هیچ چیز پیش فرضی روی او نصب نیست! مثلا اگر در کنار یک کودک بادکنکی بترکد او اصلا نمی ترسد. یا اگر بترسد لزوما گریه نمی کند بلکه ممکن است حتی بخندد.

روحیات مختلف انسان
هر چند این موضوع و تحقیقات وابسته آن، بسیار مفصل تر از چیزی است که این جا نوشتم ولی توضیح این مطلب لازم بود تا بدانید که این طور نیست که هر کدام از ما به لحاظ بیولوژیکی هر زمان که می ترسیم، نگران می شویم، عصبانی می شویم یا هر احساس دیگری به ما دست می دهد باید رفتار مشابه داشته باشیم. همه چیز وابسته به عادات و آموزش هایی است که انسان در طول سال های زندگی اش می بیند. شاید از همین طریق است که روحیات کلی و شخصیت ما هم تشکیل می شود. به طور مثال اگر ما دائما فکر کرده ایم که اگر کار مهمی داریم باید گوشه گیر و منزوی شویم، با پیش آمدن چند کار مهم پیاپی، تدریجا شخصیت منزوی پیدا می کنیم. یا فکر کرده ایم زمانی که در انتظار یک اتفاق خوب هستیم باید بسیار شاد و خوشحال باشیم و این احساس خوشحالی برای ما تبدیل به عادت شده و در نتیجه منجر به شادی روحیه ما برای همیشه شده است.

نقش عادت در دستیابی به زندگی شادتر و موفق تر
می دانید که مهارت ها بر حسب عادت ها در انسان ایجاد می شود. مهارت اولیه ای مثل راه رفتن را در نظر بگیرید. این مهارت در شما ایجاد شده و شما مطابق آموزش هایی که قبلا دیده اید هر روز راه می روید. اعمالی که در حین راه رفتن انجام می دهید مثل گام برداشتن، حرکت دادن دست ها هم زمان با حرکت بدن، عبور از موانع، انتخاب میزان گام هایی که بر می دارید و... همه و همه این ها عادت هایی است که پس از یک آموزش اولیه در شما تشکیل شده است. همه مهارت های زندگی این چنین هستند. بر حسب عادت می توان سعادتمند بود یا بدبخت شد. دارن هاردی در کتاب زیبای اثر مرکب می نویسد عادت های ما (حتی کوچک ترین و بی ارزش ترین آن ها) نتیجه زندگیمان را در دراز مدت روشن می کنند. او در ادامه برای ما از آدم های موفق بسیاری مثال می زند که عادت های موثری در زندگی شان دارند. ورزش روزانه، روزی 15 دقیقه مطالعه، گفتن روزانه یک جمله به یک نفر که دوستش دارند مثل پدر یا مادر و یا همسر و... این ها همگی اثراتی را بر جسم و روان ما می گذارند که تجمیع این ها باعث خوشبختی و شادی می شوند.

مفهوم زندگی شادتر
شادی عبارت از یک حالت روانی است که در آن فرد احساس عشق، لذت یا خوشبختی می‌کند. به نظرم همه ی ما روی این تعریف توافق داریم. کسی هست که شادی را چیزی جز این تعریف کند؟ نکته مهم این است که تفاوت شادی را با سایر احساسات انسانی پیدا کنیم. برای شاد بودن مطابق تعریفی که آن را پذیرفتیم باید بدانیم که سه مولفه اصلی باید در وجودمان باشد تا بتوانیم بگوییم شاد هستیم: عشق، لذت، خوشبختی. با این حساب شادی با خرسند بودن یا خوشحال بودن عمیقا متفاوت است. شادی در تضاد با این نیست که ما مشکلاتی هم داشته باشیم. می توانیم مشکلات داشته باشیم، محدودیت داشته باشیم و دارای ده ها نقص باشیم اما اگر دارای عشق به زندگی، خانواده و دوستانمان باشیم و از وجود آن ها احساس لذت و خوشبختی کنیم حتما شاد هستیم.

با یک تحلیل مختصر درباره شادی و با نگاهی به عادت ها و تاثیر آن در انسان می توان نتیجه گرفت چیزهایی که باعث می شود رفتار ما در تضاد با دوست داشتن آدم های دیگر باشد، کارهایی که ما از آن ها لذت نهایی را نبریم و کارهایی که بدتر ما را غمگین می کنند، حتما باعث می شود که دیگر انسان شادی نباشیم. شادی موتور محرکی برای ادامه زندگی است و به ما انگیزه و اشتیاق لازم را می بخشد تا به اهدافمان دست پیدا کنیم. شادی یک احساس گذرا نیست بلکه یک روحیه و یک رسوب شخصیتی مثبت است. اگر ما شاد نباشیم انگیزه کافی برای تحصیل و مطالعه نداریم. اگر شاد نباشیم نمی توانیم اول از همه خودمان را دوست داشته باشیم و بعد اطرافیانمان را و برای خرسندی و خشنودی آن ها تلاش کنیم.

راه هایی برای ساختن زندگی شاد
در پایان مشتاقم که برای شما چند راهکار پیشنهاد کنم که فکر می کنم با استفاده از آن ها می توانید زندگی شادتری داشته باشید و فردی شادتر باشید.

حذف احساس های بد
با تمرین و مراقبت می توانید احساس های بد و منفی را، هر چه که هست، از خودتان دور کنید. فقط شروع کنید و برای هر اقدامی به این فکر کنید که این اقدام به من حس بهتری می دهد یا نه!

حسود نباشید
حسادت مهم ترین حسی است که شما را از شادی دور می کند. همین امروز تصمیم بگیرید دورش بیندازید. اگر دنبال رقابت هستید شما یک انسان سالم هستید ولی اگر به موفقیت یا داشته های کسی حسودی می کنید حتما نمی توانید انسان شادی باشید.

عشق بورزید
آدم ها را به خاطر آدم بودنشان دوست داشته باشید و آدم های نزدیک تر را به خاطر خودشان. منصفانه نیست که کسی پدر و مادرش را یا خواهر و برادرش را برای خودش دوست داشته باشد. سعی کنید برای همه آدم ها ارزش و احترام قائل باشید صرف نظر از این که از چه نژادی هستند، چه دینی دارند، چه طور لباس می پوشند، چه قدر درآمد و سرمایه دارند و...

هر روز بدون چشم داشت یک کار خوب انجام دهید
دکتر هلاکویی در کتاب انسان سالم می گوید "انسان سالم، انسانی است که حداقل روزی یک بار جلوی آینه بایستد و از خودش بپرسد امروز چه کار خوبی می توانم انجام بدهم که نفعش به یک نفر برسد؟". انرژی مثبت خدمت به دیگران باعث شادی وجودی انسان می شود.

عادات خوب را تقویت کنید
عاداتی مثل موسیقی خوب گوش دادن، پیاده روی در باران، مطالعه کتب غیر درسی و هر چیز دیگری که منجر به تقویت احساس رضایت از خود می شود را ادامه دهید و اگر این عادات را ندارید سعی کنید در خودتان تقویت کنید.